Vừa qua Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã ghi nhận, phản ánh trăn trở của nhiều lãnh đạo, nhà đầu tư giáo dục với mong mỏi "được đối xử công bằng, được sống đúng với tinh thần “huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực”, như Nghị quyết 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập đã nêu".
Cùng với đó, sau khi đăng tải bài viết: "Hà Nội: Chật vật tuyển sinh, nhà đầu tư chỉ rõ nhiều bất cập khiến trường tư quá khó", phản ánh thực tế mặc dù cơ sở vật chất chưa được hoàn thiện, nhưng ngày 18/7/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã có văn bản số 2796/SGDĐT-QLT, trong đó giao 450 chỉ tiêu cho Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh (khu vực huyện Đông Anh cũ). Điều này gây nên nhiều băn khoăn.
Băn khoăn việc trường công chưa hoàn thiện cơ sở vật chất vẫn được giao chỉ tiêu tuyển sinh
Trên thực tế, số chỉ tiêu, tỷ lệ vào công lập ngày càng tăng, đẩy nhiều trường tư vào tình cảnh chật vật tuyển sinh. Chẳng hạn, tại khu vực huyện Đông Anh (cũ) của Thành phố Hà Nội đang có 7 trường trung học phổ thông công lập và 6 trường trung học phổ thông ngoài công lập. Trong đó, có 2 trường công lập đang được xây dựng là Trường Trung học phổ thông Việt Hùng (đang xây dựng) và Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh (chuẩn bị hoạt động).
Đáng nói, Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh, dù vẫn trong quá trình thi công, chưa hoàn thiện cơ sở vật chất nhưng được giao 450 chỉ tiêu và bắt đầu tuyển sinh ngay từ năm nay với 450 chỉ tiêu.
Ngày 23/7/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có văn bản số 2875/TB-SGDĐT thông báo danh sách trúng tuyển bổ sung vào lớp 10. Số học sinh vào Trường Trung học phổ thông Phúc Thịnh là 504 em, hơn 54 em so với chỉ tiêu, tương đương hơn 12%.
Trong khi đó, tại văn bản số 333/SGDĐT-KHTC ngày 5/2/2025 của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội nêu số lưu ý trong công tác tuyển sinh năm học 2025-2026 có đề cập: Sở Giáo dục và Đào tạo căn cứ tình hình thực tế để xem xét việc không giao chỉ tiêu tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục chưa hoàn thiện cơ sở pháp lý về địa điểm hoạt động, chưa đảm bảo về quy hoạch mạng lưới trường học như đã cam kết; các cơ sở giáo dục chưa đảm bảo về phòng cháy chữa cháy theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền; các cơ sở giáo dục có tranh chấp khiếu kiện trong quá trình tổ chức hoạt động dạy và học, không đảm bảo trang thiết bị dạy học tối thiểu theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, không xây dựng cổng thông tin tuyển sinh theo hình thức trực tuyến và các nội dung khác có liên quan.
Nhìn nhận về câu chuyện nêu trên, một tiến sĩ hiện đang quản lý một cơ sở giáo dục tư thục trên địa bàn Hà Nội cho rằng, việc giao chỉ tiêu tuyển sinh cho một trường trung học phổ thông khi trường này vẫn đang trong quá trình xây dựng đặt ra nhiều câu hỏi về công bằng công - tư và đảm bảo các điều kiện. Theo quy định, một cơ sở giáo dục chỉ được phép hoạt động và được giao chỉ tiêu tuyển sinh sau khi đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, an ninh, an toàn và được cấp phép chính thức.
Theo vị này, quyết định giao chỉ tiêu này có thể gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực đối với hệ thống trường tư thục, đặc biệt là các đơn vị tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật hiện hành.
Thứ nhất, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng: Trong khi nhiều trường tư thục phải đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, tuyển dụng giáo viên chất lượng để đảm bảo điều kiện tuyển sinh, thì việc một trường chưa hoàn thiện được giao chỉ tiêu lại dễ dàng tham gia vào “cuộc đua” tuyển sinh sẽ tạo ra sự chênh lệch và bất bình đẳng trong môi trường giáo dục. Điều này có thể làm giảm động lực đầu tư và phát triển của các trường tư thục khác.
Thứ hai, gây hoang mang, mất niềm tin vào sự minh bạch: Các trường tuân thủ đúng quy định sẽ cảm thấy hoài nghi về tính minh bạch, công tâm trong quản lý.
