Chiều 26/9, Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Viện Đào tạo Quốc tế tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “Kết nối Kinh doanh và Công nghệ: Thúc đẩy giáo dục STEM phục vụ nền kinh tế toàn cầu”, nhằm thảo luận sâu về vai trò chiến lược của giáo dục STEM trong đào tạo kinh doanh – một xu hướng đang trở thành trụ cột trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế số.
Hội thảo có sự tham gia của nhiều diễn giả quốc tế và trong nước uy tín trong lĩnh vực giáo dục, công nghệ và chính sách công như: Giáo sư Andreas Hauskrecht, Trường Kelley School of Business – Đại học Indiana (Hoa Kỳ); Giáo sư Jill M. Castek, Đại học Arizona (Hoa Kỳ); Giáo sư Karin Verspoor, Đại học RMIT (Australia); Tiến sĩ David Van Buskirk, Đại học Troy (Hoa Kỳ); Tiến sĩ Shannon Brown, Đại học St. Francis (Hoa Kỳ); Ông Charlie Du, Nhà sáng lập kiêm CEO của World Salon (Hoa Kỳ) cùng đại diện doanh nghiệp – nơi tiếp nhận trực tiếp nguồn nhân lực STEM từ hệ thống giáo dục. Đặc biệt, hội thảo có sự hiện diện của lãnh đạo, giảng viên, sinh viên của Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trước làn sóng chuyển đổi số và sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo, công nghệ dữ liệu, tự động hóa và các nền tảng số mới, các nền kinh tế đang chứng kiến sự dịch chuyển sâu rộng trong cấu trúc việc làm và nhu cầu kỹ năng. Trong bối cảnh đó, giáo dục STEM – tích hợp giữa Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học – được nhìn nhận là nền tảng quan trọng để xây dựng năng lực đổi mới sáng tạo, gia tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Tại nhiều quốc gia phát triển như Hoa Kỳ, Singapore, Trung Quốc và Nhật Bản, giáo dục đào tạo liên quan tới kinh tế và kinh doanh đang được “STEM hóa” một cách mạnh mẽ thông qua việc tích hợp các năng lực phân tích dữ liệu, công nghệ số, AI và tư duy hệ thống vào chương trình đào tạo quản trị, tài chính, marketing… Không chỉ giúp người học thích nghi với bối cảnh số hóa, những chương trình này còn mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn và mang lại giá trị thực tiễn cao cho doanh nghiệp.
Việt Nam đã sớm đặt nền móng cho việc phát triển giáo dục STEM với hàng loạt chính sách quan trọng như Đề án 1002 giai đoạn 2025–2035, Chiến lược quốc gia về chuyển đổi số, các chương trình tín dụng ưu đãi (Quyết định 29/2025), cũng như định hướng xây dựng Nghị định học bổng chuyên biệt cho sinh viên ngành STEM.
Tuy nhiên, việc tích hợp STEM vào các chương trình đào tạo kinh tế và kinh doanh ở Việt Nam vẫn còn hạn chế. Các chương trình cử nhân và thạc sĩ trong lĩnh vực kinh tế, quản trị, tài chính phần lớn vẫn thiên về lý thuyết truyền thống, đâu đó thiếu vắng các nội dung thực hành công nghệ như phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, lập trình hay mô hình hóa. Điều này dẫn đến tình trạng “khoảng cách kép” – giữa năng lực sinh viên và nhu cầu doanh nghiệp, và giữa chương trình đào tạo trong nước với tiêu chuẩn quốc tế .
Trong khi đó, nhu cầu thị trường đối với các kỹ năng số trong kinh doanh như fintech, AI, logistics số, tiếp thị dữ liệu… đang gia tăng nhanh chóng. Doanh nghiệp sẵn sàng chi trả mức lương cạnh tranh cho sinh viên có kỹ năng công nghệ, nhưng nhiều trường đại học vẫn chưa đủ năng lực cung ứng nguồn nhân lực đáp ứng tiêu chuẩn STEM.
