Thống nhất một bố sách giáo khoa tạo sự đồng bộ, công bằng trong dạy và học
Ngày 22/8/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Tiếp theo đó, ngày 15/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 181/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 71/NQ-TW, trong đó giao nhiệm vụ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo “cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027, thực hiện lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh”. Đây một quyết định trọng đại, ảnh hưởng lâu dài đến giáo dục.
Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà - đoàn Bắc Ninh, việc thống nhất một bộ sách giáo khoa từ năm học 2026-2027 và lộ trình cung cấp miễn phí đến năm 2030 là chủ trương được xã hội, nhân dân rất ủng hộ. Điều này sẽ tạo sự đồng bộ, công bằng trong dạy và học trên cả nước, giảm áp lực chi phí cho phụ huynh, đồng thời giúp giáo viên có sự ổn định trong giảng dạy, học sinh thuận lợi trong tiếp cận tri thức.
Vấn đề này hiện cũng đang nhận được rất nhiều sự quan tâm của các cơ sở giáo dục, cũng như các chuyên gia giáo dục.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Dương Thị Thành - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Lũng Cú (xã Lũng Cú, tỉnh Tuyên Quang) cho biết: “Từ năm đầu tiên triển khai lựa chọn sách giáo khoa mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhà trường đã thực hiện lựa chọn sách đúng quy trình, đảm bảo tính công bằng, khách quan. Các thầy cô thống nhất cao trong việc lựa chọn bộ sách giáo khoa “Kết nối tri thức với cuộc sống” của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Thời điểm đó, hầu hết các thầy cô đều đánh giá cao bộ sách này. Và qua 5 năm học vừa qua, bộ sách đã chứng minh sự lưa chọn đối với học sinh và giáo viên là lựa chọn đúng đắn.
Chúng tôi đánh giá, bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” là bộ sách giáo khoa phù hợp hơn cả”.
Bên cạnh đó, cô Dương Thị Thành cũng chia sẻ thêm: “Về nội dung, hình thức đều cơ bản phù hợp với đối tượng học sinh. Đặc biệt, đối với học sinh vùng cao, việc bố trí, phối hợp giữa kênh chữ và kênh hình cũng rất quan trọng, và bộ sách này lại có sự sắp xếp rất hợp lý.
Điều mà nhà trường đánh giá cao bộ sách, không phải chỉ thông qua việc đạt được kết quả tốt trong đánh giá năng lực của học sinh, mà bộ sách còn mang lại cho học sinh cảm giác thoải mái, thích thú, các em chia sẻ có nhiều cảm hứng học tập hơn”.
Đồng quan điểm đó, thầy Phạm Đức Hằng Phong - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Ma Lé (xã Lũng Cú, tỉnh Tuyên Quang) cũng bày tỏ: “Bộ sách giáo khoa “Kết nối tri thức với cuộc sống” được nhiều cơ sở giáo dục lựa chọn, bởi lẽ, mang lại rất nhiều thuận lợi cho cả thầy và trò, nội dung dễ hiểu, gắn với thực tế. Đồng thời, cũng có sự tiếp nối của những bộ sách trước đây.
Về mặt giá cả, các bộ sách cũng có giá tương đương nhau, tuy nhiên về mặt giá trị của bộ sách và sự tiếp cận thực tế để triển khai trong thực tiễn giảng dạy tại địa phương, các nhà trường trên địa bàn xã Lũng Cú hầu hết đều lựa chọn bộ sách giáo khoa này”.
Vị Hiệu trưởng cũng đánh giá về hiệu quả giáo dục của bộ sách này đối với học sinh nhà trường: “Kết quả sau khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, đặc biệt là sử dụng bộ sách này, đã giúp học sinh chủ động hơn, mạnh dạn hơn, rèn ý thức, nền nếp tốt hơn và tăng tính sáng tạo của các em trong học tập”.
Theo thầy Phạm Đức Hằng Phong, việc thống nhất sử dụng một bộ sách giáo khoa từ năm học 2026-2027 giúp tạo sự đồng bộ, không có sự phân biệt vùng miền. Đồng thời, vị Hiệu trưởng cũng cho rằng: “Nếu lựa chọn một bộ sách giáo khoa để sử dụng thống nhất, theo tôi, bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ là một lựa chọn tốt, bởi, sẽ phù hợp với mọi đối tượng học sinh, ngay cả ở vùng khó. Điều đó sẽ góp phần “rút ngắn” khoảng cách về chất lượng giáo dục phổ thông giữa các vùng miền”.
