Ngày 30/6, sau cuộc họp tại Hà Nội giữa các quan chức cấp cao ASEAN nhằm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh đã có cuộc trao đổi với báo chí.
Nói về sự cần thiết của Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), Thứ trưởng Bộ ngoại giao Phạm Quang Vinh cho biết: “Tuyên bố này đưa ra những nguyên tắc của luật pháp quốc tế, công ước Luật biển, giải quyết hoạt động tranh chấp rồi đề ra hành vi ứng xử của các bên.
Tuy nhiên, trong 10 năm qua, chúng ta cũng chứng kiến COC phát huy tác dụng là văn bản cơ sở để điều chỉnh hành vi của các nước nhưng đồng thời vẫn đang diễn ra những sự việc rất phức tạp liên quan đến hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực. Chính vì vậy các nước ASEAN đặc biệt cho rằng cần phải có một công cụ để bảo vệ và đóng góp một cách hiệu quả hơn cho hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực".
Nói về sự cần thiết của Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), Thứ trưởng Bộ ngoại giao Phạm Quang Vinh cho biết: “Tuyên bố này đưa ra những nguyên tắc của luật pháp quốc tế, công ước Luật biển, giải quyết hoạt động tranh chấp rồi đề ra hành vi ứng xử của các bên.
 |
| Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh |
Tuy nhiên, trong 10 năm qua, chúng ta cũng chứng kiến COC phát huy tác dụng là văn bản cơ sở để điều chỉnh hành vi của các nước nhưng đồng thời vẫn đang diễn ra những sự việc rất phức tạp liên quan đến hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực. Chính vì vậy các nước ASEAN đặc biệt cho rằng cần phải có một công cụ để bảo vệ và đóng góp một cách hiệu quả hơn cho hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực".
Nói về sự chủ động của ASEAN, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh đánh giá: “Từ tháng 11/2011, để thực hiện khả năng chủ động của ASEAN, lãnh đạo các nước ASEAN đã quyết định tham vấn nội bộ về COC để từ đó làm cơ sở cho công tác tham vấn với Trung Quốc. Từ tháng 11/2011, nhóm công tác của các quan chức cấp cao của ASEAN đã tiến hành 7 vòng đàm phán.
Người chuyên cắt tóc cho nguyên thủ QG
Cần kíp cho ra đời Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông
Tổng bí thư: "Kiên quyết giữ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ"
Đến cuộc họp tại Hà Nội vừa qua, từ 24-25/6, nhóm công tác mới có thể đạt nhất trí và hoàn tất được tài liệu trên để trình các Bộ trưởng Ngoại giao quyết định khởi động đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc trong thời gian tới. Với vai trò là nước điều phối, Việt Nam đã thể hiện một cách tích cực trong cuộc họp này. Sau khi hoàn tất được như vậy thì ASEAN dự kiến đề nghị tham vấn cùng Trung Quốc xây dựng bộ quy tắc ứng xử biển Đông (COC)”.
“ASEAN nhất trí rằng bộ quy tắc ứng xử này cần phải quy định được các nguyên tắc về tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển, Hiến chương Liên hợp Quốc cũng như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC). Đó là những căn cứ pháp lý để các nước dựa vào đó thực hiện hành vi ứng xử của mình.
Bộ quy tắc ứng xử COC cũng phải quy định một cách rõ ràng hơn nghiệp vụ, hành vi ứng xử của các bên tại Biển Đông bảo đảm duy trì ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, thúc đẩy hợp tác xây dựng lòng tin, ngăn ngừa tranh chấp leo thang và giải quyết hòa bình các tranh chấp, trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển.
Trong quá trình trao đổi trong ASEAN, ASEAN mong muốn Bộ quy tắc COC phải có tính cam kết và ràng buộc cao hơn DOC, phải có cơ chế giám sát và bảo đảm thực hiện, và đặc biệt là bổ sung quy định nhấn mạnh nguyên tắc tôn trọng Vùng đặc quyền kinh tế và Thềm lục địa của các quốc gia ven biển theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982. Nếu vi phạm những điều này sẽ gây ra những bất ổn khu vực, dẫn đến mất lòng tin.
Bộ quy tắc ứng xử COC cũng phải quy định một cách rõ ràng hơn nghiệp vụ, hành vi ứng xử của các bên tại Biển Đông bảo đảm duy trì ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, thúc đẩy hợp tác xây dựng lòng tin, ngăn ngừa tranh chấp leo thang và giải quyết hòa bình các tranh chấp, trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển.
Trong quá trình trao đổi trong ASEAN, ASEAN mong muốn Bộ quy tắc COC phải có tính cam kết và ràng buộc cao hơn DOC, phải có cơ chế giám sát và bảo đảm thực hiện, và đặc biệt là bổ sung quy định nhấn mạnh nguyên tắc tôn trọng Vùng đặc quyền kinh tế và Thềm lục địa của các quốc gia ven biển theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982. Nếu vi phạm những điều này sẽ gây ra những bất ổn khu vực, dẫn đến mất lòng tin.
Cuối cùng là thiết lập cơ chế giám sát và bảo đảm thực hiện COC, xây dựng các cơ chế xử lý vi phạm COC và bảo đảm giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển, TAC”, Thứ trưởng Vinh nói.
Dự kiến về thời gian hoàn tất COC, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết: “ Dự kiến các quan chức cấp cao của ASEAN sẽ trình các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN phê duyệt và đề nghị khởi động tham vấn ASEAN-Trung Quốc về COC. Tài liệu của ASEAN về các thành tố chính của COC nêu trên sẽ là cơ sở để ASEAN trao đổi quan điểm của mình với Trung Quốc.
Tuy nhiên, phải khẳng định rằng, đây mới là quan điểm từ phía ASEAN. Cho nên trong quá trình tới, ASEAN sẽ phải thương lượng cụ thể với phía Trung Quốc và chúng tôi cho rằng quá trình này sẽ không dễ dàng vì quan điểm khác biệt của các bên.
Chúng tôi cho rằng, nếu tất cả đều xuất phát từ mong muốn vì hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở Biển Đông, thì cần phải ủng hộ quan điểm của ASEAN là phải xây dựng Bộ quy tắc COC thành một công cụ đóng góp hiệu quả cho các mục tiêu chung nêu trên. Muốn nó hiệu quả hơn thì phải khẳng định lại mạnh mẽ những nguyên tắc tích cực đã có trong tuyên bố cách ứng xử tại biển Đông (DOC). Ngoài ra, COC còn phải được nâng cao thêm như ASEAN đề nghị nhằm đáp ứng yêu cầu của tình hình mới”...
T.T