Thứ ba, xáo trộn kế hoạch tuyển sinh: Việc giao chỉ tiêu không phù hợp có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược và kế hoạch tuyển sinh của các trường tư thục hiện hữu, đặc biệt trong bối cảnh áp lực tuyển sinh ngày càng gia tăng.
Thứ tư, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, bởi giáo dục tư thục phát triển dựa trên cơ chế xã hội hóa. Nếu môi trường đầu tư thiếu công bằng, nhà đầu tư sẽ ngần ngại hoặc rút lui, ảnh hưởng đến mục tiêu huy động nguồn lực xã hội cho phát triển giáo dục.
Thứ năm, làm suy giảm vai trò của trường tư thục trong hệ thống giáo dục: Các trường tư thục là thành tố quan trọng trong việc chia sẻ gánh nặng với hệ thống trường công lập. Nếu không được đối xử công bằng và minh bạch, vai trò này sẽ bị suy yếu, kéo theo tác động tiêu cực đến chất lượng và sự phát triển đồng đều của hệ thống giáo dục thành phố.
"Việc giao chỉ tiêu tuyển sinh cần được thực hiện một cách minh bạch, đúng quy trình và công bằng đối với tất cả các loại hình trường học, nhằm bảo đảm môi trường giáo dục phát triển lành mạnh, bền vững và chất lượng", vị này bày tỏ thêm.
Để tìm hiểu rõ thêm về bức tranh tuyển sinh, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã thống kê dữ liệu về sĩ số học sinh/lớp cũng như trung bình số học sinh/lớp của một số trường công lập ở Hà Nội.
Nhiều trường công lập có sĩ số học sinh/lớp cao hơn 45
Theo văn bản số 3075/QĐ-UBND quyết định phê duyệt quy hoạch mạng lưới trường học thành phố Hà Nội năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, mục tiêu chung là đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp đảm bảo cơ cấu hợp lý theo hướng kiên cố hóa, hiện đại hóa, chuẩn hóa, đáp ứng nhu cầu học tập của người dân, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của Thành phố; xác định và bố trí quỹ đất dành cho mạng lưới trường học theo cơ cấu và loại hình đào tạo.
Mạng lưới trường học của các cấp, các ngành ở Hà Nội, phải đảm bảo khả năng phục vụ học sinh học và hoạt động 2 buổi/ngày tại trường cho các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và phát triển các trường học có tổ chức bán trú. Giảm dần số học sinh bình quân trên lớp.
Các trường học đảm bảo yêu cầu về cơ sở vật chất (trường lớp và trang thiết bị) theo tiêu chuẩn quy định của Nhà nước; mặt bằng các trường học được mở rộng, cải tạo và xây dựng mới đạt chuẩn quốc gia, có môi trường sư phạm thân thiện và cảnh quan xanh - sạch - đẹp.
Về chỉ tiêu cụ thể đối với bậc trung học phổ thông, Quyết định nêu rõ: Tỷ lệ huy động thanh, thiếu niên đi học đúng độ tuổi (15-17 tuổi) đạt 90% vào năm 2015 và trên 95% vào năm 2020;
Tỷ lệ trường trung học phổ thông công lập đạt chuẩn quốc gia năm 2015 đạt 50-55%, năm 2020 đạt 65-70%, đến năm 2030 đạt 75-80%.
Phấn đấu đến năm 2015 cơ bản các trường học được đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học đạt kiên cố hoá, hiện đại hoá. Đầu tư xây dựng mô hình trường trung học phổ thông Thủ đô đạt chuẩn khu vực và quốc tế.
Đảm bảo khu vực có từ 3 - 5 vạn dân có 01 trường trung học phổ thông công lập.
Quy mô trường không quá 45 lớp/trường; số học sinh trung bình 40 học sinh/lớp; diện tích đất tối thiểu cho 1 học sinh: khu vực nội thành 6 m²/học sinh, khu vực ngoại thành 10 m²/học sinh; đối với trường xây mới thực hiện theo tiêu chuẩn xây dựng tối thiểu là 15 m²/học sinh.
Giai đoạn 2011-2030, toàn thành phố cải tạo và xây dựng 112 trường trung học phổ thông. Trong đó: giai đoạn 2011-2020 là 50 trường (công lập 20 trường, ngoài công lập 30 trường), giai đoạn 2021-2030 là 62 trường (công lập 20 trường, ngoài công lập 42 trường).
