Ngày 8/4/2021, Quốc hội phê chuẩn thầy Nguyễn Kim Sơn - Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đảm nhận cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, thay thế cho thầy Phùng Xuân Nhạ.
Từ lâu, chức danh Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thường rất được dư luận chú ý, quan tâm, kỳ vọng bởi một ngành có tới trên một triệu cán bộ, viên chức đang công tác và đảm nhận đào tạo hơn 20 triệu học sinh, sinh viên hàng năm.
Chính vì thế, áp lực đối với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ là rất lớn, nhưng đây cũng chính là động lực để thầy Nguyễn Kim Sơn cùng tập thể lãnh đạo Bộ thể hiện bản lĩnh, trí tuệ của mình trong việc quản lý, chỉ đạo, điều hành và có những kế hoạch phù hợp cho ngành giáo dục nước nhà trong thời gian tới đây.
 |
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn (Ảnh trên giaoduc.net) |
Những công việc còn dở dang của người tiền nhiệm
Thầy Nguyễn Kim Sơn thay thế thầy Phùng Xuân Nhạ trong một bối cảnh rất đặc biệt của ngành giáo dục. Khó khăn trước mắt thì có thể thấy rất nhiều.
Đó là tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn đang có diễn biến phức tạp, khó lường trên thế giới và nó đã, đang và sẽ có những tác động trực tiếp đến ngành giáo dục.
Đặc biệt, chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới triển khai ở lớp 1 và theo lộ trình thì còn phải 4 năm nữa mới hoàn thiện, những công việc phải triển khai tới đây đến đội ngũ nhà giáo ở các nhà trường sẽ rất lớn.
Điều này đòi hỏi sự khéo léo, tài năng của cá nhân Bộ trưởng và những cộng sự của mình để có thể chèo lái ngành giáo dục vượt qua những khó khăn trở ngại, để đạt được mục tiêu, hoàn thành nhiệm vụ cụ thể của từng năm học cũng như cả nhiệm kỳ tới đây.
Bên cạnh đó, những khó khăn, bất cập mà đội ngũ nhà giáo đang phải đối mặt nhiều năm qua như hồ sơ, sổ sách, bồi dưỡng chuyên môn vẫn đang đè nặng đôi vai người thầy bởi nó vẫn còn nặng tính hình thức.
Tình trạng bạo lực học đường vẫn diễn ra thường xuyên, liên tục. Thái độ thờ ơ trong học tập của một bộ phận học sinh, sinh viên vẫn xảy ra. Một bộ phận giáo viên đang dè chừng trong công việc, nhất là giáo dục đạo đức cho học trò bởi chính những ràng buộc về quy định liên quan đến đạo đức nhà giáo, thi đua của ngành.
Những hội thi, cuộc thi của giáo viên và học sinh vẫn luôn là đề tài gây tranh cãi về tính trung thực, mới đây nhất là cuộc thi khoa học kĩ thuật quốc gia có những đề tài đạt giải nhưng lại trùng lặp với các giải năm trước và vấn đề này cũng từng xảy ra tương tự ở một số năm trước đây.
Chất lượng thực của giáo dục phổ thông vẫn đang là một vấn đề nan giải, đổi mới giáo dục, thi cử vẫn đang rất manh mún chưa mang tính ổn định nên thầy trò ở các nhà trường cũng vất vả theo.
Luật Giáo dục năm 2019 có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 quy định chuẩn trình độ của giáo viên mầm non là cao đẳng, từ tiểu học đến trung học phổ thông là đại học nên lộ trình đào tạo tới đây cho giáo viên chưa đạt chuẩn cũng là một bài toán khó.
Chứng chỉ ngoại ngữ và tin học của giáo viên đã bỏ nhưng chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp hiện nay vẫn chưa ngã ngũ giữa quy định của Chính phủ, Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục.
Việc thăng hạng, giữ hạng, xuống hạng, lương, phụ cấp của giáo viên vẫn là đề tài được giáo viên luôn quan tâm nhiều nhất...
