Tại Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, đã đề cập một số nhiệm vụ trọng tâm.
Trong đó: Tăng cường rà soát, sắp xếp, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông bảo đảm đủ trường, lớp học, nhất là ở các thành phố lớn, khu công nghiệp, khu vực đông dân cư và miền núi, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục; phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập phù hợp với xu thế của thế giới và điều kiện ở Việt Nam, quan tâm đầu tư cho giáo dục chất lượng cao.
Giáo dục ngoài công lập phát triển giúp giảm chi phí từ ngân sách đầu tư xây dựng hệ thống trường lớp
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Nhật Hằng - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương cho biết, là một tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, tỉnh Bình Dương thu hút nhiều người dân nhập cư từ các địa phương khác đến làm việc, sinh sống, do đó, tỷ lệ tăng dân số cơ học cao, nhất là tại các khu, cụm công nghiệp, dẫn đến số lượng học sinh hằng năm tăng cao.
Cũng theo cô Hằng, việc phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập đã khắc phục tình trạng thiếu trường, lớp, giáo viên tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh các cấp học; góp phần giữ vững và nâng cao chất lượng giáo dục của tỉnh.
Nữ Giám đốc Sở nhấn mạnh, tỉnh Bình Dương luôn quan tâm, tạo điều kiện khuyến khích các nhà đầu tư phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập ở các cấp học, đây cũng là xu hướng tất yếu phù hợp với sự phát triển của xã hội. Ngoài ra, việc phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, sự phát triển của hệ thống giáo dục ngoài công lập giúp giảm tải cho hệ thống giáo dục công lập; giảm chi phí từ ngân sách nhà nước đầu tư, xây dựng hệ thống trường lớp; cung cấp môi trường học tập đa dạng và linh hoạt, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận với các mô hình giáo dục quốc tế; thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Thầy Bùi Văn Kiệm - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hải Phòng chia sẻ: “Các trường ngoài công lập ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục, góp phần phát triển các mặt như: giáo dục, kinh tế - xã hội; làm tăng cơ hội tiếp cận giáo dục có chất lượng cho người học; giảm ngân sách Nhà nước đầu tư cho giáo dục.
Sự phát triển của hệ thống giáo dục ngoài công lập đặt ra yêu cầu cho tất cả các cơ sở giáo dục phải nâng cao chất lượng, từ đó, tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, thúc đẩy giáo dục phát triển”.
Vị Giám đốc Sở cũng chia sẻ thêm, trong những năm gần đây, với chính sách quan tâm tới giáo dục, lãnh đạo thành phố đã có những chỉ đạo và quan tâm, tạo điều kiện về nhiều mặt nhằm thu hút đầu tư cho giáo dục.
Thầy Bùi Văn Kiệm nhận định, quan tâm phát triển trường học số, giáo dục thông minh là một xu thế mới của giáo dục hiện đại. Do vậy, Sở Giáo dục và Đào tạo đã và đang đồng hành, hướng dẫn một số đơn vị trường mới thành lập, được cấp phép đi vào hoạt động với những chương trình tích hợp với nước ngoài và trường quốc tế chương trình nước ngoài được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, có đội ngũ giáo viên người nước ngoài tham gia giảng dạy. Những chương trình này đã và đang thu hút phụ huynh, học sinh quan tâm, tham gia học tập, bắt nhịp xu thế của thế giới.
Hiện nay, trên địa bàn Thành phố Hải Phòng có hơn 700 cơ sở giáo dục; 421 trung tâm ngoại ngữ, cơ sở ngoại ngữ, tin học, kỹ năng sống, hoạt động ngoài giờ chính khóa, tư vấn du học; 217 trung tâm học tập cộng đồng.
Cô Nguyễn Thị Nhật Hằng chia sẻ: “Tỉnh Bình Dương có hệ thống giáo dục ngoài công lập phát triển hơn so với một số tỉnh thành, nhờ sự tập trung của các khu công nghiệp, đặc biệt là lượng lớn chuyên gia nước ngoài sinh sống và làm việc tại đây.
