Theo thông báo số 81-TB/TW, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Trước mắt, thí điểm đầu tư xây mới/cải tạo 100 trường trong năm 2025, làm hình mẫu tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong 2-3 năm tới.
Trong đó, tỉnh Sơn La tiếp giáp với nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, với đường biên giới dài 274,056km gồm 13 xã biên giới. Tại đây, kế hoạch xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở đang được Ủy ban nhân dân tỉnh tích cực triển khai.
Dự kiến xây mới 11 trường, nâng cấp 2 trường tại 13 xã biên giới
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, đại diện Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La cho biết, đang triển khai kế hoạch đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, trước mắt tiến hành khảo sát thực tế để làm cơ sở báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét, chỉ đạo.
Toàn tỉnh hiện có 13 xã biên giới gồm: Mường Lèo, Sốp Cộp, Mường Lạn, Chiềng Khoong, Mường Hung, Chiềng Khương, Phiêng Pằn, Yên Sơn, Phiêng Khoài, Lóng Phiêng, Lóng Sập, Chiềng Sơn và Xuân Nha.
Đây là những địa bàn có vị trí đặc thù, giữ vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh, quốc phòng, đồng thời cũng là khu vực còn nhiều khó khăn về điều kiện kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất giáo dục, cần được ưu tiên đầu tư để nâng cao chất lượng dạy và học.
Trong khi đó, ông Hoàng Hùng - Trưởng phòng, Phòng Kế hoạch - Tài chính, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La khẳng định: Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo đã chủ động tham mưu thành lập một đoàn công tác liên ngành, bao gồm lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh cùng lãnh đạo các sở chuyên môn như: Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Xây dựng.
Đoàn đã trực tiếp đi khảo sát thực địa tại toàn bộ 13 xã này để đánh giá hiện trạng cơ sở vật chất và xác định nhu cầu đầu tư. Kết quả khảo sát cho thấy, để đạt được mục tiêu đề ra, tỉnh cần xây dựng mới 11 trường và tiến hành sửa chữa, nâng cấp 2 trường hiện có.
Hiện tại, trên địa bàn 13 xã biên giới của tỉnh Sơn La có tổng cộng 45 trường tiểu học và trung học cơ sở với 1.268 lớp học, phục vụ cho 58.572 học sinh. Toàn bộ hệ thống trường học hiện có 1.476 phòng học, trong đó có 907 phòng kiên cố, 531 phòng bán kiên cố và 37 phòng tạm.
Mặc dù đã có một hệ thống cơ sở vật chất nhất định, tuy nhiên việc xây dựng hoặc cải tạo các trường này để đạt chuẩn nội trú liên cấp đang gặp phải nhiều thách thức đáng kể.
“Theo quy định của Chính phủ, mỗi trường nội trú cần diện tích đất từ 5-10 ha để đảm bảo không gian học tập, sinh hoạt và vui chơi cho học sinh. Tuy nhiên, địa hình tại các xã biên giới chủ yếu là đồi núi dốc, không bằng phẳng, gây ra trở ngại lớn về quỹ đất.
Để có mặt bằng xây dựng, tỉnh sẽ phải thực hiện công tác san nền và xây dựng hệ thống kè chống sạt lở với chi phí đầu tư rất lớn. Ngoài ra, tại các khu vực trung tâm xã, đất đai đã có dân cư sinh sống tập trung, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất.
Ngược lại, những khu vực đủ diện tích để xây dựng lại thường nằm xa trung tâm, không thuận tiện cho việc đi lại và quản lý.
Thêm vào đó, nhiều khu đất được dự kiến sử dụng chưa có quy hoạch cụ thể, và hệ thống cấp điện, cấp nước cũng chưa được đầu tư đồng bộ, gây cản trở nghiêm trọng cho quá trình triển khai các dự án xây dựng trong tương lai”, ông Hoàng Hùng bày tỏ.
Dự kiến phân bổ 1.114 giáo viên và nhân viên cho 13 trường
Cũng theo Trưởng phòng, Phòng Kế hoạch - Tài chính, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La, sau khi hoàn thành đợt khảo sát thực địa, Sở đã tích cực phối hợp với nhiều ban ngành liên quan để xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết cho dự án xây dựng và cải tạo các trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở.
Cụ thể, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La đã làm việc chặt chẽ với các Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Xây dựng, cùng với Ủy ban nhân dân của 13 xã biên giới. Mục tiêu là nhằm xây dựng nhiệm vụ cụ thể, xác định rõ thời gian thực hiện chi tiết, và sau đó trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt.
Trên cơ sở kế hoạch đã được phê duyệt, Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ giao nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành và địa phương để làm căn cứ triển khai. Đồng thời, tỉnh sẽ tổ chức các đợt kiểm tra, giám sát định kỳ nhằm đảm bảo tiến độ của cả 13 dự án tại 13 xã biên giới diễn ra đúng theo kế hoạch.
Các dự án này đã được đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo và Chính phủ phê duyệt đầu tư trong giai đoạn 2025-2026, với mục tiêu cao hơn là đóng góp vào kế hoạch chung của cả nước về việc xây mới hoặc cải tạo 100 trường phổ thông nội trú trong năm 2025.
Về công tác nhân sự, Sở Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng một phương án bố trí giáo viên dựa trên việc rà soát biên chế hiện có và dự báo nhu cầu nhân lực trong thời gian tới.
Theo kế hoạch chi tiết, sẽ có tổng cộng 1.114 giáo viên và nhân viên được phân bổ cho 13 trường. Điều này nhằm đảm bảo mỗi trường có từ 77 đến 86 người theo định mức quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu đặc thù của khu vực biên giới với nhiều dân tộc thiểu số, Sở Giáo dục và Đào tạo cũng đã xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng giáo viên biết tiếng dân tộc.
Song song với đó, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở Nội vụ, Sở Tài chính và Ủy ban nhân dân các xã biên giới để lập dự toán ngân sách, nhằm bảo đảm nguồn lực tài chính cho hoạt động của các trường nội trú và chi trả các chế độ phụ cấp cho giáo viên một cách đầy đủ, kịp thời theo đúng quy định.
Bên cạnh việc đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La đã xây dựng và triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh dân tộc thiểu số tại khu vực biên giới, đồng thời thu hút và phát triển đội ngũ nhân lực tham gia giảng dạy.
Một trong những giải pháp trọng tâm là mô hình đỡ đầu giữa các trường học. Cụ thể, Sở sẽ giao các trường ở vùng thuận lợi, có chất lượng đội ngũ và chất lượng giáo dục cao, làm đơn vị đỡ đầu cho các trường ở khu vực biên giới.
Hoạt động đỡ đầu này rất đa dạng và thiết thực, bao gồm: hỗ trợ xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường, hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch bài giảng một cách khoa học, tổ chức các buổi bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, và tạo điều kiện tổ chức các cuộc thi, giao lưu học sinh giữa các trường nhằm tạo môi trường học tập tích cực.
Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo cũng sẽ thực hiện việc biệt phái một số giáo viên có năng lực chuyên môn tốt và giàu kinh nghiệm về công tác tại các trường biên giới để trực tiếp hỗ trợ và nâng cao chất lượng giảng dạy.
Đối với những trường ở các xã biên giới có quy mô học sinh giảm sút, Sở đã chỉ đạo thực hiện việc cải tạo, nâng cấp và mở rộng điều kiện để học sinh được học bán trú. Với mô hình này, các em sẽ được nuôi dưỡng, chăm sóc và học tập trong một môi trường thuận lợi và ổn định hơn, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục tại các vùng khó khăn này.
