111 trẻ tử vong vì tay chân miệng: Không có gì phải quá lo?

Cần nhớ rằng ngày 15.8.2011, cách đây chỉ hơn một tháng, cả nước có 35.000 ca mắc tay chân miệng tại 50 địa phương với 81 ca tử vong, nhưng người có trách nhiệm của bộ Y tế khẳng định “vẫn trong tầm kiểm soát” nên không công bố dịch, dù bộ trưởng bộ Y tế, khi làm việc tại TP.HCM, đã tuyên bố “dịch tay chân miệng đã bùng phát chứ không nói là dịch có nguy cơ bùng phát nữa”.

Tại quận 12, một cán bộ y tế dự phòng giấu tên, than thở: “Năm nào cũng dịch bệnh nhưng chuyển biến trong ý thức của người dân rất chậm. Thú thật chống dịch thành công hay thất bại là hên xui, chỉ biết nhờ trời”.

Không chỉ cán bộ y tế dự phòng, bác sĩ điều trị cũng mệt mỏi vì quá tải. Tại khoa nhiễm một bệnh viện nhi đồng ở TP.HCM, một bác sĩ đã làm đơn xin nghỉ vì quá căng thẳng. Trong khi đó, nhiều nhân viên của khoa này thừa nhận, nếu đây không phải là tuyến cuối, họ sẽ chuyển ngay trẻ mắc tay chân miệng lên tuyến trên vì… chịu hết xiết!

Cho đến nay lý do chính để bộ Y tế không chịu công bố dịch tay chân miệng vì cho rằng đây là dịch bệnh nhóm B, do đó thẩm quyền công bố dịch thuộc về các địa phương “hội đủ tiêu chuẩn”, nghĩa là có số người mắc bệnh vượt quá số người mắc dự tính bình thường và quy mô, tính chất của bệnh dịch vượt quá khả năng kiểm soát của cơ quan y tế tỉnh thành. Dựa vào điều này, đến nay không địa phương nào công bố dịch tay chân miệng dù số ca mắc không giảm rõ rệt, bệnh xuất hiện thêm ở nhiều địa phương khác và số ca tử vong vẫn nhích dần theo từng ngày.

Những tuần qua, tại khoa nhiễm – thần kinh bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM, số ca mắc tay chân miệng của TP.HCM đã chựng lại, nhưng bệnh nhân từ các địa phương chuyển về vẫn nhiều, chiếm đến 70% số bệnh nhi tay chân miệng điều trị ở đây. Bác sĩ trưởng khoa Trương Hữu Khanh nói: “Do địa phương không công bố dịch và biết rằng vẫn còn tuyến trên, nên các tỉnh không mặn mà với điều trị và cứ chuyển bệnh về TP.HCM cho khoẻ”.

Dĩ nhiên, không công bố dịch cũng có lý do, nhưng vì không chính thức xem tay chân miệng là dịch (mặc dù nó đã là dịch thật sự!), nên đến nay căn bệnh tay chân miệng vẫn không nhận được sự quan tâm đúng mức của lãnh đạo địa phương và không huy động được các ban ngành vào cuộc. Vì đây không phải dịch, nên cán bộ phòng chống tay chân miệng trực tiếp chỉ nhận được phụ cấp 30.000 đồng/ngày (thay vì 60.000 đồng/ngày nếu là dịch), còn nếu làm việc gián tiếp thì không có tiền!

Thế giới đã ghi nhận không ít bài học đau xót về sự chậm trễ công bố dịch. Tại Anh, sự chần chừ của chính phủ trong việc công bố dịch bệnh bò điên vì sợ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp nuôi bò đã gây rất nhiều thiệt hại về kinh tế hơn người ta nghĩ. Trong khi đó, phản ứng chậm của nhiều nước với đại dịch AIDS đã tiếp sức cho dịch bệnh này bùng phát mà theo ghi nhận, trước năm 2004 có 40 triệu người khắp thế giới mắc bệnh này.

Từ ngày 15.8 đến nay, chỉ trong gần 50 ngày, cả nước có thêm 22.000 ca tay chân miệng, 30 ca tử vong và thêm 11 địa phương ghi nhận có bệnh tay chân miệng. Những con số này “không ngoài tầm kiểm soát” của ngành y tế thì còn là gì nữa?

Ngày 27.9, TS Nguyễn Văn Bình, cục trưởng cục Y tế dự phòng (bộ Y tế) khẳng định, hiện bệnh tay chân miệng vẫn được “kiểm soát tốt”. Theo ông Bình, không thể so sánh tay chân miệng với dịch cúm A/H5N1 để nói tại sao không công bố dịch. Mỗi bệnh có virút khác nhau, cơ chế lây truyền khác nhau, tác nhân biến đổi khác nhau.

Nhìn chung, hiện đã giảm số ca mắc tay chân miệng do các biện pháp tuyên truyền, phòng tránh đã phát huy tác dụng. Nhưng số địa phương có bệnh lại tăng nên tính cả nước số ca mắc không giảm. Điều này không có gì bất thường, không quá lo lắng. Công tác tuyên truyền, phòng chống dịch bệnh vẫn phải thực hiện đều đặn, người dân không chủ quan với bệnh. Bộ Y tế liên tục có các đoàn kiểm tra tại các địa phương. Ngay trong tuần này, hai đoàn cũng đi các tỉnh kiểm tra tình hình bệnh tay chân miệng.

Theo Sài Gòn Tiếp thị