Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1017/QĐ-TTg phê duyệt chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành Công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050".
Theo Quyết định, mục tiêu chung là đến năm 2030, Việt Nam đào tạo, phát triển đội ngũ nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn có chất lượng, tập trung vào công đoạn thiết kế vi mạch bán dẫn, đóng gói và kiểm thử vi mạch bán dẫn; từng bước nắm bắt công nghệ trong công đoạn sản xuất bán dẫn; trong đó đào tạo được ít nhất 50.000 nhân lực có trình độ từ đại học trở lên phục vụ trong tất cả các công đoạn của chuỗi giá trị trong ngành công nghiệp bán dẫn.
Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội là một trong 18 cơ sở giáo dục được xem xét ưu tiên đầu tư vào phòng thí nghiệm bán dẫn đang tích cực triển khai nhiều hoạt động để chuẩn bị cho việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của chương trình này.
Chú trọng xây dựng đội ngũ giảng viên và chương trình chất lượng
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quỳnh, Trưởng khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội cho biết, từ tháng 10/2023, sau khi tiếp nhận công văn số 5584/BGDĐT-GDĐH về đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp bán dẫn, nhà trường đã xin chủ trương từ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) để thành lập hội đồng chuyên môn, phân tích thế mạnh trong đào tạo và nghiên cứu công nghệ bán dẫn.
“Các hội đồng này sẽ tập trung phân tích thế mạnh của Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội trong việc đào tạo các ngành khoa học công nghệ cao cùng với ưu thế đặc thù của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong nghiên cứu công nghệ bán dẫn. Từ đó, nhà trường đề xuất các định hướng cụ thể trong việc xây dựng kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn.
Một trong những điểm đáng chú ý của trường là đổi tên chương trình đào tạo "Vật lý Kỹ thuật - Điện tử" (EPE) thành "Công nghệ vi mạch bán dẫn" (SIC), với 21% các học phần được thay đổi và cập nhật cho phù hợp với nhu cầu ngành bán dẫn.
Chương trình đào tạo kéo dài 3 năm, tương ứng với 180 tín chỉ (ETCS) và được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh. Nội dung đào tạo chia thành ba giai đoạn: năm thứ nhất tập trung vào các kiến thức khoa học tự nhiên cơ bản; năm thứ hai cung cấp kiến thức nền về vật lý, vật liệu bán dẫn, tin học lập trình và điện tử và năm thứ ba sẽ đi sâu vào các chuyên ngành, cho phép sinh viên lựa chọn giữa ba định hướng: thiết kế vi mạch, chế tạo vi mạch hoặc đóng gói và kiểm thử vi mạch.
Mục tiêu của chương trình là đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, thành thạo tiếng Anh, đồng thời có kiến thức sâu rộng về điện tử, vi mạch, khoa học vật liệu và vật lý bán dẫn. Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội kỳ vọng chương trình này sẽ cung cấp cho thị trường lao động trong nước và quốc tế một lực lượng nhân sự có khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe của ngành công nghiệp bán dẫn”, thầy Quỳnh thông tin.
Bên cạnh việc xây dựng chương trình học, theo Trưởng khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano, nhà trường còn đặc biệt chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bởi, để đào tạo nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn không chỉ cần các trang thiết bị hiện đại mà quan trọng hơn hết là đội ngũ nhân sự có chuyên môn sâu và hiểu biết về công nghệ.
Hiện tại, Khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano đồng thời là khoa phụ trách đào tạo chương trình Công nghệ vi mạch bán dẫn có 6/10 giảng viên cơ hữu có bằng tiến sĩ về Vật lý và Bán dẫn.
Đồng thời, nhà trường đã cử thêm 5 giảng viên có trình độ tiến sĩ về điện tử và hệ thống từ các khoa khác tham gia trực tiếp giảng dạy chương trình Công nghệ Vi mạch bán dẫn, nâng tổng số giảng viên cơ hữu lên 11 người.
Với sự hỗ trợ từ Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC), Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam và Đại học Bang Arizona, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội đã cử các giảng viên cơ hữu có chuyên môn liên quan tham gia các chương trình đào tạo ngắn hạn để nâng cao chuyên môn, đảm bảo năng lực triển khai chương trình đào tạo bán dẫn một cách hiệu quả.
Theo thầy Quỳnh, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội trong tương lai sẽ tiếp tục thu hút và tuyển dụng giảng viên có trình độ cao trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, đồng thời đàm phán để cử các giảng viên cơ hữu đi đào tạo, bồi dưỡng tại các cơ sở giáo dục nước ngoài có thế mạnh về công nghệ.
