Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam có bài viết "Học viên đóng học phí vào tài khoản cá nhân: Trường ĐH Ngoại ngữ Huế nói gì?" nêu lên băn khoăn của độc giả là học viên đang học văn bằng 2, ngành Ngôn ngữ Anh theo hình thức đào tạo từ xa tại các trạm của trường về việc, họ được yêu cầu đóng học phí qua tài khoản cá nhân.
Đáng nói, trong văn bản Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Huế) trả lời Tạp chí cho biết, những người đã thu tiền học phí của học viên vào tài khoản cá nhân không thuộc bộ phận quản lý đào tạo từ xa của Trường và không phải là viên chức, người lao động của Trường. Điều này làm dấy lên các lo ngại về mức độ an toàn tài chính của học viên khi đóng học phí qua tài khoản cá nhân nếu trường đại học này vẫn tiếp tục duy trì hình thức này trong thời gian sắp tới.
Thu học phí qua tài khoản cá nhân có đúng với chính sách thuế?
Trao đổi về vấn đề này, Thạc sĩ Trịnh Hữu Chung - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Gia Định cho rằng, thực tế hiện nay vẫn chưa có quy định cụ thể nào cấm học viên chuyển tiền học phí vào tài khoản cá nhân. Tuy nhiên, về nguyên tắc thì việc đóng học phí nên chuyển vào các tài khoản của nhà trường đã được công khai vì nó còn liên quan đến chính sách thuế.
"Đối với việc thực hiện thu học phí tại các trạm đào tạo từ xa cũng vậy, việc có cho học viên đóng tiền qua tài khoản cá nhân hay không hiện nay đều do các nhà trường tự đặt ra hoặc thông qua thỏa thuận giữa nhà trường và các trạm.
Trong các quy định của Bộ Tài chính hoặc cơ quan thuế đều nói rõ là, khi mua bán các sản phẩm, hàng hóa, thanh toán dịch vụ thì cần phải có hóa đơn, chứng từ phù hợp", Thạc sĩ Chung nhấn mạnh.
Chia sẻ quan điểm về việc quản lý của một số trường đại học đối với các trạm đào tạo từ xa khi để học viên do các trạm tuyển sinh thì học phí sẽ được chính các trạm đó trực tiếp thu và chuyển về trường, Thạc sĩ Chung cho rằng, điều đó phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên.
Tuy nhiên, theo thầy Chung việc thu học phí nhưng không có chứng từ hợp lệ chẳng hạn như xuất phiếu thu hoặc ký nhận của người nộp vào sổ sách của nhà trường mà đóng tiền thông qua một đơn vị trung gian trước khi xuất hóa đơn là không đúng và tiềm ẩn nhiều rủi ro bất lợi cho học viên.
Qua đó, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Gia Định đưa ra lời khuyên đối với người học có nhu cầu theo học thông qua các trạm đào tạo từ xa nên có sự cân nhắc khi thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà trường. Đặc biệt là không nên đóng học phí qua tài khoản cá nhân hoặc tài khoản trung gian mà nộp vào đúng tài khoản nhà trường đã công bố để hạn chế rủi ro tài chính.
Đồng thời thầy Chung cũng chia sẻ thêm một số cách làm khá thiết thực mà một số trường đại học khác trong nước đang áp dụng để đảm bảo quyền lợi của người học khi theo hình thức đào tạo từ xa thông qua các trạm đào tạo.
Cụ thể, Thạc sĩ Chung cho hay: "Tôi đã từng thấy một số trường đại học họ lập ra các tài khoản ngân hàng cấp 2 hay còn gọi là tài khoản "chi nhánh". Tài khoản này liên thông với tài khoản chính của nhà trường để thuận lợi trong việc kiểm soát tài chính.
Khi các đầu mối tại trạm đào tạo từ xa muốn thu học phí từ người học thì chỉ việc công khai thông tin tài khoản cấp 2 này thì người học hoàn toàn yên tâm để đóng tiền vì nó cũng giống như việc họ đóng học phí trực tiếp với nhà trường".
Quá nhiều rủi ro, chuyên gia khuyên học viên cẩn trọng khi đóng học phí
Trong khi đó, một chuyên gia giáo dục băn khoăn, tại sao các trạm đào tạo từ xa không đưa ra số tài khoản của nhà trường cho người học có thể đóng học phí trực tiếp vào đó mà phải đứng ra làm trung gian thu tiền, sau đó lại mất thêm thao tác chuyển khoản số tiền đó về nhà trường như vậy.
