Ngày 18/7, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đăng tải bài viết: "Viện IDEAS chiêu sinh thạc sĩ quốc tế trực tuyến, độc giả có nhiều băn khoăn". Theo đó, Viện IDEAS (Viện Nghiên cứu Phát triển và Trao đổi Khoa học Ứng dụng) trực thuộc Hội Khoa học Phát triển Nguồn Nhân lực Nhân tài Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh quảng bá chiêu sinh chương trình thạc sĩ quốc tế trực tuyến. Độc giả băn khoăn về giá trị văn bằng các chương trình này tại Việt Nam ra sao? Và nếu bằng cấp chưa được công nhận tại Việt Nam thì người học cần cân nhắc.
Bên cạnh việc hỗ trợ hoạt động đào tạo chương trình MBA online của Viện IDEAS, đơn vị này còn quảng cáo hỗ trợ học viên học chương trình Executive DBA (tiến sĩ). Thông thường, việc học tiến sĩ đòi hỏi người học phải làm nghiên cứu sinh tham gia nghiên cứu các đề tài. Tuy nhiên, Viện IDEAS quảng bá, đơn vị này sẽ hướng dẫn người học làm luận án mà không cần có nền tảng nghiên cứu trước đó?
"Viện IDEAS cung cấp hướng dẫn chi tiết về phương pháp nghiên cứu, giúp học viên từng bước xây dựng luận án DBA mà không cần nền tảng nghiên cứu trước đó", trích giới thiệu của viện này.

Học online chương trình tiến sĩ không cần nền tảng nghiên cứu?
Theo giới thiệu của Viện IDEAS, chương trình Executive DBA là trường thành viên của tổ chức giáo dục College de Paris. Executive DBA là một chương trình nghiên cứu dành cho các chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực quản trị kinh doanh. Khác với MBA (Master of Business Administration) – một chương trình chú trọng vào kiến thức tổng quát, DBA nhấn mạnh vào việc phát triển kiến thức và nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực quản lý.
Đối với chương trình học nêu trên, người học sẽ được học 100% trực tuyến và nghiên cứu với cố vấn nhà trường. Bằng tốt nghiệp là bằng DBA.

Mẫu văn bằng tốt nghiệp chương trình Executive DBA do trường College de Paris cấp.
Theo đó, thời gian học chương trình trên gồm 4 giai đoạn (2,5 năm - 4 năm)
Giai đoạn 1: Các modules cốt lõi; Giai đoạn 2: Lựa chọn Giáo sư hướng dẫn; Giai đoạn 3: Nghiên cứu cùng với sự hướng dẫn trực tiếp (1-1); Giai đoạn 4: Bảo vệ luận văn tốt nghiệp.
Mức học phí cho chương trình trên là 14.000 Euro (tương đương 442 triệu đồng).
Người học khi tốt nghiệp sẽ có chuyến đi dự lễ tốt nghiệp và nhận bằng tại trụ sở chính của trường – Paris Pháp, kết hợp cùng với chuyến tham quan các thành phố thủ đô lớn ở Châu Âu: Thụy Sĩ – Pháp – Bỉ – Hà Lan (các nước trong cùng 1 chuyến đi). Theo quảng bá của Viện IDEAS, tấm bằng DBA là cấp độ cao nhất của học vị, từ một trường kinh doanh lớn, danh tiếng và campus trải dài rộng khắp thế giới.

Khi được hỏi về chương trình đào tạo DBA ra sao, nhân viên tư vấn của Viện IDEAS cho biết, học viên có thể học lên chương trình DBA, đây là chương trình tiến sĩ ứng dụng. Học viên có thể chọn đề tài về phát triển AI trong quản lý doanh nghiệp.
Giải thích về quảng bá học DBA không cần nền tảng nghiên cứu, nhân viên cho hay, chương trình đào tạo DBA là đào tạo tiến sĩ ứng dụng. Học viên sẽ cần phải làm nghiên cứu khá nhiều tài liệu, dựa trên nền tảng có sẵn, nghiên cứu vấn đề mới trong quản trị doanh nghiệp và đều phải có tính ứng dụng.