Ngoài ra, trường cũng mời các nhà khoa học chuyên ngành vi mạch và bán dẫn từ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) và các đơn vị đào tạo uy tín khác tham gia giảng dạy, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
Chủ trương “không đầu tư ồ ạt”, đẩy mạnh nghiên cứu, hợp tác với doanh nghiệp
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quỳnh, bên cạnh việc được xem xét ưu tiên xây dựng phòng thí nghiệm theo Quyết định số 1017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội đã chủ động triển khai kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo theo sự gia tăng quy mô tuyển sinh.
Thầy Quỳnh cho hay: “Chương trình đào tạo ngành Công nghệ vi mạch bán dẫn (SIC) của trường có 3 hướng chuyên ngành lựa chọn song song dành cho sinh viên năm 3 bao gồm: thiết kế, chế tạo và kiểm thử. Do vậy, việc định hướng đầu tư cơ sở vật chất đang được tập thể lãnh đạo nhà trường đặc biệt quan tâm.
Để tối ưu hóa hiệu quả đầu tư và hỗ trợ tốt nhất cho việc triển khai chương trình đào tạo cũng như nghiên cứu ngành bán dẫn, lãnh đạo nhà trường chủ trương không thực hiện đầu tư ồ ạt. Thay vào đó, việc đầu tư sẽ được tiến hành dựa trên các nghiên cứu kỹ càng nhằm đưa ra những giải pháp cơ sở vật chất phù hợp và hiệu quả”.
Dự kiến, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội sẽ mở phòng thiết kế vi mạch và nâng cấp phòng thực hành điện tử, trang bị mới các thiết bị kiểm thử chuyên biệt cho đào tạo; nâng cấp và xây dựng chương trình chế tạo chip chức năng. Đồng thời, nhà trường thực hiện phối hợp đào tạo với các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) để sử dụng một số phòng thí nghiệm, trang thiết bị một cách hiệu quả cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu.
Theo thầy Quỳnh, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội mong muốn xây dựng cơ chế khuyến khích để thúc đẩy các hướng nghiên cứu về vi mạch bán dẫn, linh kiện điện tử cũng như thiết kế và chế tạo vật liệu mới.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quỳnh cho biết, nhà trường luôn chú trọng việc hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Điều này nhằm đổi mới chương trình đào tạo và kết nối với các hoạt động thực hành, thí nghiệm phục vụ cho chuyên môn.
Hiện tại, nhà trường đã ký thỏa thuận hợp tác với một số cơ sở nghiên cứu và đào tạo liên quan đến công nghệ vi mạch bán dẫn, bao gồm Đại học Quốc lập Thanh Hoa tại Đài Loan và Viện Khoa học và Công nghệ Nara ở Nhật Bản.
Khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano của Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội là đơn vị phụ trách ngành Công nghệ Vi mạch bán dẫn cũng đã tham gia mạng lưới các trường đại học đào tạo về bán dẫn tại Việt Nam (Chương trình Cadence University) thông qua Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) với tư cách là thành viên.
Nhờ vậy, nhà trường nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ về học liệu, bao gồm tài liệu khóa học và phần mềm chuyên dụng phục vụ đào tạo. Điều này giúp nội dung chương trình đào tạo luôn được cập nhật với các tri thức khoa học mới nhất và đảm bảo công tác giảng dạy đạt tiêu chuẩn quốc tế. Đây là cơ sở vững chắc để đảm bảo chất lượng đào tạo về khoa học công nghệ tại trường.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quỳnh, để đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn một cách hiệu quả, cần có sự hợp tác đồng thuận từ cả ba bên: Chính phủ, nhà trường và doanh nghiệp. Chính phủ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nghiên cứu và ban hành các cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Nhờ đó, mỗi cơ sở giáo dục sẽ có thể xây dựng các phương án đầu tư cho cơ sở trang thiết bị một cách hợp lý và điều chỉnh chương trình đào tạo sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, thầy Quỳnh cũng cho rằng cần có hướng dẫn cụ thể để 18 cơ sở giáo dục được xem xét ưu tiên đầu tư phòng thí nghiệm bán dẫn theo chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành Công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050" có thể triển khai đầu tư hiệu quả.
Các phòng thí nghiệm cơ bản sẽ được thiết lập với sự hỗ trợ từ Chính phủ, bao gồm phân bổ vốn, lập kế hoạch lộ trình tài chính, quy định về đấu thầu mua sắm và định giá theo luật đầu tư công.
Bên cạnh đó, cần thiết lập các chính sách và cơ chế sử dụng “phòng thí nghiệm dùng chung” cũng như xây dựng cơ sở dữ liệu để chia sẻ thông tin về trang thiết bị đầu tư, nhằm tránh tình trạng đầu tư chồng chéo và kém hiệu quả.
Đồng thời, việc ban hành thêm các chính sách khuyến khích và thu hút tài năng tham gia vào chương trình đào tạo ngành công nghệ vi mạch bán dẫn sẽ góp phần phát triển các phương án đầu tư cho các cơ sở đào tạo uy tín trong lĩnh vực.