Tuy nhiên, nếu so sánh với Thành phố Hồ Chí Minh hoặc Hà Nội, hệ thống giáo dục ngoài công lập tại Bình Dương vẫn còn nhỏ hơn về quy mô và số lượng trường học, hiện vẫn đang trong giai đoạn mở rộng và cần cải thiện để đạt chuẩn quốc tế.
Định hướng phát triển giáo dục ngoài công lập ở tỉnh Bình Dương theo xu thế của thế giới cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng giáo dục, hội nhập quốc tế và đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế số.
Với vị trí là một trong những tỉnh công nghiệp phát triển mạnh của Việt Nam, Bình Dương có tiềm năng lớn trong việc trở thành một trung tâm giáo dục ngoài công lập hiện đại, phù hợp với các xu hướng giáo dục toàn cầu”.
Đến cuối năm học 2023-2024, trường ngoài công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương chiếm tỷ lệ gần 50%, tập trung nhiều nhất ở cấp mầm non.
Bên cạnh đó, số giáo viên cấp mầm non đạt trình độ chuẩn đào tạo trở lên là 4.595 trên tổng số 7.513 giáo viên, đạt tỷ lệ 61,16%, trong đó, có 3.334 giáo viên đạt trình độ đào tạo trên chuẩn, chiếm tỷ lệ 44,38%. Giáo viên cấp tiểu học có trình độ đại học trở lên đạt tỷ lệ 91,31%, trên đại học đạt tỷ lệ 0,49%.
Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện có 3 trường đại học ngoài công lập được đầu tư với số vốn lên tới 2.270 tỷ đồng (Trường Đại học Bình Dương hơn 350 tỷ đồng, Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Bình Dương gần 220 tỷ đồng, Trường Đại học Quốc tế Miền Đông hơn 1.700 tỷ đồng); có 156 trung tâm đã được ban hành quyết định thành lập và cấp phép hoạt động theo quy định, gồm: 143 trung tâm ngoại ngữ - tin học, 6 cơ sở hoạt động giáo dục kỹ năng sống, 7 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập.
Nữ Giám đốc Sở cũng cho biết thêm, trong số các trường học ngoài công lập đang hoạt động trên địa bàn, có 1 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục, đạt Chuẩn quốc gia mức độ 2; 2 trường đã được đánh giá sơ bộ.
Còn tồn tại nhiều khó khăn, đội ngũ giáo viên còn hạn chế
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hải Phòng cho biết, thời gian qua, Trung ương và thành phố đã ban hành nhiều văn bản, cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho các trường ngoài công lập.
Theo đó, Hội đồng nhân dân thành phố ban hành Nghị quyết số 07/2013/NQ-HĐND về nhiệm vụ, giải pháp, cơ chế, chính sách xã hội hóa giáo dục - đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể dục - thể thao trên địa bàn thành phố giai đoạn 2013 - 2016, định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 54/2019/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ học phí cho học sinh từ bậc học mầm non đến trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hải Phòng, không phân biệt loại hình giáo dục, vì vậy học sinh các trường ngoài công lập được hưởng chế độ như công lập, tạo điều kiện cho các trường ngoài công lập phát triển.
Ngoài ra, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định 07/2024/QĐ-UBND Quy định danh mục lĩnh vực, địa bàn ưu đãi xã hội hóa và mức miễn, giảm tiền thuê đất đối với cơ sở thực hiện xã hội hóa sử dụng đất tại các đô trên địa bàn thành phố, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Cùng với đó, lãnh đạo Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân luôn quan tâm chỉ đạo, chủ trì việc xúc tiến, kêu gọi thu hút đầu tư xây dựng trường học tiên tiến, hiện đại, chất lượng quốc tế, nhất là giáo dục phổ thông và đại học.
Trong 2 năm qua, đã có 3 trường phổ thông chất lượng cao, quốc tế được thành lập và hiện có một số nhà đầu tư trong nước và quốc tế đang nghiên cứu, đầu tư phát triển giáo dục đại học tại thành phố.
