Ngày 27/4/2015, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 đã diễn ra tại Kuala Lumpur và Langkawi, Malayssia “Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta”.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo ASEAN đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không và các nguyên tắc mà ASEAN đã thống nhất về Biển Đông.
Đáng chú ý, trong phát biểu tại lễ khai mạc hội nghị, Thủ tướng Malaysia, Najib Razak, đã nhấn mạnh trong khi tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước ngoài khu vực, ASEAN cần phải xử lý các bất đồng một cách hòa bình, kế cả việc giải quyết các tuyên bố chủ quyền biển chồng lấn, mà không làm căng thẳng thêm tình hình.
Phát biểu tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, việc hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015 là dấu mốc lịch sử của tiến trình liên kết ASEAN và là kết quả của những nỗ lực hợp tác không ngừng của các nước thành viên trong gần 5 thập kỷ qua, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ASEAN.
Đồng thời, Thủ tướng khẳng định Việt Nam đã nỗ lực và đạt kết quả tích cực trong thực hiện lộ trình xây dựng cộng đồng, trong đó có các hoạt động mà Việt Nam đã chủ trì thực hiện; đồng thời chủ động điều chỉnh các quy định trong nước để thực hiện tốt các cam kết trong ASEAN.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự Hội nghị cấp cao ASEAN 26., ảnh: VGP. |
Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng tầm nhìn cộng đồng ASEAN sau 2015 đối với sự phát triển của Hiệp hội và nêu những định hướng chiến lược cho việc xây dựng tầm nhìn.
Theo đó, tầm nhìn cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiệp hội ASEAN; kế thừa, phát huy những thành tựu và các kết quả thực hiện lộ trình cộng đồng ASEAN 2009-2015; làm cho liên kết ASEAN phát triển cao hơn, sâu rộng hơn; cần đề ra các biện pháp tăng cường đoàn kết, thống nhất và nêu cao vai trò trung tâm của ASEAN, nhất là trong việc duy trì hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực và bảo đảm cho ASEAN phát huy vai trò dẫn dắt trong xử lý các vấn đề khu vực và luôn giữ vai trò chủ đạo trong cấu trúc khu vực đang định hình; Hướng tới người dân và tạo điều kiện để người dân trở thành chủ thể của tiến trình xây dựng cộng đồng.
Bên lề hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã hội đàm với Tổng thống Philippin.
Hai nhà lãnh đạo khẳng định hợp tác biển là một trong những trụ cột hợp tác góp phần tích cực vào quan hệ giữa hai nước; nhất trí tăng cường hợp tác an ninh biển, hải quân, quốc phòng, sớm triển khai kỳ họp lần thứ 2 của Ủy ban Hỗn hợp về các vấn đề Biển và Đại dương cấp Thứ trưởng Ngoại giao.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cảm ơn Philippines đã đối xử nhân đạo với ngư dân Việt Nam; đề nghị Philippines sớm giải quyết cho ngư dân Việt Nam nhanh chóng trở về đoàn tụ gia đình. Tổng thống Benigno Aquino bày tỏ sự biết ơn phía Việt Nam đã giải cứu 6 ngư dân Philippines, đưa họ trở về nước an toàn và cam kết sẽ đẩy nhanh việc thực hiện các thủ tục để đưa ngư dân Việt Nam trở về nước.
Về vấn đề biển Đông, hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của các nguyên tắc duy trì hòa bình, ổn định, tin cậy lẫn nhau, hợp tác thúc đẩy an toàn và an ninh hàng hải, hàng không, bảo đảm giải quyết hòa bình các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Kêu gọi tất cả các bên thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), kiềm chế và không có những hành động làm gia tăng căng thẳng thêm tình hình, trong đó có việc sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, đơn phương thay đổi nguyên trạng; nhất trí cần cấp thiết xây dựng một Bộ Quy tắc về Ứng xử ở Biển Đông (COC).
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối ngoại, đồng thời tăng cường vai trò trung tâm của Hiệp hội, thúc đẩy đối thoại và hợp tác để ứng phó hiệu quả với các thách thức kinh tế và an ninh, kể cả an ninh phi truyền thống.
Cũng tại Phiên toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã hoan nghênh phát biểu của Thủ tướng Malayssia với tư cách Chủ tịch ASEAN tại phiên khai mạc, chia sẻ các ý kiến bày tỏ lo ngại về những hoạt động tồn tại, bồi đắp quy mô lớn ở Biển Đông, cũng như những hệ lụy của chúng;
Đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc tự kiềm chế, không làm phức tạp thêm tình hình, giải quyêt tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố DOC và sớm thông qua Bộ Quy tắc ứng xử ở Biên Đông (COC).
Tại hội nghị, các lãnh đạo nhất trí các hoạt động hợp tác của ASEAN cần chú trọng hướng tới người dân, vì lợi ích thiết thực của người dân khu vực.
Theo hướng đó, các lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm, làm cơ sở thúc đẩy sự tham gia của người dân vào tiến trình xây dựng cộng đồng.
Đồng thời nhấn mạnh, trong năm 2015, ASEAN cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về ASEAN, cũng như sự kiện Cộng đồng ASEAN ra đời, để người dân hiểu rõ hơn lợi ích mà cộng đồng ASEAN mang lại, khuyến khích người dân chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động hợp tác xây dựng cộng đồng và để người dân thực sự trở thành chủ thể của Cộng đồng ASEAN.
Kết thúc hội nghị, các lãnh đạo đã thông qua 3 Tuyên bố: Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm; Tuyên bố Langkawi về Phong trào Ôn hòa Toàn cầu; và Tuyên bố Kuala Lumpur về thể chế hóa khả năng tự cường của ASEAN, các cộng đồng và người dân đối với thảm họa và biến đổi khí hậu.