"Mức học phí là do nhà trường đưa ra và công bố chứ không phải trạm đào tạo từ xa muốn thu học phí bao nhiêu thì thu. Vì thế, số tiền học phí cần đóng trong một học kỳ là bao nhiêu thì các học viên cũng đã biết rõ, vậy tại sao các trạm không đưa ra số tài khoản của nhà trường cho sinh viên đóng trực tiếp vào đó để bớt đi một công đoạn.
Hơn nữa, nó còn hạn chế được các rủi ro khi đóng tiền qua tài khoản cá nhân vì chắc chắn không có chứng từ và ràng buộc, các học viên luôn trong tình thế bất lợi. Tại sao các trạm đào tạo phải làm cho vấn đề đơn giản này trở nên phức tạp như vậy?", vị này bày tỏ.
Qua đó, chuyên gia cho rằng các trường đại học nên có sự quản lý chặt chẽ đối với hoạt động thu tiền học phí tại các trạm đào tạo từ xa. Đặc biệt là không nên cho phép các trạm đào tạo tự thu học phí qua tài khoản của một cá nhân nào đó. Hoặc nếu có cho phép thì tài khoản người nhận phải là cán bộ của nhà trường đang quản lý, để nếu xảy ra sự cố, các học viên còn có cơ sở để khiếu kiện.
Vì thế, theo chuyên gia này, việc nhà trường để các trạm đào tạo từ xa thu tiền học phí của người học qua tài khoản cá nhân không thể không nhắc đến trách nhiệm của nhà trường trong việc quản lý tài chính.
Việc đóng học phí qua tài khoản cá nhân các học viên còn phải đối mặt với rủi ro thất thoát tài chính. Hơn nữa, nếu xảy ra việc thất thoát tài chính thì quyền lợi của người học sẽ được giải quyết ra sao? Rất có thể các đơn vị liên quan sẽ đùn đẩy và thoái thác trách nhiệm.
Chia sẻ một số quan điểm dưới góc độ pháp lý về vấn đề này, Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Minh Long - Giám đốc Công ty Luật Dragon, đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội cho rằng: "Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Huế) là đơn vị có trách nhiệm tổ chức thu học phí và nộp học phí vào ngân hàng thương mại hoặc Kho bạc nhà nước để quản lý, sử dụng. Chiếu theo quy định trong Nghị định 81/2021/NĐ-CP thì đơn vị có trách nhiệm tổ chức thu học phí là Trường Đại học Ngoại ngữ.
Đối với việc trường này có liên kết với một số trạm để tuyển sinh đào tạo từ xa thì cần có sự thỏa thuận, ủy quyền rõ ràng về trách nhiệm tổ chức thu học phí. Những trạm thực hiện thu học phí là đang thay mặt cho Trường Đại học Ngoại ngữ để thực hiện trách nhiệm. Chính vì vậy, trong trường hợp có xảy ra sai sót hoặc thất thoát học phí tại các trạm thì Trường Đại học Ngoại ngữ vẫn phải chịu trách nhiệm liên quan đến việc này".
Tuy nhiên, Luật sư Long nhận định, nếu xảy ra các rủi ro về tài chính nếu học viên đóng tiền qua tài khoản cá nhân thì bản thân các học viên vẫn là đối tượng chịu thiệt hại đầu tiên.
Qua đó, vị luật sư này đưa ra một số lời khuyên với các người học theo hình thức đào tạo từ xa khi thực hiện việc đóng học phí. Trong đó có việc, liên hệ với nhà trường thông qua các website chính thống của nhà trường để tìm kiếm tài khoản chính thức trước khi thực hiện chuyển khoản học phí.
"Việc nộp học phí, chi phí đào tạo sẽ phải nộp theo thông báo bằng văn bản, chuyển khoản theo số tài khoản của nhà trường ghi trên nội dung văn bản. Hoặc có thể đến trực tiếp cơ sở tuyển sinh nộp để được nhận biên lai. Điều này sẽ giảm thiểu tối đa việc sinh viên bị mất tiền do tội phạm lừa đảo trên không gian mạng hiện nay đang rất phổ biến.
Tất cả những học viên tham gia học đều cần có sự cảnh giác nhất định để đảm bảo quyền lợi cho chính mình. Nếu có bất kì thắc mắc gì nên trực tiếp gửi email cho nhà trường để được giải đáp, tránh bị những cá nhân có ý đồ xấu lợi dụng kẽ hở chiếm lợi bất chính", Luật sư Long nhấn mạnh.
