Tại phiên họp thứ nhất của Ban chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp ngày 13/3, đại diện các bộ, ngành kiến nghị cần có nghị quyết của Quốc hội xử lý những vấn đề cấp bách khi bỏ cấp huyện.
Theo Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy, cần có nghị quyết của Quốc hội xử lý những vấn đề có tính cấp bách liên quan đến người dân và doanh nghiệp khi bỏ cấp huyện. Ông Duy cho biết: “Đất đai, an sinh xã hội, giáo dục, y tế… những vấn đề này thuộc thẩm quyền của cấp huyện. Trong luật Đất đai, rất nhiều nội dung phụ thuộc vào cấp huyện, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, cho đến cấp giấy chứng nhận lần đầu… Nếu giải quyết một luật sửa nhiều luật, không thể kịp vào kỳ họp Quốc hội tháng 5 này”.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kiến nghị, nên ban hành một nghị quyết của Quốc hội vào tháng 5 và sửa luật vào tháng 10. Bởi nếu vấn đề này không xử lý kịp thời sẽ ách tắc rất lớn, kể cả trong quản lý xã hội lẫn phát triển kinh tế - xã hội.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu tại phiên họp.
Đồng tình với ý kiến này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đề nghị tất cả các bộ, cơ quan ngang bộ phải rà soát lại toàn bộ văn bản pháp luật cũng như các văn bản quy phạm pháp luật, Nghị định của Chính phủ để xem xét.
"Nếu như tất cả các luật chuyên ngành liên quan đến thẩm quyền đơn vị hành chính cấp huyện thì đương nhiên chúng ta phải xử lý bằng một nghị quyết. Việc này phải rà soát rất nhanh để Bộ Tư pháp tổng hợp báo cáo. Trên cơ sở đó đề xuất với Chính phủ, trình ra Quốc hội. Chúng ta có một nghị quyết xử lý vấn đề liên quan đến các luật chuyên ngành về tổ chức, đơn vị hành chính các cấp" - Bộ trưởng Trà cho biết.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, việc này phải tiến hành rất gấp, rất khẩn trương. Cùng với đó, liên quan đến Luật tổ chức chính quyền địa phương, mặc dù vừa sửa đổi xong nhưng sẽ tiếp tục sửa đổi để giải quyết tất cả những vướng mắc, phân định thẩm quyền để khi tổ chức hành chính mới (chính quyền địa phương 2 cấp) đi vào vận hành sẽ bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý, không có khoảng trống, hoạt động thuận lợi.
Tuy nhiên, vì liên quan đến rất nhiều luật, gắn với phân cấp, phân quyền cho nên không thể sửa ngay trong kỳ họp tháng 5. Do đó, cần phải có một nghị quyết của Quốc hội để xử lý vấn đề này, sau đó có thể ban hành một luật sửa nhiều luật.
Cũng tại hội nghị này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy nhất trí, sau hội nghị Trung ương cần trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính để làm cơ sở cho các địa phương xây dựng đề án và triển khai sớm việc sắp xếp.
Phiên họp thứ nhất của Ban chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp ngày 13/3.
Theo bà Thủy, khi bỏ cấp huyện, yêu cầu về nguồn lực là hết sức quan trọng. Vì vậy, không sửa luật Ngân sách nhà nước để thay đổi định mức phân bổ cho các cấp chính quyền thì cấp xã không có đủ nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ được giao. Luật Ngân sách Nhà nước cần ưu tiên cần sửa đổi bổ sung ngay, nếu không sẽ “tắc”.
Trước đó, ngày 19/2/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước.
Nghị quyết được áp dụng đối với việc sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước trong các trường hợp thành lập, tổ chức lại (bao gồm việc sắp xếp, kiện toàn lại tổ chức của các cơ quan dưới các hình thức chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi hoặc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn), thay đổi tên gọi, thay đổi mô hình, cơ cấu tổ chức, giải thể cơ quan để thực hiện chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Các vấn đề được xử lý theo Nghị quyết là những phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước có nội dung khác hoặc chưa được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật (trừ Hiến pháp), văn bản hành chính và các hình thức văn bản khác đang còn hiệu lực tại thời điểm thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước.
Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội thông qua và được thực hiện đến hết ngày 28/2/2027.
