Đài CNN phiên bản Philippines ngày 30/12 đưa tin, hôm thứ Năm 29/12 Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã trả lời phỏng vấn đài này và cho biết, Manila sẽ có biện pháp phản ứng nếu Trung Quốc khai thác tài nguyên bất hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Ông sẽ giữ Phán quyết Trọng tài trong suốt nhiệm kỳ của mình, chứ quyết không thể "để lâu hóa bùn".
Khi được hỏi chính phủ Philippines có thể làm điều đó trong hoàn cảnh nào, ông Duterte cho biết: "Khi các tài nguyên khoáng sản của chúng tôi bị thất thoát ra ngoài".
Tổng thống Rodrigo Duterte nói, ông sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc, nhưng ông sẽ không ngồi yên nếu Bắc Kinh đơn phương khai thác bãi cạn Scarborough.
 |
| Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, ảnh: PPD/Ace Morandante |
Tuy nhiên, đề xuất hợp tác khai thác chung với Trung Quốc ở Scarborough vấp phải sự phản đối gay gắt từ một số chuyên gia.
Luật sư Antonio Carpio, một trong những chuyên gia hàng đầu về hàng hải của Philippines cho rằng, bất cứ hoạt động "hợp tác khai thác chung" nào với nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines đều là hành động vi hiến.
Trong khi đó Tổng thống Rodrigo Duterte nói rõ, Philippines có rất ít lựa chọn:
"Tôi chỉ có hai sự lựa chọn, tôi giành được Phán quyết Trọng tài, là một thắng lợi. Sau đó tôi sẽ buộc phải thực hiện nó, tôi sẽ giành lại quyền kiểm soát Scarborough.
Tôi sẽ phải đòi quyền tối thượng của mình ở đó, hoặc bằng luật pháp, hoặc bằng chiến tranh.
Nói chuyện về nó bây giờ - các nguồn lực đến từ vùng biển này, liệu có phải tốt hơn không?"
Ông Rodrigo Duterte chuyển hướng cuộc phỏng vấn sang Hoa Kỳ. Ông cho rằng Mỹ đã hành động quá muộn khi nhận được báo cáo Trung Quốc đang xây dựng các tiền đồn quân sự ở vùng biển tranh chấp.
Tổng thống Philippines hy vọng, Washington cần làm nhiều hơn để ngăn chặn xu thế bành trướng của Trung Quốc xuống Biển Đông:
"Tại sao khi đó Mỹ không tiếp cận Trung Quốc và nói: này, đây là vùng biển quốc tế không ai có quyền sở hữu riêng, các anh đang chống lại luật pháp quốc tế bằng cách xây dựng đảo nhân tạo ở đó?
Bây giờ tình hình đã leo thang, họ lại muốn chúng tôi bắt đầu một âm mưu". [1]
Cùng tường thuật về câu chuyện này, tờ Philstar ngày 30/12 cho biết, ông Rodrigo Duterte nói với CNN Philippines:
"Trung Quốc có sẵn sàng nói chuyện với tôi bây giờ hay không? Nếu họ không, thì tôi chưa sẵn sàng".
Duterte nói rằng, ông không có ý định tích cực theo đuổi việc ép Trung Quốc thực hiện bằng được Phán quyết Trọng tài, bởi nước duy nhất có sức mạnh làm được điều này là Hoa Kỳ.
Khi được hỏi ông có lo ngại về việc Trung Quốc đã quân sự hóa Biển Đông hay không, Tổng thống Duterte cho biết:
"Không. Bởi vì nếu nó thực sự là một mối lo ngại nghiêm trọng, thì Hoa Kỳ cần phải dẫn đầu trong việc ngăn chặn nó.
Tôi đã nói ngay từ đầu, khi tàu Trung Quốc bắt đầu bơm cát bồi đắp đảo nhân tạo, tại sao giới hoạch định chính sách Mỹ không phản ứng?" [2]
Người viết nhận thấy, những phát biểu này của Tổng thống Rodrigo Duterte hoàn toàn nhất quán và không có mâu thuẫn gì với Phán quyết Trọng tài hay việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Philippines ở Biển Đông.
Hơn thế, những phản ứng và bình luận này còn cho thấy sự linh hoạt, mềm dẻo, khôn khéo và hiệu quả của ông Duterte trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia mình, dân tộc mình.
Duterte là một người thực tế, không hề viển vông khi xác quyết rằng: chỉ có Mỹ mới đủ sức mạnh ngăn Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông, cũng chỉ có Mỹ mới ép được Trung Quốc tuân thủ Phán quyết Trọng tài.
Sẽ là mang trứng chọi đá nếu tìm cách giành lại Scarborough từ tay Trung Quốc bằng vũ lực. Ngăn không để Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Scarborough là điều khả dĩ nhất có thể.
Ngăn bằng cách nào nếu không phải là tìm cách hạ nhiệt căng thẳng, kéo Trung Quốc vào bàn đàm phán? Cho dù chưa biết ngày nào bắt đầu, đàm phán nội dung gì, tính khả thi đến đâu, nhưng cứ ngồi xuống nói chuyện được với nhau cái đã.
Chắc chắn kéo Trung Quốc lại sẽ hiệu quả hơn nhiều, tạo cớ cho Trung Quốc leo thang xây đảo nhân tạo ở Scarborough sẽ là sai lầm không thể sửa chữa.
Tài liệu tham khảo:
[1]http://cnnphilippines.com/news/2016/12/30/Duterte-South-China-Sea.html
[2]http://www.philstar.com/headlines/2016/12/30/1658055/us-should-have-stopped-chinese-expansion-scs
