Asahi: Putin "né" đề nghị của Tập Cận Bình ủng hộ TQ trong vụ Senkaku

Tổng thống Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình trong buổi họp báo sau hội đàm tại Moscow

Nhật báo Asahi Nhật Bản ngày 25/3 có bài phân tích cho rằng, trái ngược với những cam kết hợp tác, Trung Quốc và Nga có những mục đích khác nhau ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Nhật Bản nên bình tĩnh phân tích tình hình để có những nước đi giữ vững lợi ích quốc gia và đảm bảo ổn định khu vực. Ngày 22/3 ông Tập Cận Bình đã tới Moscow bắt đầu chuyến thăm Nga 3 ngày trên cương vị Chủ tịch nước Trung Quốc. Sau cuộc hội đàm với Tổng thống nước chủ nhà, một bản tuyên bố chung đã được công bố, khẳng định sự phát triển của quan hệ "hợp tác chiến lược" Nga - Trung. Tuyên bố chung cho biết cả Trung Quốc và Nga sẽ hỗ trợ lẫn nhau giống như trước đây liên quan đến những vấn đề "lợi ích cốt lõi", ví dụ như vấn đề chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Putin và Tập Cận Bình cũng đã nhất trí về nhiều dự án hợp tác kinh tế, bao gồm việc tăng gấp đôi lượng dầu mỏ cung cấp từ Nga sang Trung Quốc. Tập Cận Bình đã đặt vấn đề với Putin về việc Nga ủng hộ Trung Quốc trong vụ tranh chấp nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư với Nhật Bản trên Biển Hoa Đông trong chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh. Tuy nhiên ông Putin đã không động chạm câu nào đến vấn đề này trong suốt cuộc họp báo chung được tổ chức sau đó. Thái độ của Tổng thống Putin khác hẳn người tiền nhiệm của mình, ông Dmitry Medvedev khi còn là Tổng thống Liên bang Nga. Trong tháng 9/2010, ngay sau khi một tàu cá Trung Quốc đâm vào tàu Cảnh sát biển Nhật Bản gần nhóm đảo Senkaku, ông Medvedev khi đó là Tổng thống Nga đã gặp Hồ Cẩm Đào, Chủ tịch Trung Quốc. Tuyên bố chung của hai nhà lãnh đạo này nói rằng Nga và Trung Quốc sẽ hợp tác với nhau để bảo vệ "thành quả chủa Chiến tranh Thế giới thứ 2", ngụ ý Nga ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với nhóm đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát, Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư. Tuy nhiên điều này đã không được ông Putin nhắc lại kể từ khi trở lại điện Kremlin với vai trò Tổng thống Nga tới nay. Tập Cận Bình và bộ máy lãnh đạo mới của Trung Quốc phải đối mặt với nhiều thách thức về phía Thái Bình Dương, không chỉ vấn đề Senkaku mà còn đảo Đài Loan và tranh chấp Biển Đông trong bối cảnh Mỹ điều chỉnh chiến lược quay trở lại châu Á. Mặt khác ông Putin cũng tỏ ra coi trọng về việc tiếp nhận đầu tư và công nghệ từ Nhật Bản và các nước khác ở châu Á - Thái Bình Dương cho sự phát triển của vùng Viễn Đông và Siberia. Nga cũng cần phải bán khí đốt cho các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong khi GDP của Trung Quốc bây giờ lớn khoảng gấp 4 lần Nga, chi tiêu quân sự của Bắc Kinh lại nhiều gấp đôi Moscow, khoảng cách về sức mạnh giữa 2 cường quốc này đang ngày càng mở rộng. Trong trường hợp đó, sẽ không phải là sự lựa chọn tốt nhất để Nga tiếp tục bị Trung Quốc lôi kéo vào các vụ tranh chấp lãnh thổ với quốc gia khác. Putin đã thể hiện một thái độ tích cự đối với việc giải quyết tranh chấp với Nhật Bản tại vùng biển ngoài khơi phía Đông Hokkaido hiện do Nga kiểm soát nhưng Nhật Bản cũng tuyên bố chủ quyền. Tổng thống Nga cũng đang tìm kiếm sự hợp tác với Nhật Bản trong lĩnh vực năng lượng. Đằng sau quan điểm của Putin là sự trỗi dậy của Trung Quốc như một cường quốc về kinh tế và quân sự. Tuy nhiên, Nga và Trung Quốc vẫn cảm thấy cần thiết phải tăng cường hợp tác chống lại chiến lược của Mỹ, bao gồm vấn đề hệ thống phòng thủ tên lửa được thúc đẩy bởi Washington và những đồng minh của nó. Bài báo trên Asahi cho rằng, Nhật Bản cần thúc đẩy quan hệ hợp tác với Nga trong khi thảo luận các vấn đề tranh chấp lãnh thổ phía Bắc. Bằng cách sử dụng quan hệ gần gũi hơn với Nga như một đòn bẩy, Nhật Bản nên tiếp cận Trung Quốc để cải thiện tình hình, thúc đẩy sự ổn định ở Đông Á. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe có kế hoạch thăm chính thức nước Nga vào tháng 4 tới, ông Abe nên nói chuyện thẳng thắn với ông Putin về quan hệ hai nước, Asahi nhận định.