Trước những yêu cầu cấp thiết đó, hội thảo quốc tế diễn ra phiên thảo luận học thuật với chủ đề “Định hình tương lai giáo dục STEM phục vụ tăng trưởng kinh tế bền vững tại Việt Nam” đặt ra loạt câu hỏi lớn:
Việt Nam nên học hỏi điều gì từ các mô hình chương trình đào tạo kinh tế, kinh doanh đạt chuẩn tại Hoa Kỳ, Singapore, Trung Quốc?
Làm thế nào để tích hợp hiệu quả dữ liệu lớn, AI, công nghệ tài chính vào chương trình đào tạo cử nhân và thạc sĩ kinh tế – quản trị?
Cần cơ chế nào để gắn kết hiệu quả giữa nhà trường, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách nhằm phát triển các chương trình STEM bền vững?
Với các báo cáo chuyên đề của Giáo sư Andreas Hauskrecht (Đại học Indiana, Hoa Kỳ) và Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Thu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã cung cấp cái nhìn toàn diện về mối liên kết giữa STEM và tăng trưởng năng suất lao động, cũng như xu hướng phát triển các chương trình đào tạo kinh doanh theo chuẩn STEM trên thế giới.
Theo đó Trường Đại học Kinh tế –Đại học Quốc gia Hà Nội đề xuất 5 nhóm khuyến nghị chính sách, với mong muốn đóng góp vào quá trình hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân phù hợp với thời đại kinh tế số:
Xây dựng khung chương trình đào tạo kinh doanh tích hợp STEM: Tích hợp các môn như phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo ứng dụng, mô hình hóa, lập trình cơ bản… vào chương trình cử nhân và thạc sĩ các ngành Kinh tế, Quản trị, Tài chính.
Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên “kép” – vừa hiểu kinh doanh, vừa làm chủ công nghệ: Tổ chức các chương trình sau đại học, bồi dưỡng ngắn hạn, trao đổi quốc tế cho giảng viên ngành kinh tế – quản trị, để họ có năng lực triển khai giảng dạy theo hướng STEM.
Tăng cường hợp tác doanh nghiệp – đại học: Thiết kế các học phần tích hợp thực tiễn, thí điểm các dự án liên ngành (AI trong tài chính, logistics số, fintech trong marketing…), để sinh viên được học qua việc làm – không chỉ lý thuyết.
Phát triển hệ sinh thái STEM toàn diện trong đại học: Bao gồm trung tâm dữ liệu, phòng lab mô phỏng kinh doanh, học liệu số, hệ thống đánh giá theo năng lực ứng dụng – thay vì chỉ thi cử truyền thống.
Có chính sách tài chính, học bổng, tín dụng ưu đãi cho sinh viên theo học các ngành kinh doanh chuẩn STEM: Đặc biệt ưu tiên nhóm sinh viên nữ, vùng khó khăn, sinh viên tài năng nhưng thiếu điều kiện tiếp cận.
Với vai trò là đơn vị tổ chức, Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội cam kết tiếp tục đóng vai trò là một trung tâm tri thức hành động – nơi giao thoa giữa nghiên cứu học thuật và thực tiễn chính sách, giữa tư duy đổi mới và giải pháp khả thi.
Hội thảo không chỉ là nơi kết nối học thuật, mà còn là không gian hoạch định chính sách – nhằm kiến tạo lộ trình thực tế, hiệu quả và phù hợp với điều kiện Việt Nam trong quá trình hiện đại hóa giáo dục và phát triển nguồn nhân lực số. Các nội dung thảo luận, kiến nghị chính sách và mô hình chia sẻ tại hội thảo là bước đi cụ thể nhằm đưa giáo dục STEM tại Việt Nam tiến gần hơn với chuẩn mực quốc tế, đồng thời đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế sáng tạo, bền vững và toàn diện.