Nếu chọn bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi
Theo tìm hiểu của phóng viên, ở thời điểm hiện tại, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là nhà xuất bản duy nhất đã biên soạn và được phê duyệt đưa vào sử dụng đầy đủ sách giáo khoa tất cả các môn học và hoạt động giáo dục theo thiết kế của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, trong đó có 2 bộ sách giáo khoa Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo. Hai bộ sách giáo khoa này cùng nhiều sản phẩm sách giáo dục khác của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam khác đang sử dụng rộng rãi trong toàn quốc.
Với mục tiêu có đầy đủ sách cho học sinh lựa chọn, đáp ứng yêu cầu của người học, góp phần thực hiện thành công Chương trình Giáo dục phổ thông, một số môn học có nhiều đầu sách, học sinh ít lựa chọn, không đảm bảo hiệu quả đầu tư nhưng vì mục tiêu chung Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam vẫn tổ chức biên soạn như môn Mĩ thuật cấp trung học phổ thông, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam biên soạn đủ 10 chủ đề trong khi học sinh lựa chọn 4/10 chủ đề; môn Công nghệ cấp trung học cơ sở, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam biên soạn 5 môn đun/15 mô đun của 3 cụm mô đun. Cấp trung học phổ thông biên soạn đầy đủ sách giáo khoa, chuyên đề học tập cho cả hai định hướng Công nghiệp và Nông nghiệp.
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là đơn vị duy nhất tổ chức biên soạn đầy đủ các sách giáo khoa ngoại ngữ 1, ngoại ngữ 2 ngoài tiếng Anh với các thứ tiếng: Nga, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nhật, Hàn.
Đối với tài liệu giáo dục địa phương, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam phối hợp với các sở giáo dục và đào tạo tổ chức biên soạn cho 61/63 tỉnh thành (khi chưa sáp nhập tỉnh).
Cùng với việc xuất bản sách giáo khoa nói chung, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cũng là nhà xuất bản duy nhất có năng lực và thực hiện thành công việc biên soạn sách giáo khoa tiếng dân tộc thiểu số cho 8 thứ tiếng của 8 dân tộc: Mông, Thái, Khơme, Chăm, Êđê, Bana, Jrai, Mnông.
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam với tư cách là nhà xuất bản của Nhà nước có tính ổn định và bền vững, không bị ảnh hưởng bởi rủi ro giải thể hay thay đổi chiến lược kinh doanh như các đơn vị tư nhân.
Vì vậy, việc lựa chọn một bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam để sử dụng thống nhất từ năm học 2026-2027 có nhiều căn cứ thuận lợi.
Chia sẻ về vấn đề này, một chuyên gia giáo dục cho rằng, để tiến tới cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho học sinh cả nước, thời gian tới đây, khi lựa chọn bộ sách, nên ưu tiên bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, sẽ mang lại nhiều thuận lợi hơn. Đặc biệt, thay vì biên soạn một bộ sách giáo khoa mới hoàn toàn, thì việc sử dụng một bộ sách giáo khoa đang có sẵn và được nhiều cơ sở giáo dục lựa chọn, sẽ giúp tiết kiệm chi phí, công sức.
Thầy Phạm Đức Hằng Phong cũng ủng hộ ý kiến trên và cho rằng: “Điều gì mang lại nhiều lợi ích cho người học, thì chắc chắn nên được ưu tiên. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là doanh nghiệp Nhà nước, trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, có chức năng, nhiệm vụ chính là tổ chức biên soạn, biên tập, xuất bản, in ấn và phát hành các loại sách giáo khoa; lại có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này, có đội ngũ chuyên gia, biên tập viên nhiều năm kinh nghiệm… bởi thế, bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam mới có nhiều ưu điểm, được nhiều nhà trường lựa chọn, vì có thể tạo thuận lợi cả giáo viên lẫn học sinh.
Như nhiều chuyên gia cũng đã phân tích, vì Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là doanh nghiệp Nhà nước, nên sau này, khi thực hiện cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho toàn bộ học sinh cả nước, sẽ có nhiều thuận lợi hơn”.
Đồng tình trước ý kiến nên tận dụng một bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam để tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - đoàn Đồng Tháp cũng bày tỏ: “Nếu có thể tận dụng được một bộ sách sẵn có, sẽ có thể tiết kiệm được trên nhiều khía cạnh. Đặc biệt, nếu bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đang có tỉ lệ được lựa chọn cao nhất, thì có thể được xem xét để lựa chọn làm bộ sách thống nhất dùng chung trong thời gian tới.
Cần tính toán xem bộ sách giáo khoa hiện tại đang được bán trên thị trường có giá cả là bao nhiêu, để tới đây, khi Nhà nước thực hiện cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho học sinh cả nước, phải định giá phù hợp nhất, hài hòa chi phí và lợi ích giữa nhà xuất bản, các chuyên gia và ngân sách nhà nước được sử dụng hiệu quả”.
