Năm học 2024 – 2025 là năm thứ 3 thực hiện chương trình mới ở lớp 10. Một trong những thay đổi lớn với học sinh từ bậc trung học cơ sở lên bậc trung học phổ thông là học sinh phải thực hiện việc chọn tổ hợp môn lựa chọn thay vì học tất cả các môn như chương trình 2006 trước đây.
Ngoài các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc (Toán, Ngoại ngữ, Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục Quốc phòng và an ninh, Giáo dục địa phương, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm) học sinh sẽ lựa chọn 4 môn trong số 9 môn học còn lại (Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế pháp luật, Mỹ thuật, Âm nhạc) để theo học trong suốt 3 năm học trung học phổ thông.
Trong quá trình học tập nếu thấy môn học lựa chọn không phù hợp với mình, học sinh có thể thay đổi môn học lựa chọn; việc đổi môn lựa chọn chỉ được thực hiện ở cuối năm học và học sinh sẽ phải tự học bù kiến thức của môn học mới ở các lớp trước.
Việc học sinh muốn thay đổi môn học lựa chọn sẽ là thách thức cho chính học sinh và sau đó đến nhà trường.
Vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao giúp học sinh mới tuyển sinh vào lớp 10 không chọn nhầm tổ hợp môn học lựa chọn.
Người viết xin giới thiệu kinh nghiệm của Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc (Bà Rịa - Vũng Tàu), ngôi trường trong 2 năm qua không có học sinh nào phải thay đổi tổ hợp môn lựa chọn.
Thầy Võ Thanh Minh, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc (Bà Rịa – Vũng Tàu) chia sẻ: “Lãnh đạo nhà trường đã xác định nhiệm vụ hướng dẫn học sinh lớp 10 chọn đúng môn học lựa chọn là một biện pháp quan trọng giúp nhà trường hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học.
Vì vậy, chúng tôi đã chuẩn bị những giải pháp, đảm bảo giúp học sinh chọn lựa đúng nhất tổ hợp môn học lựa chọn phù hợp với phẩm chất, năng lực của mình và điều kiện thực tế của nhà trường.
Chúng tôi đã thực hiện phân chia tổ hợp môn học lựa chọn, chuyên đề học tập tương ứng, dựa trên điều kiện thực tiễn về cơ sở vật chất, biên chế giáo viên của nhà trường, thông báo rõ ràng, cụ thể cho học sinh, phụ huynh biết từ trước khi học sinh đăng ký thi tuyển vào trường.
Thông tin dự kiến tổ hợp môn và biên chế lớp của nhà trường đã giúp học sinh, phụ huynh chủ động tìm hiểu, lựa chọn tổ hợp môn học lựa chọn ngày từ khi đang học lớp 9, chuẩn bị làm hồ sơ thi tuyển sinh lớp 10.
Học sinh có thể dựa vào dự kiến tổ hợp môn học của trường đã thông báo để chọn thi tuyển vào trường nếu có tổ hợp môn học mình yêu thích. Nếu thấy không có tổ hợp môn học lựa chọn phù hợp, học sinh có thể chọn thi tuyển vào trường khác.
Cùng với đó, chúng tôi cũng giới thiệu cho học sinh, phụ huynh nắm được phương thức thi tốt nghiệp trung học phổ thông của chương trình mới ngay từ khi chọn môn tự chọn học ở lớp 10;
Học sinh nắm được thi tốt nghiệp gồm những môn học nào bắt buộc, môn học nào lựa chọn và trao đổi với phụ huynh để có cái nhìn toàn diện, dài hơi hơn trong việc chọn môn học, thi tốt nghiệp, xét tuyển đại học của con em mình.
Ngoài ra, để giúp học sinh có lựa chọn phù hợp, chúng tôi tổ chức họp học sinh và phụ huynh ngay sau khi các em biết kết quả thi như “ngày hội tư vấn” chọn tổ hợp môn học lựa chọn.
Trong ngày hội tư vấn, đầu tiên, chúng tôi phát cho học sinh Phiếu đăng ký tổ hợp môn học lựa chọn, trên phiếu đăng ký có các tổ hợp môn học lựa chọn, chuyên đề học tập mà nhà trường đã thiết kế và khối tuyển sinh đại học tương ứng có thể có.
Sau đó đại diện nhà trường trình bày, giải đáp thắc mắc có thể có, ngoài ra học sinh có thể gặp các giáo viên tư vấn cụ thể hơn nữa.
Học sinh dựa trên thiên hướng nghề nghiệp, năng lực, sở thích, nguyện vọng của bản thân, điều kiện của gia đình, trao đổi với phụ huynh có lựa chọn phù hợp, tránh tình trạng chọn theo phong trào.
Học sinh chưa cần nộp phiếu ngay, sau khi suy nghĩ kĩ, tham khảo những nguồn khác, học sinh chọn lựa tổ hợp môn học, đăng ký trên phiếu và nộp lại phiếu đăng ký cho nhà trường thống kê, tổng hợp, chia lớp.
Sau khi thống kê, tổng hợp, chia lớp chưa thể có kết quả như ý, phù hợp với biên chế của nhà trường, chúng tôi sẽ tiếp tục gặp gỡ học sinh, phụ huynh, tư vấn giúp các em dựa trên kết quả học tập và điểm thi đầu vào để các em có chọn lựa phù hợp với bản thân và kế hoạch của nhà trường.
Ngoài ra, chúng tôi cũng nhờ học sinh đã học lớp 10, lớp 11 của trường làm "tư vấn viên" cho các em học sinh mới, chính đội ngũ học sinh này đã âm thầm góp phần thành công cho việc học sinh mới chọn đúng tổ hợp môn học lựa chọn của mình".
Chính các bước công khai minh bạch kế hoạch của nhà trường, hướng dẫn cụ thể lộ trình lựa chọn tổ hợp môn, đến học tập, thi tốt nghiệp, xét tuyển đại học, xu hướng nghề nghiệp đã giúp học sinh tiếp cận sớm với chương trình trung học phổ thông mới, có lựa chọn môn học tự chọn phù hợp.
Thực tế, việc tư vấn cho học sinh mới trúng tuyển lớp 10 của Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc đã thực hiện từ năm học 2022-2023; trong hai năm qua, không có học sinh nào của Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc phải xin đổi tổ hợp môn học.
Trường Trung học phổ thông Nguyễn Khuyến, Trường Trung học phổ thông Đinh Tiên Hoàng (Vũng Tàu) … cũng có mô hình giúp đỡ học sinh lớp 10 chọn tổ hợp môn học lựa chọn tương đồng, đạt kết quả tốt.
Trong cuộc họp đầu năm của học sinh lớp 10, lãnh đạo Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc đã thông báo cho học sinh biết, em nào có hoàn cảnh khó khăn thì làm đơn gửi Hội khuyến học nhà trường để được hỗ trợ kinh phí học tập.
Hội khuyến học Trường Trung học phổ thông Xuyên Mộc đã duy trì hỗ trợ kinh phí học tập cho học sinh khó khăn 15 kg gạo/tháng/9 tháng, hoặc 600.000/ tháng/ 9 tháng, hoặc cả hai, hàng chục năm này, nâng bước hàng trăm học sinh đến trường.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