Những công việc này tất nhiên là phải có nhiều người, nhiều cơ quan thực thi ở Bộ, các sở - phòng giáo dục và ủy ban nhân dân các cấp chung tay mới tháo gỡ được, nhưng vai trò, trách nhiệm đầu tàu của cá nhân Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn sẽ là rất lớn.
Ngành giáo dục kỳ vọng gì vào tân Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn?
Những Bộ trưởng tiền nhiệm của thầy Nguyễn Kim Sơn đã từng phải chịu rất nhiều áp lực, thử thách khi tại vị và có lẽ thầy Nguyễn Kim Sơn cũng không ngoại lệ, bởi xã hội kỳ vọng vào ngành giáo dục nhiều lắm, nhất là đối với vị Tư lệnh ngành. Tuy nhiên, đội ngũ nhà giáo chúng tôi tin thầy Nguyễn Kim Sơn sẽ làm tốt vai trò của mình trong những năm tới đây.
Trước hết, theo chúng tôi, cá nhân Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cần ưu tiên cho việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với những khối lớp còn lại ở những năm tới đây thật tốt.
Chương trình thành công hay không, trước tiên phải xác định giáo viên sẽ là trung tâm cho việc đổi mới lần này. Vì thế, việc đầu tiên là giảm bớt áp lực cho giáo viên đối với những công việc vô bổ, không cần thiết.
Chương trình bồi dưỡng giáo viên cần trọng tâm, trọng điểm, ngắn gọn nhưng dễ tiếp cận bởi thực tế trình độ giáo viên hiện nay có nhiều thế hệ khác nhau nhưng thiết kế phần mềm tập huấn hiện nay còn dàn trải, giáo viên phải học nhiều nhưng lại rất khó “đọng lại” bao nhiêu.
Vì chương trình bồi dưỡng mỗi mô- đun quá dài, nhiều bài tập nên giáo viên phải vừa học vừa “chạy” bởi các mô- đun đã và đang học thường được mở vào thời điểm ôn, kiểm tra học kỳ.
Việc thẩm định, phê duyệt sách giáo khoa phải thật sự thận trọng, cần lắng nghe những góp ý chân thành từ dư luận để tránh tình trạng lặp lại sách giáo khoa lớp 1 ở năm học 2020-2021 vừa qua.
Vòng đời của mỗi chương trình thường kéo dài trên dưới 20 năm trời nên những năm đầu tiên giáo viên cần được ưu tiên, đầu tư nhiều mới tạo được thuận lợi để làm tiền đề cho những năm kế tiếp.
Bên cạnh đó, Bộ cần mạnh dạn sửa đổi, thay thế những việc, những điều không hoặc chưa phù hợp đối với ngành giáo dục hiện nay mà chúng tôi đã đề cập ở phần đầu bài viết.
Đồng thời Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ cần có những đề xuất, tham mưu tốt cho Chính phủ, Quốc hội, Trung ương về các chế độ chính sách tiền lương, phụ cấp đối với giáo viên.
Những văn bằng, chứng chỉ nếu thấy không phù hợp thì Bộ mạnh dạn bỏ bớt để giảm tải cho giáo viên, cũng là cách giảm những tiêu cực, hạn chế hiện nay.
Những bất cập tồn tại trong ngành, những phân tích mổ xẻ và góp ý giải pháp từ chính người trong cuộc là các nhà giáo, các cán bộ quản lý giáo dục đương tại vị hay đã về hưu, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu vẫn thường xuyên xuất hiện hàng ngày trên diễn đàn Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam.
Thiết nghĩ, những ý kiến đóng góp cho Bộ và Bộ trưởng trên diễn đàn này sẽ mang nhiều hơi thở thực tiễn đời sống giáo dục, bổ khuyết cho những gì Bộ trưởng khó có thể tìm thấy qua các báo cáo chính thức theo ngành dọc.
Hy vọng, với bản lĩnh, trí tuệ và kinh nghiệm quản lý, công tác của thầy Nguyễn Kim Sơn trong hàng chục năm qua ở nhiều vị trí khác nhau sẽ là những kinh nghiệm quý báu để thầy Sơn làm tốt vai trò Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trong những năm tới đây.
