Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng tải bài viết "Độc giả băn khoăn Saigon Business School tự xưng "trường", đơn vị lý giải "do thói quen phiên dịch".
Theo đó, độc giả phản ánh băn khoăn về hoạt động của một tổ chức có tên “Trường Kinh doanh Sài Gòn SBS" có địa chỉ ghi trên website "sbsedu.vn" tại Tòa nhà Audri, số 7, đường 23, phường Tân Mỹ, Thành phố Hồ Chí Minh.
Tìm hiểu về đơn vị này, nhiều lần họ bắt gặp cụm từ "Trường Kinh doanh Sài Gòn SBS" nhưng khi tra cứu danh sách các trường đại học, cao đẳng trên cổng thông tin của các cơ quan quản lý giáo dục không tìm thấy tên trường học nào như vậy.
Trong email phúc đáp Tạp chí, phía SBS cho biết: "SBS vận hành trong tư cách một trung tâm quốc tế của Trường Cao đẳng Việt Mỹ. Các thông tin về pháp nhân của đơn vị đều được cung cấp công khai trên cổng thông tin điện tử (website) chính thức: “SBS hoạt động trong pháp nhân của trường Cao đẳng Việt Mỹ”.
Việc một số cá nhân, đơn vị sử dụng tên gọi không chính thức “Trường Kinh doanh Sài Gòn” có thể là do thói quen phiên dịch sang tiếng Việt. Chúng tôi đã và đang thường xuyên chấn chỉnh, nhắc nhở và yêu cầu mọi cán bộ, nhân viên, giảng viên, đối tác sử dụng đúng tên thương hiệu, tên pháp nhân của đơn vị để tránh gây những hiểu nhầm không đáng có".
Tuy nhiên, tra cứu trên website của đơn vị này có đến 134 kết quả tìm kiếm liên quan đến cụm từ "Trường Kinh doanh Sài Gòn SBS". Bên cạnh đó, website đơn vị này cũng nêu: "Chào mừng đến với Trường Kinh doanh Sài Gòn SBS!...".
Điều này đang không nhất quán với lý giải của SBS rằng "một số cá nhân, đơn vị sử dụng tên gọi không chính thức “Trường Kinh doanh Sài Gòn” có thể là do thói quen phiên dịch sang tiếng Việt", vì trên website chính thức của đơn vị cũng đang sử dụng cụm từ có thể gây hiểu nhầm SBS là "trường" giống như một cơ sở giáo dục.
Đáng nói, phía SBS cũng không giải thích làm rõ các băn khoăn của độc giả: Cơ quan có thẩm quyền nào cấp phép cho SBS được phép đào tạo? Ngoài ra, các chương trình đào tạo nêu trên đã được thẩm định, phê duyệt chưa? Đội ngũ giảng viên để giảng dạy chương trình thuộc cơ sở giáo dục nào?
Tổ chức là "trung tâm" nhưng lấy danh xưng "trường" để chiêu sinh tạo ra cạnh tranh không lành mạnh
Trao đổi với phóng viên, Luật sư Nông Minh Chiến - Giám đốc Công ty Luật Trách nhiệm hữu hạn Chiến Minh cho rằng, một đơn vị xưng là "trường" để quảng bá tuyển sinh sẽ gây ảnh hưởng đến các cơ sở giáo dục thực sự khác, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, bất công bằng.
Luật sư lý giải: "Trong khi, cơ sở giáo dục phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định được tuyển sinh, đào tạo và thu học phí... Tuy nhiên, một trung tâm không phải là nhà trường lại lấy danh nghĩa "trường" để truyền thông, quảng bá như vậy là không đảm bảo sự công bằng".
Luật sư Nông Minh Chiến cho biết thêm, theo quy định tại Điều 25 Thông tư 15/2021/TT-BLĐTBXH quy định về điều lệ trường cao đẳng, trong đó, quy định các tổ chức khoa học, công nghệ; cơ sở thực hành, tổ chức phục vụ đào tạo, nghiên cứu; cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ:
1. Trường cao đẳng được thành lập các tổ chức trực thuộc để phục vụ hoạt động đào tạo như: Thư viện; trung tâm nghiên cứu khoa học; trung tâm ứng dụng kỹ thuật, công nghệ; trung tâm hợp tác với doanh nghiệp; xưởng thực hành; phòng truyền thống; câu lạc bộ; nhà văn hóa - thể dục, thể thao; ký túc xá và nhà ăn.
2. Trường cao đẳng được thành lập doanh nghiệp, cơ sở thực hành, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ để tạo điều kiện cho người học và nhà giáo của trường thực hành, thực tập nâng cao kiến thức, kỹ năng. Việc thành lập doanh nghiệp, cơ sở thực hành, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và tổ chức các hoạt động thực hành, thực tập, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của trường thực hiện theo quy định của pháp luật.
3. Các tổ chức quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này không có chức năng cấp văn bằng, chứng chỉ.
Còn về tâm lý của thí sinh, phụ huynh, theo luật sư, khi tìm hiểu thấy đơn vị quảng bá là "trường" sẽ nhầm lẫn là một cơ sở giáo dục thực sự. Ngoài ra, họ cũng khó kiểm chứng được liệu đây có phải là đơn vị uy tín, có đủ các điều kiện hoạt động hay không, vì trên website không công khai đầy đủ các thông tin về ban lãnh đạo, đội ngũ giảng viên cũng chỉ được nêu chung chung nên dẫn đến việc mất niềm tin, e ngại.
