Phải đặt mục tiêu giáo dục lòng yêu nước
Thời gian vừa qua, đã có nhiều quan điểm trái chiều về việc có nên tích hợp môn Lịch sử vào Giáo dục Công dân và Giáo dục Quốc phòng hay không?
Trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp Quốc hội, GS. Đào Trọng Thi – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nhận định, đặt ra vấn đề có tích hợp môn Lịch Sử là không hợp lý, mà quan trọng là xây dựng một giáo trình xứng tầm với môn Lịch sử mới được gọi là một chương trình hay.
“Chúng ta đang tập trung phát triển đạt mục tiêu giáo dục nhằm phát triển năng lực phẩm chất người học chứ không phải chỉ truyền thụ kiến thức. Theo tôi đó là phải giáo dục được lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ với tổ quốc xã hội, góp phần hình thành nhân cách học sinh.
Để đạt mục tiêu đó, chúng ta phải cung cấp một khối lượng kiến thức, kỹ năng tổng hợp trong đó môn Lịch sử là nhóm kiến thức rất quan trọng”, ông Thi nói.
 |
| GS. Đào Trọng Thi cho rằng, đặt vấn đề tích hợp môn Lịch Sử là chưa hợp lý, mà quan trọng là giáo dục lòng yêu nước. ảnh: Ngọc Quang. |
Theo ông Thi, nếu nhóm kiến thức đó quan trọng thì phải bắt buộc, đặc biệt là lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc, nó có vai trò rất lớn để giáo dục lòng yêu nước bảo vệ duy trì sự tồn vong của một quốc gia.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là sử dụng hình thức nào để dạy, truyền thụ được kiến thức lịch sử cho học sinh để giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc, giáo dục tinh thần trách nhiệm trước tổ quốc xã hội.
Ông Thi cho rằng, môn Lịch Sử không phải là mục đích mà chỉ là công cụ, phương tiện để giáo dục những điều đó.
“Kiến thức lịch sử có thể kết hợp với kiến thức văn học để giáo dục lịch sử văn hóa, kết hợp với Địa lý để có lịch sử địa lý, lãnh thổ quốc gia hoặc kết hợp với an ninh quốc phòng để có những bài học về cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc, các bài học về quân sự.
Nếu kiến thức lịch sử kết hợp với kiến thức của các môn học khác để hình thành một kiến thức tổng hợp, thành kỹ năng, nhận thức, phẩm chất để con người sử dụng nó giải quyết các vấn đề của công việc, cuộc sống và đạt được mục tiêu là giáo dục được lòng yêu nước thì chúng ta đã đạt được mục tiêu cao nhất.
Tôi xin khẳng định lại một lần nữa, môn Lịch Sử không phải mục tiêu của giáo dục, kể cả môn Lịch Sử có còn hay không, đó cũng không phải là mục tiêu của nền giáo dục”, ông Thi nêu quan điểm.
Dạy tích hợp nhưng không thể mù quáng
Đề cập sâu hơn vào vấn đề dạy và học tích hợp là một phương pháp giáo dục hoàn toàn mới tại Việt Nam và gây ra tâm lý e ngại cho nhiều người, GS. Đào Trọng Thi cho rằng: “Nếu ai đó lo ngại rằng nếu môn Lịch Sử không tồn tại độc lập học sinh sẽ coi nhẹ, không học và như vậy lịch sử dân tộc sẽ bị xóa sổ lãng quên thì hãy chứng minh.
|
Đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi quá khó cho Bộ trưởng Phạm Vũ Luận |
Khi anh đưa ra nhận định anh phải có lập luận, cơ sở thực tế để chứng minh môn Lịch Sử phải tồn tại độc lập thì mới giáo dục được lòng yêu nước và truyền thống dân tộc”.
Ông Thi nhấn mạnh, một số chuyên gia phản biện rằng làm tích hợp không hiệu quả bằng là làm độc lập thì phải chứng minh.
“Các nhà khoa học phải chứng minh bằng khoa học, chứ không thể áp đặt bằng định kiến. Nói thế thì nó không còn là khoa học và nó không xứng để mang ra bàn giữa một cộng đồng khoa học”, ông Thi nêu quan điểm.
Tuy nhiên, đối với “yếu tố mới” khiến nhiều chuyên gia sử học và nhà giáo băn khoăn, ông Thi cho rằng, khi làm chương trình mới, sách giáo khoa mới… phải có thực nghiệm, thí điểm và qua quá trình làm trong thực tế chứng minh làm tích hợp tốt hơn.
“Tôi thực nghiệm là tiến hành tích hợp, độc lập song song và kết quả cho thấy tích hợp tốt hơn. Đó chính là cơ sở, lý lẽ khoa học. Đấy là cách làm việc trong lĩnh vực khoa học, chứ không phải phủ đầu, áp đặt và định kiến ngay lập tức.
Đương nhiên, họ có quyền nghi ngờ và những người muốn đổi mới, thay đổi phải tìm mọi lý lẽ, kinh nghiệm từ nước ngoài và kết quả đã thực nghiệm trên thực tế làm cơ sở chứng minh để thuyết phục họ. Tích hợp rõ ràng là một phương pháp mới, anh phải thí điểm thực nghiệm trên thực tế”, ông Thi cho hay.
GS. Đào Trọng Thi cũng nói rất thẳng thắn rằng, Quốc hội đã ra nghị quyết xác định sẽ tăng cường dạy tích hợp, nhưng không có nghĩa là dạy tích hợp một cách mù quáng.
Ông Thi nói: “Cả thế giới đã chứng minh dạy tích hợp là một phương pháp tiên tiến, nhưng người ta cũng không nói cái gì cũng có thể tích hợp và tích hợp bất cứ lúc nào.
Vì vậy, phải lựa chọn những nội dung nào có thể tích hợp. Mục đích nào thì tích hợp môn học và mục đích nào thì phải độc lập, riêng rẽ. Có những kiến thức rất chuyên sâu về toán hợp thì không thể tích hợp. Có những môn học, mảng kiến thức không thể tích hợp.
Tóm lại quan điểm của tôi đó là tích hợp hay độc lập nó chỉ là phương tiện để đạt mục đích giáo dục, là hình thức để đạt được nội dung. Phương pháp nào hiệu quả phù hợp thì chúng ta lựa chọn”.
