Xử lý nghiêm vụ vỡ đập thủy điện ở Gia Lai do thi công ẩu

14/06/2013 10:46
P.Liễu (Tổng hợp từ TN onliene,Hà Nội Mới, TT)
(GDVN) - "Trong sự cố này, chúng ta sẽ phải quy trách nhiệm trong thiết kế, thi công, nghiệm thu, vận hành… không thể vì chưa xảy ra chết người mà không xử lý nghiêm...", Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời phỏng vấn báo giới trong giờ giải lao phiên chất vấn tại QH chiều qua (13/6).
Rạng sáng ngày 12/6 vừa qua, đập chính của thủy điện Ia Krêl thuộc địa bàn xã Ia Dom, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai bất ngờ bị xé toang trên thân đập khoảng hơn 40 mét. Lượng nước khổng lồ trong hồ chứa chợt cuồn cuộn đổ ra, biến thành dòng sông chảy xiết cuốn theo tài sản, hàng chục ha cây cối và hoa màu.Vỡ đập thủy điện Ia Krêl 2 do thi công ẩu Ông Lê Vinh, Giám đốc Sở Xây dựng Gia Lai, khẳng định: “Công trình không theo thiết kế ban đầu và chất lượng công trình kém là nguyên nhân gây ra sự cố vỡ đập. Họ thi công quá ẩu. Cống bê tông dẫn dòng không đảm bảo yêu cầu, quy trình thi công không đảm bảo dẫn đến bị nứt cống hộp. Bờ ta luy mái đáng lý phải xếp đá hộc có chèn mạch hoặc xếp tấm lát bê tông, thì chủ đầu tư chỉ rải đá nhỏ rồi đầm xuống. Chúng tôi cũng hoàn toàn không có thông tin gì về công trình này đến khi xảy ra sự cố...”.    
Cảnh hoang tàn sau khi công trình thủy điện Ia Krêl (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) bị vỡ.
Cảnh hoang tàn sau khi công trình thủy điện Ia Krêl (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) bị vỡ.
Trong khi đó, theo ông Bạch Đức Quang, Tổng giám đốc Công ty CP công nghiệp và thủy điện Bảo Long - Gia Lai, chủ đầu tư của công trình thủy điện Ia Krêl 2, nguyên nhân vỡ đập là do trong quá trình thi công trước đây, mặt đập là đường thi công nên các phương tiện cơ giới di chuyển nhiều trên đập và luôn luôn đi qua cống, cộng với quá trình lu đất có thể làm rạn nứt trần cống, làm cống bị yếu, lâu dài dẫn đến cống bị sụt lún. “Công ty chúng tôi đang cố gắng tập trung nhân công, máy móc để khắc phục sự cố trong thời gian sớm nhất”, ông Quang nói. Hiện Sở Xây dựng Gia Lai đã yêu cầu chủ đầu tư phối hợp với các cơ quan liên quan ở địa phương thống kê chính xác thiệt hại do sự cố gây ra để có hướng đền bù thỏa đáng.  Xác định rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm Trả lời phỏng vấn báo giới trong giờ giải lao phiên chất vấn tại QH chiều qua (13/6), Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh: “Việc vỡ đập thủy điện ở Ia Krêl 2 phải kiểm tra kỹ vì đây không phải là mùa lũ mà lại bị vỡ, chứng tỏ thi công rất ẩu. Thủ tướng cũng đã có ý kiến chỉ đạo phải kiểm tra và xử lý nghiêm những sai phạm xảy ra”.- Để xảy ra vỡ đập thủy điện Ia Krêl 2, trách nhiệm chính giám sát thuộc về ai?
Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải:
Đối với những dự án này có địa phương giao cho Sở Công thương, nhưng cũng có nơi giao cho Sở Xây dựng. Hiện các bộ cũng đã vào cuộc và sẽ kiểm tra, xử lý, tìm nguyên nhân để rút kinh nghiệm cho các đập khác. Thông thường các đập nhỏ thì đáng lo ngại hơn vì nhiều khi chủ quan, còn các đập lớn, khâu kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hơn. Cần phải lưu ý đặc biệt các đập nhỏ, vì những mùa lũ qua cũng đã có một vài đập nhỏ bị vỡ. Đây là kinh nghiệm quan trọng để không lặp lại. Cái chính là phải xử lý nghiêm.
- Thời gian gần đây liên tục có các sự cố về thủy điện. Chúng ta có giải pháp gì để ngăn ngừa, thưa ông?
Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải: Thực tế nhiều năm nay Chính phủ thường xuyên chỉ đạo và Quốc hội cũng liên tục yêu cầu Chính phủ báo cáo về vấn đề thủy điện tại các kỳ họp. Các địa phương cũng đang rà soát lại các thủy điện nhỏ và vừa thuộc thẩm quyền phê duyệt, chủ động loại những dự án không khả thi. Tuy nhiên, nếu chúng ta không thường xuyên kiểm tra, kiểm soát thì những trường hợp làm gian, làm ẩu vẫn sẽ xảy ra. Trong sự cố này, chúng ta sẽ phải quy trách nhiệm trong thiết kế, thi công, nghiệm thu, vận hành… không thể vì chưa xảy ra chết người mà không xử lý nghiêm. - Trao đổi với báo giới, Bộ trưởng Xây dựng cho biết đến thời điểm xảy ra sự cố, đập thủy điện Ia Krêl 2 vẫn chưa có hồ sơ về pháp lý. Điều đó cho thấy khâu kiểm tra, giám sát đã bị buông lỏng?Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải: Cái này chúng ta đang kiểm tra và nếu đúng như thế thì phải xử lý thật nghiêm.- Nhiều sự cố vẫn xảy ra, phải chăng do thủy điện của ta phát triển ồ ạt, ngoài sức kiểm soát, quản lý của các cấp, thưa ông?Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải: Đánh giá này cũng có thể đúng với địa phương nào đó, bởi số lượng thủy điện ở các địa phương không đồng đều. Những sự cố xảy ra với các hồ nhỏ và vừa liên quan đến trách nhiệm chủ động, tự giác của các chủ đầu tư, hệ thống quản lý nhà nước có hiệu lực hay không, có kiểm tra, kiểm soát thường xuyên hay không… Chúng ta phải nhìn nhận việc phát triển các hồ thủy lợi, thủy điện là cần thiết. Tuy vậy, không có nghĩa là chúng ta làm bừa, làm ẩu. Yếu tố quan trọng nhất là phải bảo đảm an toàn.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời báo chí.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời báo chí.
Bài học sau sự cố vỡ đập thủy điện Ia Krêl Tại cuộc họp khẩn chiều 12/6, do Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai - ông Phạm Thế Dũng chủ trì, ông Dũng nhận định đây là sự việc nghiêm trọng và cần điều tra để nhanh chóng tìm ra nguyên nhân.  Nhận định ban đầu cho thấy nhiều khả năng chất lượng kỹ thuật công trình quá kém đã đưa đến hậu quả này. Bằng chứng là dù chỉ chứa hơn phân nửa lượng nước trong lòng hồ mà đã gây vỡ đập. Việc đầm nén và chất lượng các đường ống ngăn nước không đảm bảo yêu cầu.  Có ý kiến cho rằng, chủ đầu tư là đơn vị tư nhân nên chạy theo kinh doanh, làm rất sơ sài. Đập nén, bê tông cống nén là không đảm bảo và sắt thép chưa đủ chuẩn. Vậy nên khi vỡ đập đã lộ ra hiện trường phần đập chủ yếu là bằng đất và rất ít hạng mục được làm bằng bê tông.  Bên cạnh đó việc phá rừng bao quanh đập thủy điện cũng góp phần làm cho nước dồn về quá nhanh. Rõ ràng là khâu kỹ thuật trong thiết kế và thi công công trình thủy điện này đã có vấn đề. Cũng cần nói thêm là ngay sau khi sự cố vỡ đập xảy ra phía chủ đầu tư - Công ty cổ phần công nghiệp và thủy điện Bảo Long Gia Lai đã không thấy xuất hiện để cùng giải quyết và khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, theo ông Phạm Thế Dũng, dù bất kỳ lý do nào, chủ đầu tư cũng phải có trách nhiệm bồi hoàn thiệt hại cho người dân. Hiện nay, cả nước có 1.110 công trình và dự án thủy điện nhỏ và vừa với tổng công suất khoảng 25.290 MW. Trong đó, 239 dự án đã hoàn thành và đã hòa điện lưới. 217 dự án khác đang triển khai. Những dự án còn lại đang được xem xét hoặc chưa có chủ trương. Nếu tất cả các dự án thủy điện này được thực hiện thì buộc phải lấy đi 110.000 hecta đất. Trong đó, có hơn 32.000 hecta rừng các loại. Hậu quả là khôn lường bởi việc phá rừng làm thủy điện gây thiếu nước nghiêm trọng làm ảnh hưởng rất lớn tới đời sống dân cư và môi trường. Sự cố vỡ đập thủy điện ở Gia Lai là bài học sâu sắc về đầu tư ồ ạt làm thủy điện mà không chú trọng tới kỹ thuật thiết kế, thi công và cả những hậu quả. Còn nhớ cách nay gần 1 năm, công trình thủy điện Sông Tranh 2 tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đã từng gây lo ngại cho hàng chục ngàn dân quanh vùng khi thân đập rung chuyển do động đất. Cũng may là việc tích nước sau đó đã được dừng lại để tiếp tục nghiên cứu thêm. Rõ ràng xét về mặt nào đó, thủy điện mang lại lợi ích nhất định cho nền kinh tế quốc gia, nhưng một khi phát triển quá nóng, e rằng lại dẫn đến những hệ lụy và hậu quả khôn lường khác. Vậy nên rất cần sự thận trọng khi tiếp tục triển khai làm thủy điện đại trà bởi không chừng sau sự cố vừa nêu có ai dám chắc là sẽ không còn trường hợp tương tự xảy ra?
Khoảng 3h sáng 12/6/2013, đập Thủy điện Ia Krel 2 (Gia Lai) bị vỡ một đoạn thân đập khoảng 40m, lượng nước chứa trong lòng hồ tràn về vùng hạ du. Tuy chưa có thiệt hại về người nhưng khoảng 10ha hoa màu của người dân và 20ha cao su của Công ty 74 - Binh đoàn 15 bị dòng nước quét qua; nhiều chòi rẫy, lán trại của đồng bào cũng bị lũ quét.
P.Liễu (Tổng hợp từ TN onliene,Hà Nội Mới, TT)