 |
| Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Narendra Modi. Ảnh: Tuoitrenews. |
Tờ The Asian Age ngày 1/11 đăng bài bình luận của học giả Rajiv Bhatia, giám đốc Hội đồng Sự vụ quốc tế Ấn Độ (ICWA) nhận định, Ấn Độ đã nghiêng hẳn về phía Việt Nam và chuẩn bị sẵn sàng đương đầu với những thách thức của Trung Quốc trên Biển Đông.
4 chuyến thăm cấp cao giữa lãnh đạo Việt Nam và Ấn Độ đã diễn ra trong năm qua. Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Ấn Độ, Ngoại trưởng và Tổng thống Ấn Độ thăm Việt Nam, gần đây nhất là chuyến công du New Delhi của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Thủ tướng Narendra Modi cũng dự kiến sẽ sang thăm Việt Nam năm tới trong khi Việt Nam trở thành điều phối viên cho quan hệ hợp tác Ấn Độ - ASEAN.
Điều này rõ ràng cho thấy quan hệ hợp tác chiến lược Việt Nam - Ấn Độ là một câu chuyện lớn hơn hẳn bình luận của một số hãng truyền thông về vai trò Trung Quốc thúc đẩy Việt - Ấn xích lại gần nhau. Trung Quốc có liên quan, nhưng không phải yếu tố quan trọng duy nhất đằng sau sự tăng trưởng đáng kể của quan hệ Việt - Ấn.
Tuyên bố chung giữa 2 nước trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh cam kết hai chính phủ phát triển quan hệ đối tác chiến lược, nghĩa là bao gồm tất cả các lĩnh vực quan trọng của các hoạt động song phương trong việc theo đuổi lợi ích quốc gia của mỗi nước.
Trong bối cảnh rộng lớn hơn, cả Việt Nam và Ấn Độ đã có một bề dày quan hệ hợp tác, kết nối phong phú và trao đổi trong các lĩnh vực thương mại, văn hóa,ảnh hưởng tôn giáo và ý tưởng tồn tại. Chính những điều này cung cấp một nền tảng vững chắc cho quan hệ hữu nghị Việt - Ấn. Sự đồng cảm hậu thuộc địa và đoàn kết giữa 2 nước là rất mạnh mẽ.
Cả Ấn Độ và Việt Nam đều đề cao độc lập dân tộc và chống lại quyền bá chủ đã tạo thành động lực mạnh mẽ để 2 nước trở nên gần gũi hơn. Trong số các hoạt động hợp tác chiến lược Việt - Ấn hiện nay, có 5 trụ cột đáng chú ý.
Thứ nhất là hợp tác chính trị Việt - Ấn, nó phản ánh sự chia sẻ thế giới quan, đặc biệt là ở Đông Á và được củng cố mạnh mẽ thông qua các chuyến thăm gần đây. Chính sách hướng Đông của Ấn Độ bổ sung khuynh hướng tự nhiên của Việt Nam nhìn về phía Tây, phương Đông cũng như các nơi khác để đảm bảo mục tiêu quốc gia về an ninh và phát triển.
 |
| Hành động khiêu khích của Trung Quốc chỉ là một nhân tố trong nhiều yếu tố thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt - Ấn phát triển. Ảnh: Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam the dõi, kêu gọi Trung Quốc rút giàn khoan 981 khỏi vùng biển Việt Nam hồi tháng 5 vừa qua. Nguồn: Tuoitrenews. |
Xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với ASEAN vẫn là ưu tiên hàng đầu của Ấn Độ. Trong khi Việt Nam là một trong những thành viên tích cực và quan trọng trong ASEAN xét từ quan điểm chính trị. Cựu Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam Ranjit Rae cho rằng những thay đổi trong kịch bản địa chính trị và kinh tế toàn cầu đã tác động tích cực vào quan hệ đối tác Việt - Ấn.
Trụ cột thứ hai là hợp tác kinh tế, bao gồm các lĩnh vực khác nhau mà nói theo một quan chức cấp cao Ấn Độ, thì hợp tác kinh tế là xương sống của tất cả các hợp tác. Thương mại song phương đang phát triển nhanh chóng, đã vượt qua mục tiêu trước đó là 7 tỉ USD.
Mục tiêu mới của tổng kim ngạch thương mại song phương đã được nâng lên 20 tỉ USD trong 5 năm dường như là một thực tế. Đầu tư của các doanh nghiệp Ấn Độ vào Việt Nam đang tăng lên. Cả hai đang tham gia đàm phán hiệp định thương mại TPP, Việt Nam có sức hấp dẫn đặc biệt với các doanh nghiệp Ấn Độ.
Hợp tác năng lượng là trụ cột thứ 3. Sáng kiến của tập đoàn dầu khí Ấn Độ OVL với Việt Nam đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Mối quan hệ hợp tác cùng có lợi trong lĩnh vực năng lượng Việt Nam và Ấn Độ bắt đầu từ năm 1988, OVL đã tham gia một số dự án thăm dò, khai thác dầu khí ngoài khơi bờ biển Việt Nam và gần đây OVL quyết định tham gia 2 lô dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông, bất chấp những phản ứng (vô lý - PV) của Trung Quốc.
Quốc phòng và an ninh là trụ cột thứ 4 đã được phát triển với tốc độ "lành mạnh" như một quan chức Ấn Độ mô tả. Trong khi đó trụ cột này có nhiều khía cạnh như đối thoại chiến lược, trao đổi các đoàn cấp cao, đào tạo cán bộ quốc phòng, thăm viếng hải quân.
Ấn Độ đã quyết định cung cấp cho Việt Nam khoản tín dụng 100 triệu USD để mua sắm tầu tuần tra biển. Điều này đánh dấu một bước phát triển mới của hợp tác quốc phòng Việt - Ấn. Việt Nam cũng đang yêu cầu Ấn Độ bán tên lửa hành trình BrahMos.
Cuối cùng, một sự kết hợp của các chương trình hợp tác trong các lĩnh vực khác bao gồm phát triển văn hóa, du lịch và các mối liên kết xã hội dân sự đại diện cho một trụ cột thứ 5. Trụ cột này khá ổn định mặc dù quy mô còn khiêm tốn.
Học giả Rajib Bratia kết luận rằng, quan hệ Việt - Ấn đã và đang nở hoa do nhiều yếu tố. Ở một mức độ nào đó, sự hung hăng khiêu khích của Trung Quốc có thể làm tăng quá trình này. Hợp tác song phương là vì lợi ích chung, hợp tác quốc phòng Việt - Ấn là phòng thủ một cách tự nhiên.
Hợp tác năng lượng Việt - Ấn ở Biển Đông được dẫn đường bởi những tính toán lâu dài về thương mại và an ninh năng lượng chứ không hẳn liên quan đến vấn đề tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông. Các xu hướng tích cực trong quan hệ song phương xuất phát mong muốn của cả Ấn Độ và Việt Nam về một môi trường Đông Á hòa bình và ổn định.