"Chương trình tiến sĩ DBA chắc chắn là phải nghiên cứu rồi", nhân viên thông tin.
Còn về chương trình thạc sĩ, nhân viên cho biết thêm, đối với chương trình MBA (thạc sỹ Quản trị kinh doanh) có hai chương trình là tiêu chuẩn và chất lượng cao. Trong đó, chương trình chất lượng cao, học viên sẽ học với 100% giảng viên nước ngoài giống như chương trình MBA MSc AI. Với chương trình tiêu chuẩn, học viên sẽ chủ yếu nghiên cứu trên hệ thống đầu sách của trường, video bài giảng được Việt hóa sẵn, sau đó học viên sẽ có hai buổi học/môn với giảng viên nước ngoài và không bắt buộc điểm danh, có thể "off". Đồng thời, học viên sẽ có hai buổi chủ Nhật học với giảng viên cố vấn của Việt Nam và sẽ làm bài bằng tiếng Anh nộp lên hệ thống của trường.
"Anh có thể nộp trước lên hệ thống của Viện IDEAS để bên em chấm điểm sơ bộ cho mình", nữ nhân viên nói.

Viện trưởng IDEAS: "Đào tạo từ xa hay trực tuyến, online cũng chỉ là cách gọi"
Trong văn bản phúc đáp Tạp chí do Viện trưởng Viện IDEAS ông Phạm Quang Vinh ký có thông tin về nội dung học tiến sĩ không cần nền tảng nghiên cứu như sau: "Trên website (mục Danh sách môn học) nêu rõ 4 giai đoạn trong quá trình của chương trình DBA 3 năm. Trong đó giai đoạn 9 tháng là giai đoạn nền tảng để được hướng dẫn về Phương pháp nghiên cứu. Yêu cầu đầu vào của Trường tối thiểu là Thạc sĩ/MBA, không có bắt buộc về nền tảng nghiên cứu (Lưu ý: đây là chương trình DBA, không phải PhD)".
Trước câu hỏi về chương trình tiêu chuẩn MBA (thạc sỹ Quản trị kinh doanh), học viên tư vấn cho biết học với bài giảng có sẵn thì nhiều chuyên gia cho rằng đây là hình thức đào tạo từ xa chứ không phải đào tạo trực tuyến (online) như Viện quảng bá
Về nội dung này, văn bản trả lời của Viện IDEAS cho rằng: "Đào tạo từ xa hay trực tuyến, online cũng chỉ là cách gọi, chúng tôi không nêu thêm ý kiến về vấn đề này. Viện IDEAS nói riêng và người học nói chung luôn quan tâm đến chất lượng đào tạo chứ không phải là tên gọi. Đây là mô hình đào tạo của trường.
Tất cả các chương trình của trường được kiểm định một cách chặt chẽ. Swiss UMEF là Trường tư thục đầu tiên tại Geneva nhận được kiểm định của Hội Đồng Liên Bang Thụy Sĩ (SAC). Ngoài ra Swiss UMEF còn đạt được nhiều kiểm định uy tín khác.
Lưu ý đây không phải là chương trình liên kết đào tạo mà là chương trình học online. Các học viên Việt Nam nếu ai có đủ năng lực thì hoàn toàn có thể tự đăng ký và tự học với trường, không cần đăng ký thông qua IDEAS.
Những ai mong muốn có sự hỗ trợ và đồng hành của các giảng viên IDEAS đồng thời nhận được học phí tốt hơn thì đăng ký qua IDEAS. Như vậy, những lớp học do IDEAS tổ chức là những đợt bồi dưỡng kiến thức và không bắt buộc với những ai đã hiểu bài và có thể làm được bài sau lớp học của giáo viên nước ngoài".
