Trong cuộc trả lời phỏng vấn trên Đài truyền hình Việt Nam, Tiến sĩ John Prados chia sẻ: “Tôi biết tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp của Việt Nam qua đời sau khi mở máy kiểm tra thư điện tử vào sáng 5/10. Rồi những tin tức, những tiêu đề chính về việc tướng Giáp ra đi tràn ngập trên trang nhất của các tờ báo lớn thế giới. Quả thực, tôi rất buồn!”.
PV: Thưa TS John Prados, ông đã viết cả chục cuốn sách về chiến tranh Việt Nam như cuốn “Bầu trời có thể sụp đổ” hay “Lịch sử về cuộc chiến không thể thắng lợi”. Vậy Đại tướng Võ Nguyên Giáp được mô tả như thế nào trong những cuốn sách ấy?
TS John Prados: Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nhân vật có vai trò quan trọng trong tiến trình lịch sử Việt Nam từ thời Pháp thuộc cho tới tận ngày nay. Tôi đã viết cả về cuộc chiến chống Pháp và chống Mỹ của người Việt Nam, về các khía cạnh của các cuộc chiến đó và trong tất cả những cuốn sách ấy thì Tướng Giáp đều ở vị trí trung tâm, là nhân vật chính.
 |
| TS John Prados đánh giá Đại tướng Võ Nguyên Giáp |
PV: Ông đã từng sang Việt Nam cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mc Namara. Vậy ông có thấy sự khác biệt nào về một Tướng Giáp mà ông từng nghe trước đó và Tướng Giáp mà ông gặp trực tiếp?
TS John Prados: Không, tôi không thấy có gì khác biệt, mà chỉ khẳng định thêm những gì tôi đã nghiên cứu trước đó. Những kiến thức tôi đọc và học được của ông trong những cuộc chiến tranh cũng như những gì đã đọc được từ các tác phẩm của ông, thực sự khẳng định ông là con người vĩ đại, đúng như những gì tôi được biết về ông trước đó.
Ở cuộc gặp ấy, Tướng Giáp thể hiện là con người thân thiện và gần gũi. Ông cũng là người mạnh mẽ và kiên định với lập trường của mình. Ông sẵn sàng chiến đấu vì những lý tưởng đó.
Tôi nhớ khi Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Mc Namara ngồi nói chuyện với nhau về sự kiện Vịnh Bắc Bộ ngày 4/8/1964, Tướng Giáp giải thích với ông MC Namara rằng không hề có quân lính Bắc Việt tấn công tàu chiến Mỹ. Và khi ông Mc Namara nói đi nói lại nhằm cung cấp cho Tướng Giáp một luồng thông tin khác. Khi ông Mc Namara cứ ép mãi thì cuối cùng Tướng Giáp đã rất dứt khoát rằng: Tôi chỉ nói cho ông biết về sự thật mà thôi. Và cuộc tranh luận kết thúc.
 |
| TS Sử học người Mỹ - John Prados. |
PV: Ông nghĩ thế nào về vai trò của Tướng Giáp trong lịch sử hiện đại, nhất là ở thế kỷ 20?
TS John Prados: Tôi cho rằng, Tướng Giáp là một nhân vật mấu chốt tạo nên sự thay đổi đối với những gì đã xảy ra tại nước Mỹ. Tướng Giáp là một nhân vật kiệt xuất.
Đối với lịch sử thế giới, nếu chúng ta nhìn nhận cuộc cách mạng Việt Nam như một sự kiện bước ngoặt trong thế kỷ 20 và xét trên phương diện Tướng Giáp đóng vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng ấy thì có thể thấy rằng ông là người có ảnh hưởng đặc biệt tới việc định hình nên một trật tự thế giới ngày hôm nay.
