Vừa qua, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng tải bài viết: "Từ phản ánh của Tạp chí, Sở GD&ĐT Hà Nội kiểm tra, lộ ra MAC EDU dạy tiếng Anh "chui"" nêu lên một thực tế rất nguy hiểm là Công ty TNHH Giáo dục và Đào tạo MAC EDU đăng ký hoạt động kinh doanh giảng dạy online tiếng Anh từ ngày 11/9/2020, và giải thể vào ngày 24/2/2025. Đơn vị này quảng cáo, tuyển sinh học viên với nhiều chương trình khóa học. Tuy nhiên, đơn vị này chưa được Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hà Nội cấp phép theo quy định.
Với những hoạt động như trên, người học sẽ chịu rất nhiều thiệt thòi vì chương trình, trình độ giáo viên...tất cả điều kiện đảm bảo chất lượng giảng dạy ngoại ngữ đều chưa hề được thẩm định. Điều này dẫn đến người học bỏ tiền nhưng chất lượng không đảm bảo
Đã giải thể nhưng vẫn tuyển sinh, đào tạo có thể bị xử phạt 20-40 triệu đồng
Luật sư Phạm Quang Biên - Tổng Giám đốc của Hãng Luật IMC, Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội cho rằng, hiện nay, việc dạy và học ngoại ngữ được thực hiện dưới cả hai hình thức là dạy học qua mạng (dạy online) và dạy học tại trung tâm.
Cả hai hình thức này đều được pháp luật điều chỉnh thông qua Nghị định 125/2024/NĐ-CP và gọi chung là dạy học qua trung tâm ngoại ngữ. Theo khoản 2 Điều 42 Nghị định 125/2024/NĐ-CP, trung tâm ngoại ngữ là Trung tâm khác thực hiện nhiệm vụ giáo dục thường xuyên.
Theo Điều 43 Nghị định 125/2024/NĐ-CP quy định về điều kiện thành lập Trung tâm khác thực hiện nhiệm vụ giáo dục thường xuyên sẽ phải có địa điểm, cơ sở vật chất, phòng học, phòng chức năng, thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu của các chương trình giáo dục thường xuyên thực hiện tại trung tâm;
Có chương trình giáo dục, tài liệu giảng dạy và học tập đáp ứng yêu cầu của các chương trình giáo dục thường xuyên thực hiện tại trung tâm theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và người lao động đủ về số lượng và đạt tiêu chuẩn đáp ứng yêu cầu của từng chương trình giáo dục thường xuyên thực hiện tại trung tâm theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Có dự thảo quy chế tổ chức và hoạt động của trung tâm.
"Như vậy, để dạy ngoại ngữ online (tức dạy học online qua trung tâm ngoại ngữ) thì nhất thiết phải đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên,… và phải xin cấp phép hoạt động tại Sở Giáo dục và Đào tạo.
Việc MAC EDU tổ chức các khóa dạy tiếng Anh online từ năm 2020 khi chưa được cấp phép hoạt động là vi phạm quy định, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng theo điểm b Khoản 5 Điều 6 Nghị định 04/2021/NĐ-CP.
Do đó, ngay cả khi hình thức giảng dạy là trực tuyến, trung tâm vẫn cần phải đảm bảo các điều kiện về chương trình, tài liệu, đội ngũ giáo viên và các điều kiện khác để được cơ quan quản lý nhà nước (Sở Giáo dục và Đào tạo) cấp phép hoạt động", luật sư Biên nhận định.
Đồng quan điểm với luật sư Phạm Quang Biên, luật sư Phùng Thị Huyền cho hay, theo mục 140 Phụ lục IV Luật Đầu Tư Năm 2020, hoạt động của cơ sở giáo dục thường xuyên thuộc ngành, nghề kinh doanh có điều kiện.
Theo đó, giáo dục ngoại ngữ là một hoạt động động giáo dục thường xuyên, vì vậy hoạt động của cơ sở giáo dục thường xuyên phải tuân theo quy định của pháp luật. Theo Nghị định 125/2024/NĐ-CP, việc kinh doanh giáo dục thường xuyên phải được nhà nước cấp phép dù là ở bất kỳ hình thức nào.
"Như vậy, việc công ty kinh doanh giáo dục dưới hình thức online không xin cấp phép, đã vi phạm quy định tại Nghị định 125/2024/NĐ-CP", luật sư Huyền cho biết.
Công ty giải thể nhưng vẫn tuyển sinh, đào tạo là sai phạm
Phân tích góc độ pháp lí về việc Công ty TNHH Giáo dục và Đào tạo MAC EDU giải thể từ tháng 2/2025, nhưng sau đó vẫn tuyển sinh, đào tạo, luật sư Phạm Quang Biên cho biết, theo Luật Doanh nghiệp 2020, giải thể doanh nghiệp là việc chấm dứt các hoạt động và sự tồn tại của một doanh nghiệp khi công ty không còn hoặc không đủ điều kiện để tiếp tục hoạt động. Khi đã có quyết định giải thể và hoàn thành các thủ tục liên quan, doanh nghiệp sẽ không còn tư cách pháp nhân và phải chấm dứt mọi hoạt động kinh doanh.
