Chiều 16/10, tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: "Quan điểm, giải pháp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045".
Hội thảo nằm trong khuôn khổ Đề tài khoa học cấp Nhà nước “Cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ hoạch định đường lối, chiến lược xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, thuộc Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021-2025” và kế hoạch hợp tác giữa Đại học Quốc gia Hà Nội và Hội đồng Lý luận Trung ương trong năm 2024.
Đây là dịp tổng hợp ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài Đại học Quốc gia Hà Nội để phục vụ hoàn thiện Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng, nhất là Báo cáo chính trị trong thời gian sắp tới cũng như thực hiện kế hoạch hợp tác giữa Đại học Quốc gia Hà Nội và Hội đồng Lý luận Trung ương trong năm 2024.
Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng mà Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao cho Hội đồng Lý luận Trung ương làm đầu mối tổ chức thực hiện, Hội thảo khoa học với chủ đề: "Quan điểm, giải pháp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045", nhằm cung cấp những luận cứ khoa học vững chắc cho hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước giai đoạn tới.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại của đất nước. Đại hội lần này càng có vị trí, vai trò hết sức đặc biệt, mang tính chất bước ngoặt đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc khi Đảng ta tròn 100 năm thành lập; đánh dấu kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, 50 năm thống nhất đất nước.
“Đây cũng là thời điểm mà chúng ta đã hội tụ đủ những điều kiện cần thiết với nền tảng phát triển của đất nước ở tầm cao mới, là dịp để chúng ta khơi dậy niềm tự hào, niềm tin, bản lĩnh, trí tuệ, ý chí quyết tâm thực thắng lợi đường lối đổi mới và đề ra được định hướng chiến lược, nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để giải phóng toàn bộ sức sản xuất, phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, lấy nguồn lực nội sinh, nguồn lực con người là nền tảng, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là đột phá cho giai đoạn phát triển mới trong bối cảnh thế giới thay đổi”, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho biết.
Chia sẻ tại hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quân - Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh: Việc Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Hội thảo “Quan điểm, giải pháp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” hết sức có ý nghĩa.
Một mặt, khẳng định vị thế tiên phong của Đại học Quốc gia Hà Nội trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Bên cạnh bề dày lịch sử, truyền thống, nhờ thế mạnh của mô hình đại học đa ngành, đa lĩnh vực và đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành, trình độ cao, Đại học Quốc gia Hà Nội thực sự là một trung tâm lớn và có uy tín trong và ngoài nước, là địa chỉ tin cậy trong tư vấn và triển khai các chính sách của Đảng và Nhà nước nói chung, trong lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu nói riêng.
Mặt khác, để chuẩn bị cho các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Bộ Chính trị đã chỉ đạo thực hiện “Tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam”.
“Hội thảo này là hoạt động có ý nghĩa, tạo cơ hội cho Đại học Quốc gia Hà Nội phát huy các nguồn lực có sẵn và thế mạnh của đội ngũ nhà khoa học, cơ sở dữ liệu vật chất, mạng lưới đối tác quốc tế, doanh nghiệp, địa phương để cung cấp thêm cơ sở khoa học cho việc tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII và cung cấp luận cứ thực tiễn trực tiếp phục vụ cho việc xây dựng các văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng”, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quân khẳng định.
Hội thảo có nhiều tham luận xoay quanh các vấn đề gồm:
(1) Làm rõ thêm về xu hướng phát triển của cục diện thế giới và khu vực giai đoạn tới và những yêu cầu mới đặt ra đối với công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
(2) Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững, trọng tâm là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
(3) Đẩy nhanh chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong giai đoạn mới.
(4) Chấn hưng văn hóa, quản lý phát triển xã hội, xây dựng con người phát triển toàn diện, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu
(5) Những vấn đề trọng yếu về quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển
(6) Xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện.
Tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Đình Quý, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, đã trình bày tham luận về xu hướng phát triển của cục diện thế giới và khu vực đến năm 2030 và đưa ra những yêu cầu mới đối với công cuộc phát triển và bảo vệ Tổ quốc.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Đình Quý lưu ý, trong bối cảnh phát triển khoa học công nghệ hiện nay, Việt Nam có thể bị tụt hậu không phanh nếu không kịp thời đổi mới sáng tạo. Đổi mới sáng tạo cần dựa vào hai yếu tố quan trọng là khoa học công nghệ và con người, vì con người là tài nguyên lớn nhất của Việt Nam.
Cũng tại hội thảo, Thạc sĩ Đỗ Thị Ngọc, Phó Tổng Cục trưởng, Tổng cục Thống kê đã đưa ra những dự báo về bối cảnh kinh tế - xã hội Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, nhấn mạnh các giải pháp và kiến nghị để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Thạc sĩ Đỗ Thị Ngọc chỉ ra rằng, sau 40 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều bước tiến quan trọng. Từ mức thu nhập bình quân đầu người chỉ 74 USD vào năm 1986, đến năm 2023, con số này đã đạt trên 4.300 USD, minh chứng cho sự tăng trưởng mạnh mẽ và mở rộng quy mô kinh tế.