Luật sư kiến nghị, nếu đơn vị không công khai đầy đủ thông tin, sử dụng thông tin quảng bá với từ ngữ dễ gây nhầm lẫn, tên gọi không đúng với quyết định thành lập, cơ quan quản lý cần vào cuộc quyết liệt để rà soát, chấn chỉnh. Việc này là điều cần thiết để tạo công bằng trong hoạt động của các sở giáo dục chính thống cũng như đảm bảo quyền lợi của người học.
Cần rà soát, chấn chỉnh tổ chức tự quảng bá là "trường", gây nhầm lẫn cho dư luận
Cùng chia sẻ về vấn đề trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An - Đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng, nếu dư luận băn khoăn về thông tin SBS quảng bá là "trường" thì đơn vị cần làm rõ, không thể nói do "thói quen phiên dịch" hay "đã chấn chỉnh", trong khi trên website vẫn sử dụng cụm từ này với tần suất rất nhiều.
Đối với người học, khi tìm hiểu về một đơn vị có thể yêu cầu cung cấp các báo cáo về thông tin điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo thực tế, đội ngũ giảng viên, lãnh đạo "trường"... Không nên chỉ tin vào những thông tin đơn vị quảng bá với từ ngữ rất hấp dẫn mà không kèm theo kiểm chứng.
"Các cơ sở cố tình đánh tráo khái niệm khiến dư luận hiểu nhầm cần phải xử lý nghiêm, tránh tình trạng quảng bá sai sự thật. Trong mọi trường hợp cần đảm bảo quyền lợi chính đáng của người học. Các cơ quan quản lý giáo dục cần rà soát, chấn chỉnh để các tổ chức hoạt động đúng quy định", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An nhấn mạnh.
Còn ông Lê Văn Cuông - Nguyên Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa nhìn nhận, việc tồn tại tình trạng một số tổ chức tùy tiện sử dụng danh xưng có gắn chữ “trường” hoặc tự xưng là "trường”, khiến dư luận dễ nhầm lẫn với các cơ sở giáo dục.
Việc sử dụng sai lệch danh xưng này không chỉ gây ảnh hưởng đến niềm tin của phụ huynh, học sinh, mà còn tạo ra sự cạnh tranh thiếu lành mạnh đối với các cơ sở giáo dục được cấp phép theo đúng quy định.
Nếu không có biện pháp xử lý kiên quyết, tình trạng “loạn” tên gọi sẽ tiếp tục diễn ra, gây rối loạn môi trường giáo dục và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người học. Cũng từ "kẽ hở" này, một số tổ chức lợi dụng để quảng bá gắn với danh xưng "trường".
"Các cơ quan quản lý giáo dục cần sớm tiến hành rà soát, thanh tra và có chế tài xử lý rõ ràng đối với những tổ chức sử dụng sai danh xưng “trường”. Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền để phụ huynh, học sinh nhận diện và phân biệt được đâu là cơ sở giáo dục được công nhận chính thức, đâu chỉ là các tổ chức hoạt động đào tạo dưới hình thức khác. Có như vậy, mới bảo đảm sự minh bạch, công bằng và giữ gìn uy tín của hệ thống giáo dục", ông Lê Văn Cuông nhấn mạnh.
Một vị tiến sĩ là quản lý của một trường cao đẳng cho rằng, việc một trung tâm tự xưng là "trường", "mượn danh trường" quảng bá chiêu sinh sẽ gây ra nhiều hệ lụy. Đó là: Phụ huynh, học sinh dễ nhầm lẫn về giá trị pháp lý của chương trình, văn bằng, từ đó dẫn tới rủi ro mất thời gian, chi phí, và niềm tin. Bên cạnh đó, dư luận xã hội cũng bị ảnh hưởng khi tính minh bạch giáo dục suy giảm. Đặc biệt, đây còn là sự cạnh tranh không lành mạnh với các cơ sở giáo dục chính quy vốn phải đáp ứng đầy đủ điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ, kiểm định chương trình...
"Thực tế, công tác giám sát, hậu kiểm đối với quảng cáo giáo dục chưa chặt chẽ, dẫn đến nhiều đơn vị lợi dụng khoảng trống này để quảng bá vượt quá phạm vi pháp lý cho phép.
Bên cạnh đó, Luật Quảng cáo nghiêm cấm hành vi đưa thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn về năng lực, uy tín hay tư cách pháp lý của tổ chức. Việc tự xưng là “trường” khi thực chất chỉ là trung tâm quốc tế có dấu hiệu quảng cáo sai sự thật", vị này bày tỏ.
Vị tiến sĩ khuyến nghị, phụ huynh, người học cần tra cứu danh sách cơ sở giáo dục trên cổng thông tin chính thức của các cơ quan Quản lý Nhà nước. Cơ sở đào tạo hợp pháp phải có quyết định thành lập, giấy phép đào tạo hoặc giấy phép liên kết quốc tế còn hiệu lực; website minh bạch, công khai pháp nhân và văn bằng được cấp. Văn bằng, chứng chỉ phải được cơ quan quản lý giáo dục trong nước công nhận.
Ngoài ra, cơ quan quản lý cần siết chặt giám sát các quảng cáo giáo dục, buộc đơn vị “mượn danh” phải ghi rõ pháp nhân, không được tự ý sử dụng danh xưng là “trường”. Đồng thời, cần thiết lập cơ chế xử phạt đủ mạnh, vừa hành chính, vừa yêu cầu cải chính công khai, thậm chí đình chỉ hoạt động nếu tái phạm, nhằm bảo vệ quyền lợi người học và đảm bảo công bằng cho các cơ sở giáo dục chính quy.