Về phía Sở Giáo dục và Đào tạo: tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo từng bước nâng cao chất lượng hoạt động của các trường ngoài công lập. Từ đó, quy mô, mạng lưới các trường tiếp tục được mở rộng, nền nếp, kỷ cương trong quản lý, tổ chức hoạt động được chú trọng, chất lượng dạy và học được nâng cao, thu hút ngày càng nhiều học sinh, đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của nhân dân trên địa bàn.
Tuy nhiên, công tác phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập trên địa bàn Thành phố Hải Phòng còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt ở quỹ đất để duy trì và phát triển trường học.
“Hiện nay, một số trường do thuê địa điểm tại cơ sở thuộc tài sản công, cần dịch chuyển đến vị trí mới và gặp khó khăn về tính pháp lý, nguồn vốn, địa điểm đầu tư mới...Một khó khăn nữa mà hệ thống giáo dục ngoài công lập đang gặp phải đó là sự hạn chế về đội ngũ giáo viên.
Với những khó khăn, thách thức đó, ngành giáo dục đã nỗ lực tham mưu cùng Ủy ban Nhân dân Thành phố đưa ra kế hoạch, chiến lược nhằm phát triển hơn nữa các trường nằm trong hệ thống giáo dục ngoài công lập, nâng cao chất lượng của các trường để phù hợp với xu hướng của Việt Nam và thế giới.
Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo cũng tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo, lãnh đạo các trường chú trọng đến việc thực hiện quy chế chuyên môn, đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm tra, đánh giá học sinh”, vị Giám đốc Sở chia sẻ.
Tại tỉnh Bình Dương, cô Nguyễn Thị Nhật Hằng cho biết, mặc dù được các cấp lãnh đạo tỉnh quan tâm, tạo điều kiện và ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chính sách thu hút đầu tư xã hội hóa, nhưng việc huy động các nguồn lực xã hội vẫn tồn tại một số hạn chế.
Cụ thể: Công tác xã hội hóa giáo dục còn gặp một số khó khăn, bất cập về quy hoạch đất đai, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển đổi công năng công trình nên các địa phương phải tự khắc phục bằng các giải pháp tạm thời (cấp giấy phép có thời hạn). Do vậy, tính bền vững trong phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập chưa được đảm bảo.
Kết quả thực hiện xã hội hóa trong các lĩnh vực giáo dục ngoài công lập giữa các địa phương còn chênh lệch; công tác đầu tư của một số cơ sở xã hội hóa chưa theo quy hoạch, thiếu sự ổn định; chất lượng của các cơ sở vẫn còn hạn chế, tỷ lệ cơ sở đạt chuẩn kiểm định chất lượng còn thấp.
Đa số cơ sở xã hội hóa chưa đáp ứng các tiêu chí về quy mô, tiêu chuẩn được hưởng chính sách khuyến khích xã hội hóa theo quy định nên không được thụ hưởng các chính sách ưu đãi. Việc thu hút các dự án xã hội hóa với quy mô lớn, chất lượng cao còn hạn chế; thiếu giáo viên cục bộ, nhất là các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương cũng đề cập: “Để tháo gỡ khó khăn nhằm thực hiện tốt Nghị quyết số 35/NQ-CP, địa phương đã ban hành danh mục dự án ưu tiên thu hút đầu tư xã hội hóa giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2050 phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành và thực tế nhu cầu của địa phương để nhà đầu tư có nhu cầu nghiên cứu, thực hiện.
Bên cạnh đó, rà soát, bãi bỏ, thay thế các văn bản quy định về chính sách ưu đãi xã hội hóa không còn phù hợp, ban hành quyết định quy định một số chính sách khuyến khích xã hội hóa trên địa bàn tỉnh để kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước.
Đối với các địa phương cấp huyện: Ưu tiên quy hoạch quỹ đất sạch để kêu gọi các nhà đầu tư tham gia, công bố công khai danh mục dự án ưu tiên thu hút đầu tư, chính sách ưu đãi đầu tư xã hội hóa trên trang thông tin của tỉnh và các huyện, thành phố, trên các phương tiện thông tin đại chúng, các nền tảng mạng xã hội.
Tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để thu hút nhà đầu tư tham gia xã hội hóa: Tổ chức Hội thảo về giải pháp thu hút đầu tư xã hội hóa; duy trì Hội nghị đối thoại nhà đầu tư và định kỳ hàng tháng/quý tổ chức cuộc họp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Trong đó, tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về đất đai, xây dựng cơ sở vật chất; chế độ ưu đãi, miễn giảm về thuế...”.
Có chính sách đãi ngộ cho giáo viên thuộc hệ thống giáo dục ngoài công lập là mong muốn chính đáng
Bàn về việc cần có chính sách đảm bảo các chế độ đãi ngộ cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục thuộc hệ thống giáo dục ngoài công lập ngang bằng với giáo viên thuộc hệ thống giáo dục công lập. Đặc biệt, về tiền lương, tiền công,... phải đảm bảo cho giáo viên sống được bằng lương.
Giám đốc Bùi Văn Kiệm nhấn mạnh: “Việc cần ban hành chính sách đãi ngộ cho giáo viên thuộc hệ thống giáo dục ngoài công lập là mong muốn chính đáng. Song, cần có lộ trình cụ thể, bởi, để thực hiện được điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: cơ chế chính sách, tình hình phát triển kinh tế vùng miền liên quan đến thu nhập của người dân, an sinh xã hội,...”.
Đồng tình với quan điểm trên, thầy Lê Đức Thuận - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ba Đình (Hà Nội) chia sẻ: “Trên thực tế, tiền công, tiền lương tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập thường được chi trả theo thỏa thuận, tùy thuộc quy mô, chất lượng của cơ sở đó, do vậy, mức lương không đồng đều.
Việc xây dựng, ban hành chính sách đặc thù về quyền lợi, của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục thuộc giáo dục ngoài công lập là cần thiết vì: Với xuất phát của một nhà giáo đã đi làm, thực hiện chức trách giảng dạy chuyên môn, cùng mô hình đã được đào tạo tại các trường đại học, người giáo viên cần có đủ tiền lương, tiền công để có thể đảm bảo cuộc sống, gắn bó và cống hiến cho ngành giáo dục.
Hiện nay, đội ngũ nhà giáo thuộc hệ thống giáo dục công lập đã được tăng mức lương cơ sở (theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP của Chính phủ Quy định mức lương cơ sở và chế độ tiền thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang), do đó, đã góp phần đảm bảo cuộc sống nên việc cân đối trả tiền lương, tiền công giáo viên ngoài công lập cần các cơ sở giáo dục xem xét và điều chỉnh”.
Bên cạnh đó, thầy Lê Đức Thuận cho rằng, để xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập cần sự vào cuộc của nhiều cơ quan chức năng và nhà quản lý các cơ sở ngoài công lập.
Lý do bởi, nhu cầu xã hội ngày càng tăng, đòi hỏi giáo dục phát triển, nếu chỉ vì lợi nhuận thì các cơ sở giáo dục ngoài công lập cứ “tự sinh ra, tự mất đi”, khiến chính quyền, cơ quan quản lý tại địa phương rất vất vả.
“Thực tế, chất lượng giáo dục của các trường ngoài công lập không đồng đều, vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: chất lượng của từng nhà trường, mức học phí, nhu cầu học tập của phụ huynh, học sinh,... Do đó, để nâng cao chất lượng, các cơ sở giáo dục phải đặt sứ mệnh “Vì sự nghiệp giáo dục” lên hàng đầu”, vị Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh.
Theo cô Nguyễn Thị Nhật Hằng, việc ban hành chính sách đảm bảo các chế độ đãi ngộ cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục thuộc hệ thống giáo dục ngoài công lập ngang bằng với giáo viên công lập là cần thiết, nhằm đảm bảo đời sống cho đội ngũ giáo viên, làm tăng động lực, giúp giáo viên tâm huyết và gắn bó với nghề.
“Các trường ngoài công lập có thể gặp khó khăn trong việc thu hút, giữ chân người tài. Doanh nghiệp, các tổ chức xã hội hoặc phụ huynh có thể đóng góp tài chính hoặc các dịch vụ hỗ trợ, nhưng đôi khi không đủ để cung cấp mức lương và điều kiện làm việc hấp dẫn, thu hút và đảm bảo đời sống cho giáo viên.