Qua thống kê các dữ liệu được công khai trên website của một số trường trung học phổ thông công lập ở Hà Nội cho thấy, trung bình học sinh/ lớp ở mức cao hơn con số chỉ tiêu trung bình 40 học sinh/ lớp được nêu tại quyết định số 3075/QĐ-UBND. Cụ thể:
Từ biểu đồ trên có thể thấy, bình quân học sinh/lớp tại Trường Trung học phổ thông Nguyễn Trãi - Ba Đình là 42; Trường Trung học phổ thông Việt Nam - Ba Lan là 43,7; Trường Trung học phổ thông Liên Hà là 45; Trường Trung học phổ thông Xuân Đỉnh là 45,7; Trường Trung học phổ thông Tân Dân là 43,7; Trường Trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Đống Đa là 42; Trường Trung học phổ thông Khương Đình là 44; Trường Trung học phổ thông Yên Hòa là 44,39.
Bình quân học sinh/lớp tại Trường Trung học phổ thông Vân Nội, Trường Trung học phổ thông Phú Xuyên B đều là 44,6.
Bình quân 45 học sinh/lớp bao gồm các trường: Trường Trung học phổ thông Nhân Chính, Trường Trung học phổ thông Đa Phúc, Trường Trung học phổ thông Tây Hồ, Trường Trung học phổ thông Trung Giã, Trường Trung học phổ thông Cao Bá Quát - Gia Lâm, Trường Trung học phổ thông Yên Viên, Trường Trung học phổ thông Minh Phú.
Khoản 3, Điều 16, Thông tư số 32/TT-BGDĐT ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông nhiều cấp học quy định: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể số học sinh trong mỗi lớp học theo hướng giảm sĩ số học sinh trên lớp; bảo đảm mỗi lớp học ở các cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông có không quá 45 học sinh.
Tuy nhiên, qua khảo sát dữ liệu từ danh sách học sinh trúng tuyển lớp 10 năm học 2025-2026 được công khai trên website của một số trường trung học phổ thông công lập tại Hà Nội cho thấy nhiều đơn vị số học sinh/ lớp vượt quá 45 em.
Có thể kể đến: Trường Trung học phổ thông Nhân Chính có 3 lớp 10 có sĩ số 50 học sinh/lớp; Trường Trung học phổ thông Xuân Đỉnh có 4 lớp 10 có sĩ số 46 học sinh/lớp; Trường Trung học phổ thông Tân Dân có 2 lớp 10 có sĩ số lần lượt là 46, 47 học sinh/lớp; Trường Trung học phổ thông Phú Xuyên A có 6 lớp 10 có sĩ số từ 46-47 học sinh/lớp; Trường Trung học phổ thông Đồng Quan có 3 lớp 10 có sĩ số 46 học sinh...
Năm học trước, Trường Trung học phổ thông Nguyễn Trãi - Ba Đình có 7 lớp 10 sĩ số từ 46-48 em; Trường Trung học phổ thông Trần Phú có 6 lớp 10 sĩ số từ 47-51 em; Trường Trung học phổ thông Đoàn Kết - Hai Bà Trưng có 6 lớp sĩ số 48 em; Trường Trung học phổ thông Đồng Quan có 4 lớp 10 sĩ số từ 49-51 em; Trường Trung học phổ thông Phúc Thọ có 5 lớp 10 sĩ số 46 em; Trường Trung học phổ thông Bất Bạt 10 lớp 10 sĩ số từ 46-48 em...
Thống kê cũng cho thấy, tại một số trường công, số chỉ tiêu năm 2025 tăng, số học sinh trúng tuyển cũng có xu hướng tăng lên so với năm trước. Cụ thể:
Năm 2024, Trường Trung học phổ thông Đống Đa được giao 675 chỉ tiêu, có 777 học sinh trúng tuyển. Năm 2025, số chỉ tiêu tăng lên thành 720, có 851 học sinh trúng tuyển.
Trường Trung học phổ thông Nhân Chính hai năm liên tiếp được giao 585 chỉ tiêu. Năm 2025 số học sinh trúng tuyển trường này là 592.
Trường Trung học phổ thông Trương Định cả hai năm đều được giao 675 chỉ tiêu, năm 2024 có 708 học sinh trúng tuyển, năm 2025 có 760 học sinh trúng tuyển.
Trường Trung học phổ thông Đa Phúc năm 2024 được giao 540 chỉ tiêu, có 544 học sinh trúng tuyển. Năm 2025 trường này được giao 675 chỉ tiêu, có 677 học sinh trúng tuyển.
Trường Trung học phổ thông Xuân Đỉnh năm 2024 được giao 675 chỉ tiêu, tuyển được 652 học sinh. Năm 2205 số chỉ tiêu tăng lên thành 765, có 744 học sinh trúng tuyển.