Về thông tin nữ nhân viên Viện IDEAS nói, đơn vị tham gia vào hoạt động đào tạo, hỗ trợ chương trình thạc sĩ nêu trên, Văn bản trả lời do ông Phạm Quang Vinh ký nêu: "Viện IDEAS tổ chức các lớp chuyên đề nhằm bồi dưỡng kiến thức cho các học viên khi tham gia các chương trình thạc sĩ online là thực thi đúng chức năng nhiệm vụ theo Giấy phép: 267/ĐK-KHCN.
Vai trò của Viện IDEAS là hỗ trợ học viên trong quá trình tham gia học chương trình online quốc tế. Các lớp chuyên đề của IDEAS chỉ nhằm mục đích: Tổng quan kiến thức môn học giúp học viên có thể hiểu được các bài giảng của giáo viên nước ngoài một cách dễ dàng hơn; Giải đáp những kiến thức chuyên môn mà học viên vẫn chưa hiểu sau khi học với giáo viên nước ngoài; Đưa ra những case study thực tế tại thị trường Việt nam giúp cho học viên có thể ứng dụng những kiến thức và tư duy quốc tế vào môi trường/công việc cụ thể của họ; Hướng dẫn/gợi ý cách thức làm bài để hoàn thành môn học/khoa học".
Không có trường hợp họ đăng ký làm thủ tục công nhận văn bằng
Nhân viên Viện IDEAS cho hay, trường Swiss UMEF được nằm trong danh sách "Cơ sở giáo dục nước ngoài được công nhận" bởi Naric (Trung tâm công nhận văn bằng thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam). Do các trường quốc tế liên kết với Viện đang đào tạo online nên Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa công nhận văn bằng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, tại Việt Nam, yêu cầu đối với thí sinh dự tuyển làm Nghiên cứu sinh được quy định khá chặt chẽ.
Cụ thể, tại khoản 1 Điều 7 Thông tư 18/2021/TT-BGDĐT quy định về điều kiện chung đối với người dự tuyển tiến sĩ như sau:
“a) Đã tốt nghiệp thạc sĩ hoặc tốt nghiệp đại học hạng giỏi trở lên ngành phù hợp, hoặc tốt nghiệp trình độ tương đương bậc 7 theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam ở một số ngành đào tạo chuyên sâu đặc thù phù hợp với ngành đào tạo tiến sĩ;
b) Đáp ứng yêu cầu đầu vào theo chuẩn chương trình đào tạo do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và của chương trình đào tạo tiến sĩ đăng ký dự tuyển;
c) Có kinh nghiệm nghiên cứu thể hiện qua luận văn thạc sĩ của chương trình đào tạo định hướng nghiên cứu; hoặc bài báo, báo cáo khoa học đã công bố; hoặc có thời gian công tác từ 02 năm (24 tháng) trở lên là giảng viên, nghiên cứu viên của các cơ sở đào tạo, tổ chức khoa học và công nghệ;
d) Có dự thảo đề cương nghiên cứu và dự kiến kế hoạch học tập, nghiên cứu toàn khóa”.
Về việc văn bằng chương trình của các trường quốc tế liên kết đào tạo online với Viện IDEAS chưa được công nhận văn bằng, Viện IDEAS cho rằng: "Thông tin này được công khai trên Website tại mục “Trách nhiệm miễn trừ”.
Mọi học viên đều được tư vấn rõ về tính pháp lý của văn bằng nên không có trường hợp họ đăng ký làm thủ tục công nhận văn bằng".
Với câu hỏi, đến nay, đã có bao nhiêu học viên Việt Nam tham gia và tốt nghiệp chương trình thạc sĩ, tiến sĩ do Viện tuyển sinh? Và có văn bằng nào được Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam công nhận chưa?
Trả lời câu hỏi trên, Viện IDEAS thông tin: "Vì lý do bảo mật nên chúng tôi không thể công khai số lượng học viên. Văn bằng của các trường cấp cho học viên được kiểm định và công nhận trên toàn thế giới, và họ không hợp tác với bất kỳ một cơ sở đào tạo nào tại Việt Nam nên không thuộc phạm vi điều chỉnh của Bộ".