Về tốc độ tăng trưởng kinh tế, Việt Nam duy trì mức bình quân 6,5%/năm từ 1986 đến 2023, dù những năm gần đây mục tiêu tăng trưởng 6,5-7% không đạt được. Tuy vậy, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam vẫn ở mức cao so với khu vực và thế giới. Đến năm 2030, Tổng cục Thống kê dự báo GDP sẽ tăng trưởng trung bình từ 6,66-6,71%/năm, đạt quy mô khoảng 816-820 tỷ USD, tương đương gấp 2,35 lần so với năm 2020.
Dự báo năm 2030, thu nhập bình quân đầu người sẽ đạt khoảng 7.500 USD, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến mức thu nhập trung bình cao và xa hơn là thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.
Về năng suất lao động, dự kiến sẽ đạt khoảng 14.800 USD/người vào năm 2030, với tốc độ tăng trung bình 5,6-6,7%/năm. Tuy nhiên, Tổng cục Thống kê lưu ý rằng, thời gian gần đây, năng suất lao động chưa đạt mức mong đợi, đòi hỏi Việt Nam phải đẩy mạnh hơn nữa để nâng cao chất lượng lao động.
Bên cạnh đó, Thạc sĩ Đỗ Thị Ngọc kỳ vọng đến năm 2030, Việt Nam sẽ nằm trong nhóm 30 quốc gia có môi trường kinh doanh tốt nhất thế giới.
Đến năm 2045, quy mô GDP dự kiến đạt khoảng 2.730-2.740 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người có thể đạt 23.900 USD, đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có thu nhập cao.
Về khía cạnh xã hội, Thạc sĩ Đỗ Thị Ngọc cho biết, dự báo đến năm 2030, khoảng 50% dân số Việt Nam sẽ sống ở đô thị và đến năm 2036, Việt Nam sẽ chuyển từ dân số già hóa sang dân số già.
Nối tiếp hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã trình bày tham luận về quan điểm, mục tiêu, định hướng nhiệm vụ và các giải pháp phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2045.
Trong tham luận, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh rằng cần tận dụng mọi nguồn lực phát triển để văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh, một động lực mạnh mẽ khơi dậy tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin và khát vọng xây dựng một đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Ngoài ra, Việt Nam cũng cần chủ động hợp tác quốc tế, quảng bá các giá trị văn hóa ra thế giới, nhằm phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương chia sẻ thêm, mục tiêu phát triển văn hóa đến năm 2030 là xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh, thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa các vùng miền, và hoàn thiện cơ chế thị trường trong lĩnh vực văn hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Việt Nam cần ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hóa tiềm năng, và thiết lập cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài.
Trong đó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về văn hóa sẽ bao gồm xây dựng các quy định toàn diện, thúc đẩy công nghiệp văn hóa và thể chế hóa các quan điểm, đường lối của Đảng về văn hóa. Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ giá trị văn hóa quốc gia, gồm hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam, để làm nền tảng phát triển đất nước bền vững và cạnh tranh trên trường quốc tế.
Trình bày tham luận về các quan điểm, mục tiêu, định hướng nhiệm vụ và giải pháp thu hút, đào tạo, sử dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2045, nhằm đóng góp vào Đại hội XIV của Đảng, Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) chỉ ra 5 quan điểm chủ đạo mà Nhà nước, xã hội cần nhất quán.
Thứ nhất, cần khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của nhân tài như nguồn lực nội sinh thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Thứ hai, cần tạo đồng thuận và phát huy dân chủ trong quá trình đào tạo, thu hút và trọng dụng nhân tài.
Thứ ba, cần đồng bộ hóa chính sách với đào tạo và thu hút nhân tài, đảm bảo tính thống nhất và hài hòa.
Thứ tư, cần phối hợp chặt chẽ giữa vai trò của Nhà nước và thị trường trong công tác nhân tài để đáp ứng các yêu cầu phát triển.
Cuối cùng, cần chú trọng chất lượng và tính chủ động trong đào tạo nhân tài.
Dựa trên các quan điểm này, Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn đề xuất 7 giải pháp thiết yếu, trong đó nhấn mạnh sự cần thiết của một đột phá trong nhận thức về đào tạo, sử dụng và thu hút nhân tài để đạt tăng trưởng bền vững.
Các giải pháp khác bao gồm: cải thiện hệ thống chính sách, nâng cao chất lượng tổ chức thực hiện chính sách, kiến tạo môi trường làm việc phù hợp, tăng cường đầu tư nguồn lực, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, và mở rộng hợp tác quốc tế.
Ngoài ra, trong khuôn khổ hội thảo, các nhà khoa học và chuyên gia cũng đã thảo luận về những vấn đề trọng yếu liên quan đến quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hội nhập quốc tế. Các ý kiến tại hội thảo đã làm sâu sắc hơn các nguyên tắc, phương thức lãnh đạo của Đảng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.
Phát biểu kết luận hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đánh giá cao những tham luận của các đại biểu. Những tham luận giúp cung cấp những luận cứ khoa học, vững chắc cho hoạch định đường, lối, chính sách của Đảng và Nhà nước giai đoạn tới.
