"Bùng phát" dịch vụ phát hành thẻ tín dụng, ẩn họa nợ xấu khó lường

"Bùng phát" dịch vụ phát hành thẻ tín dụng

Những năm trở lại đây, thẻ tín dụng ngân hàng được xem là một trong những phương thức thanh toán hiện đại thay thế cho việc sử dụng tiền mặt, giảm bất tiện cho người tiêu dùng.

Sẽ không khó để bắt gặp thông tin quảng cáo dịch vụ phát hành thẻ tín dụng với nhiều ưu đãi như: Sử dụng tiền 45 ngày không lãi suất, không giới hạn cho mọi chi tiêu, không cần phải thanh toán hết mà chỉ cần trả trước 5% của tổng số nợ nêu rõ trên bảng sao kê hằng tháng, độ an toàn rất cao... khiến số lượng người dùng thẻ tín dụng ngày càng cao.

Thậm chí nhiều người còn bị nhân viên các ngân hàng liên tục làm phiền vì nhận những cuộc điện thoại mời chào dịch vụ làm thẻ tiện ích. Trong vai một khách hàng tìm hiểu dịch vụ đăng ký mở tài khoản thẻ tại Ngân hàng ANZ, ngay lập tức PV báo điện tử Giáo dục Việt Nam nhận được những cuộc điện thoại tư vấn của nhân viên ngân hàng này.

Theo đó, PV được nghe nhân viên ngân hàng ANZ giới thiệu cặn kẽ nội dung chương trình mở thẻ kèm theo đó là các chương trình khuyến mại lớn như mua trả góp ưu đãi 0%, nhận 0,3% hoàn tiền trên tổng chi tiêu, miễn phí phát hành thẻ… Nhân viên này cũng cho biết, điều kiện được mở thẻ rất đơn giả như sống và làm việc tại TP.HCM hoặc Hà Nội, lương chuyển khoản trên 7,2 triệu đồng/tháng. Nếu khách có nhu cầu và đáng ứng các điều kiện, nhân viên cầu ANZ sẽ đến trực tiếp làm thủ tục đảm bảo thuận tiện cho ngân hàng. Không chỉ ANZ, rất nhiều ngân hàng lớn khác cũng đang có những chương trình ưu đãi cho khách hàng đăng ký mở thẻ tín dụng như tặng tiền trong tài khoản, được cấp mã số tham gia dự thưởng với những giải thưởng hấp dẫn, giảm giá khi mua hàng... Đây chỉ là một trong minh chứng cụ thể cho tình trạng bùng phát thẻ tín dụng trong thời gian vừa qua của nhiều ngân hàng. Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Giáo dục Việt Nam về vấn đề này, TS Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia cao cấp Tài chính Ngân hàng cho rằng, việc bùng phát thẻ tín dụng “bừa bãi” sẽ khiến nợ xấu trong các ngân hàng ngày càng lớn và khiến nền kinh tế khó phục hồi.

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, thẻ tín dụng được cấp dưới hai hình thức tín chấp và thế chấp. Hiện nay chủ yếu mọi người đang sử dụng thẻ tín dụng tín chấp. Khi sử dụng thẻ cho giao dịch chủ thẻ không cần phải trả tiền mặt ngay khi mua hàng. Thay vào đó, Ngân hàng sẽ ứng trước tiền cho người bán và chủ thẻ sẽ thanh toán lại sau cho ngân hàng khoản giao dịch. Thẻ tín dụng cho phép khách hàng "trả dần" số tiền thanh toán trong tài khoản. Khi đó các ngân hàng sẽ dựa vào thu nhập của chủ thẻ, dựa vào nguồn hoàn trả ví dụ như cán bộ công chức nhà nước có thu nhập cố định hàng tháng. Dựa trên một tỷ lệ nhất định từ thu nhập của chủ thẻ hàng tháng, qua đó ngân hàng sẽ định mức thẻ tín dụng. “Với hình thức tín chấp, nếu trường hợp khác hàng của ngân hàng mất việc làm hoặc thu nhập bị ảnh hưởng khi đó họ sẽ mất khả năng hoàn trả số tiền đã chi tiêu cho ngân hàng. Cộng với lãi xuất của thẻ tín dụng thường rất cao khiến khả năng thanh toán của chủ thẻ tín dụng với ngân hàng sẽ càng khó, đây chính là rủi ro tài chính rất lớn đối với các ngân hàng hiện nay”  - TS Nguyễn Trí Hiếu phân tích.Ẩn họa nợ xấu? Về nguyên nhân dẫn đến thẻ tín dụng được cấp phát rầm rộ như thời gian qua, theo TS Nguyễn Trí Hiếu điều này bắt nguồn từ việc dịch vụ bán lẻ của các ngân hàng đang được mở rộng việc phát hành thẻ, dùng thẻ tín dụng như là một cách cho vay cá nhân người tiêu dùng là hình thức phổ biến ở Việt Nam và cả thể giới. “Vì vậy các ngân hàng muốn đẩy mạnh dịch vụ bán lẻ thì trước hết họ sẽ đẩy mạnh sử dụng thẻ tín dụng. Từ đây cũng khiến vấn đề nợ xấu tăng cao vì khi cung cấp thẻ tín dụng càng nhiều thì nợ xấu sẽ càng tăng lên đặc biệt trong hoàn cảnh lúc này khi nền kinh tế gặp khó khăn dẫn đến nhiều người bị mất việc, nghỉ việc dẫn đến thu nhập bị giảm sút khi đó khả năng trả nợ cho ngân hàng cũng giảm theo” – TS Hiếu giải thích. Nhiều lo ngại cho rằng việc cấp phát thẻ tràn lan của Việt Nam sẽ phải trả những cái giá rất đắt về sau này. Trong quá khứ, vào những năm 2000 – 2001 để khuyến khích người tiêu dùng sử dụng thẻ tín dụng nhằm giúp nền kinh tế phục hồi sau cuộc khủng khoảng năm 1997. Chính phủ Hàn Quốc có chính sách nới lỏng việc phát hành thẻ, dẫn đến việc cấp phát thẻ bừa bãi không cần kiểm tra khả năng chi trả của chủ thẻ. Sau hai năm thống kê sơ bộ số người mắc nợ vì sử dụng thẻ không thanh toán đúng hạn tại Hàn Quốc lên tới 3,6 triệu người, 8 công ty phát hành thẻ tín dụng đang gánh khoản nợ lên đến 2,9 tỷ USD. Hiện nay tuy chưa có số liệu chính thức về lượng thẻ tín dụng đang lưu hành cũng như số nợ xấu tại các ngân hàng từ việc phát hành thẻ ở Việt Nam nhưng theo một thống kê chưa đầy đủ, chỉ riêng TP.Hồ Chí Minh đã có tới 20 triệu thẻ được phát hành. Như vậy, bình quân mỗi người sẽ sở hữu 2 - 3 thẻ tín dụng. Đặt giả thiết tình hình tài chính của 1/3 số người này khó khăn cũng đồng nghĩa sẽ có nhiều khoản ghi nợ trong thẻ không được thanh toán đúng quy định và ngân hàng sẽ phải gánh thêm một khoản nợ xấu lớn mà nguyên nhân từ việc chạy đua dịch vụ bán lẻ.

Hoàng Lực