Để phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập, thu hẹp khoảng cách công - tư, Nhà nước có thể cung cấp các gói hỗ trợ tài chính, đặc biệt cho trường ngoài công lập.
Trong đó, có hỗ trợ vốn đầu tư ban đầu: Cung cấp vốn cho trường ngoài công lập để xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị. Đầu tư vào hạ tầng cần thiết như đường giao thông, hệ thống điện, nước để đảm bảo môi trường học tập an toàn và thuận tiện. Tài trợ phần nào chi phí lương, thưởng cho giáo viên để tạo ra môi trường làm việc cạnh tranh và thu hút nhân tài”, cô Hằng phân tích.
Chia sẻ thêm, nữ Giám đốc Sở cho biết, thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, ngành giáo dục tỉnh Bình Dương luôn chú trọng công tác huy động các nguồn lực của xã hội, thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở giáo dục ngoài công lập.
Để nâng cao chất lượng giáo dục ngoài công lập trên địa bàn tỉnh, cô Nguyễn Thị Nhật Hằng đề xuất: “Cần điều chỉnh, bổ sung thêm các chính sách hỗ trợ đầu tư xã hội hóa giáo dục. Đồng thời, ban hành các quy định nhằm thực hiện công tác quản lý chặt chẽ, đúng quy định.
Đồng thời, cần rà soát và hoàn thiện chính sách hỗ trợ và tăng cường hỗ trợ cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên, cải tiến chương trình giảng dạy, áp dụng công nghệ và tăng cường quản lý chất lượng.
Bên cạnh đó, việc mở rộng khả năng tiếp cận giáo dục, tăng cường hợp tác với cộng đồng và các đối tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục ngoài công lập”.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính với trường ngoài công lập
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hải Phòng cũng nêu một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục ngoài công lập trên địa bàn trong thời gian tới:
Một là, Chính phủ ban hành nghị định quy định chi tiết hướng dẫn Điều 103 của Luật Giáo dục năm 2019, chính sách “khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục dân lập, tư thục” để tạo cơ sở pháp lý cho các địa phương thực hiện; có cơ chế đặc thù trong việc giao đất, cho thuê đất trong lĩnh vực xã hội hóa giáo dục để kêu gọi các nhà đầu tư tham gia đầu tư phát triển giáo dục, nhằm đạt được mục tiêu đẩy mạnh huy động các nguồn lực xã hội hóa triển khai thực hiện theo Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ Về tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019 - 2025; tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định số 46/2017/NĐ-CP ngày 21/4/2017 Quy định về điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục và Nghị định số 86/2018/NĐ-CP ngày 06/6/2018 Quy định về hợp tác, đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục; đảm bảo thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức đầu tư về giáo dục và phù hợp với bối cảnh phát triển các trường tư thục.
Hai là, bổ sung cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích phát triển các trường tư thục, quy định cụ thể chính sách ưu đãi đối với các trường tư thục theo quy định tại Thông tư số 40/2021/TT-BGDĐT ngày 30/12/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo như: Giao đất hoặc cho thuê đất, cơ sở vật chất; hỗ trợ ngân sách khi thực hiện nhiệm vụ do Nhà nước giao,..để tạo điều kiện, môi trường tốt nhất cho các tổ chức, doanh nghiệp khi đầu tư trong lĩnh vực giáo dục.
Ba là, cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục trong quá trình thành lập, hoạt động của các trường tư thục.
Bốn là, xây dựng, ban hành chính sách về quyền lợi của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được tuyển dụng, làm việc tại các trường tư thục, bảo đảm ít nhất ngang bằng với quyền lợi của đội ngũ nhà giáo làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập.
Năm là, tạo điều kiện thuận lợi về thị thực, giấy phép lao động để khuyến khích các nhà trí thức, doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam và nước ngoài đóng góp công sức, trí tuệ và tài chính cho phát triển giáo dục và đào tạo.