"Việc Công ty TNHH Giáo dục và Đào tạo MAC EDU đã giải thể từ tháng 2/2025, nhưng đến tháng 6/2025 vẫn tuyển sinh, đào tạo là có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Việc này cần cơ quan chức năng điều tra làm rõ", luật sư Biên nói.
Còn theo luật sư Phùng Huyền - Phó Giám đốc Công ty TNHH Luật A+, Đoàn luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, nếu Công ty TNHH Giáo dục và Đào tạo MAC EDU đã giải thể nhưng việc tuyển sinh, đào tạo vẫn lấy danh nghĩa của công ty thì hành vi này có thể được xem xét là hành vi lừa dối khách hàng hoặc quảng cáo sai sự thật.
Rủi ro với người học
Luật sư Phạm Quang Biên phân tích thêm, việc trung tâm tiếng Anh không được Sở Giáo dục và Đào tạo cấp phép sẽ dẫn đến các rủi ro đối với người học. Vì không được đảm bảo các điều cần thiết để hoạt động, không có cơ quan nhà nước giám sát dẫn đến rủi ro về chất lượng dịch vụ.
Tiếp đó là rủi ro về việc mất tiền học phí và khó khăn trong giải quyết tranh chấp: Việc hoàn trả học phí cho người học hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng tài chính của công ty.
Nếu trung tâm ngoại ngữ cấp chứng chỉ không đáp ứng điều kiện cấp phép thì chứng chỉ đó không có giá trị công nhận: Theo Điều 7 Thông tư 21/2018/TT-BGDĐT, giám đốc trung tâm ngoại ngữ chỉ được cấp giấy xác nhận hoặc chứng chỉ hoàn thành chương trình đào tạo khi trung tâm có đủ điều kiện theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
"Đặc biệt trong trường hợp công ty đã giải thể, việc truy cứu trách nhiệm pháp lý sẽ khó khăn hơn vì công ty không còn tồn tại tư cách pháp nhân. Trong nhiều vụ việc tương tự, khi các trung tâm ngoại ngữ phá sản hoặc bị đình chỉ hoạt động, nhiều người học không thể lấy lại được tiền, dẫn đến hậu quả “tiền mất, tật mang”, luật sư Biên cho hay.
Người học nên cẩn trọng khi đăng ký khóa học trực tuyến
Từ vụ việc nêu trên, Tổng Giám đốc Hãng luật IMC cho rằng, để tự bảo vệ quyền lợi của mình, người học nên hết sức cẩn trọng trước khi quyết định đăng ký một khóa học trực tuyến.
Theo đó, cần luôn kiểm tra xem trung tâm hoặc nền tảng đó đã được cấp phép hoạt động bởi Sở Giáo dục và Đào tạo hay chưa;
Cần đánh giá kỹ thông tin quảng cáo, không tin tưởng hoàn toàn vào những lời quảng cáo “trên trời” hoặc những lời cam kết quá mức. Hãy tìm hiểu kỹ về nội dung khóa học, số giờ học thực tế và lộ trình học;
Cần tìm hiểu kỹ về giáo viên: Yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về đội ngũ giáo viên, đặc biệt là bằng cấp, chứng chỉ và kinh nghiệm giảng dạy. Đối với giáo viên nước ngoài, cần xác minh họ có giấy phép lao động hợp pháp hay không.
Đọc kỹ hợp đồng: Yêu cầu một bản hợp đồng rõ ràng, chi tiết, đặc biệt là các điều khoản về học phí, chính sách hoàn trả và trách nhiệm của trung tâm.
Nên tham khảo các đánh giá từ những người đã từng học tại trung tâm đó trên các diễn đàn, hội nhóm học tập, bạn bè, người thân...
Theo Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Hùng - nguyên Trưởng bộ phận thường trực Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020", đối với công ty kinh doanh về lĩnh vực giảng dạy online tiếng Anh, nếu không có sự giám sát, kiểm tra đánh giá chất lượng của cơ quan quản lý nhà nước thì doanh nghiệp có thể "trốn tránh" việc đảm bảo chất lượng.
"Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, báo chí truyền thông về những vấn đề trong quản lý giảng dạy online tiếng Anh nói riêng, giảng dạy online ngoại ngữ nói chung, cơ quan quản lý nhà nước cần có sự chỉnh sửa, bổ sung chính sách để tăng cường công tác quản lý nhóm đối tượng này", Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Hùng đề xuất.
