Ủng hộ tối thiếu một ngày lương là câu chuyện tế nhị, nhưng không thể không nói khi đồng lương nhà giáo vốn dĩ đã eo hẹp, lại thường xuyên bị trừ thẳng trong các đợt vận động "tự nguyện ủng hộ".
Người viết vừa nhận được lời tâm sự buồn của một giáo viên tại một tỉnh Tây Nguyên: Từ tháng 4 tới nay, không nhớ giáo viên chúng tôi đã được kêu gọi đóng góp 1 ngày lương ủng hộ vì dịch Covid rồi.
 |
Công văn của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Nông yêu cầu ủng hộ tự nguyện mà tối thiểu 1 ngày lương (Ảnh CTV) |
 |
Công văn của Công đoàn ngành giáo dục tỉnh Đắk Nông yêu cầu vận động công đoàn viên ủng hộ tự nguyện tối thiểu 1 ngày lương (Ảnh CTV) |
Ngày 14/9/2021, Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh Đắk Nông và Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Nông tổ chức vận động cán bộ, viên chức, giáo viên trong ngành ủng hộ tối thiểu 1 ngày thu nhập để hỗ trợ cho học sinh khó khăn không có máy tính học trực tuyến.
Chỉ hơn tháng sau, ngày 26/10/2021 Liên đoàn Lao động huyện lại ra văn bản vận động cán bộ, công chức, viên chức là đoàn viên công đoàn ủng hộ tối thiểu một ngày lương để chung tay góp sức phòng chống Covid.
Tháng 11, giáo viên tiếp tục được vận động ủng hộ 01 ngày lương quỹ phòng chống thiên tai. Chưa kể ở xã, thôn lập chốt phòng chống Covid cũng kêu gọi ủng hộ....trong khi 02 năm trời lương không tăng vì phải tập trung nguồn lực chống Covid.
Điều làm chúng tôi băn khoăn là việc ủng hộ phải trên tinh thần tự nguyện và điều kiện kinh tế của mỗi người, mỗi gia đình, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít, sao cứ là 01 ngày lương/thu nhập của giáo viên?"
Câu chuyện ủng hộ 01 ngày lương không phải của riêng một số trường học ở Tây Nguyên, rất nhiều đồng nghiệp của người viết công tác nhiều nơi trong cả nước vẫn chia sẻ với nhau sau những cái thở dài tình trạng văn bản vận động đóng góp tự nguyện, thực tế lại ấn định thu một ngày lương.
 |
Công văn vận động của Liên đoàn Lao động huyện KRông-Năng (Ảnh CTV) |
Đó là quỹ khuyến học của huyện/thị xã, tỉnh; các cuộc vận động của đoàn thể các cấp như Hội phụ nữ huyện/thị xã, tỉnh; Công đoàn ngành; Liên đoàn Lao động huyện/thị xã, tỉnh.
Vì thế, đôi khi giáo viên vừa hoàn thành quỹ này lại tiếp tục được vận động đóng góp 01 ngày lương cho quỹ khác. Do ấn định ủng hộ phải một ngày lương nên một số giáo viên, cán bộ công nhân viên gia đình gặp khó khăn, gặp hoàn cảnh ngặt nghèo cũng phải trừ lương dẫn đến cuộc sống của họ đã khó khăn lại càng khốn đốn hơn.
Văn bản vận động tự nguyện, thực tế trừ thẳng 01 ngày lương
Xưa đến nay, ai chẳng hiểu nghĩa của từ tự nguyện. Trước hết, đây là động từ, có ý nghĩa: tự mình muốn làm, không phải bị thúc ép, bắt buộc. Nghĩa này, cũng được nhiều tác giả ngôn ngữ học định nghĩa trong các cuốn sách từ điển tiếng Việt hiện nay.
Nhiều bạn đồng nghiệp than, văn bản vận động đóng góp tối thiểu 01 ngày lương bao giờ cũng ghi rõ trên tinh thần tự nguyện, nhưng thực tế 01 ngày lương đã được kế toán trừ thẳng mà không cần biết giáo viên có đồng ý hay không.
Đã kêu gọi tự nguyện ủng hộ/ủng hộ trên tinh thần tự nguyện, xin đừng ấn định con số "tối thiểu 01 ngày lương".
Như thực tế từ bản thân người viết là một giáo viên đang đứng lớp thì một năm, giáo viên ít nhất phải tự nguyện nộp 4 ngày lương (có nơi 6-7 ngày) cho các loại quỹ như khuyến học, ủng hộ người nghèo, ủng hộ nạn nhân chất độc da cam, quỹ phòng chống thiên tai bão lụt…thay vì phải để chính các thầy cô giáo đóng góp theo tinh thần tự nguyện theo đúng ý nghĩa của từ này.
 |
Liên đoàn Lao động thị xã Phước Long kêu gọi ủng hộ một ngày lương (Ảnh CTV) |
Ai có nhiều sẽ ủng hộ nhiều, ai có ít sẽ ủng hộ ít, gia đình khó khăn ngặt nghèo sẽ không phải ủng hộ nếu chủ nhân thật sự chật vật, ốc chưa mang nổi mình ốc.
Thế nhưng thực tế thì giáo viên như người viết chỉ nhận được thông báo ủng hộ, lương chưa kịp nhận thì các khoản đóng góp mang tên tự nguyện đã được kế toán nhà trường cấn trừ. Đã có giáo viên bức xúc rằng, đổi tên từ tự nguyện sang bắt buộc cho đỡ bực mình. tự nguyện gì mà mình chẳng được hỏi có đồng ý hay không gì hết.
Quỹ nào giáo viên mới phải trừ một ngày lương?
Theo tìm hiểu của cá nhân người viết, chỉ thấy có quỹ phòng, chống lụt bão theo Điều 5 Nghị định 94/2014/NĐ-CP mới phải đóng góp bằng hình thức 1 ngày lương. Điều 5 khoản 2 quy định khá rõ: “Công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi đến hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật về lao động đóng góp như sau:
a) Cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan, tổ chức, lực lượng vũ trang hưởng lương, cán bộ quản lý trong các doanh nghiệp nhà nước đóng 1 ngày lương/người/năm theo mức lương cơ bản sau khi trừ các khoản thuế, bảo hiểm phải nộp;
b) Người lao động trong các doanh nghiệp đóng 1 ngày lương/người/năm theo mức lương tối thiểu vùng;
c) Người lao động khác, trừ các đối tượng đã được quy định tại Điểm a, Điểm b Khoản này, đóng 15.000 đồng/người/năm.
3. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp tự nguyện cho Quỹ”.
Rõ ràng, ngoài việc người lao động phải đóng góp một ngày lương cho Quỹ phòng, chống thiên tai và đây là quy định mang tính bắt buộc, còn các khoản khác cơ quan ban ngành chỉ được kêu gọi ủng hộ trên tinh thần tự nguyện.
Không thể phủ nhận được sức mạnh cộng đồng, tinh thần lá lành đùm lá rách là một truyền thống quý báu của dân tộc, góp phần xoa dịu nỗi đau, giảm bớt thiệt thòi, chia sẻ giúp đỡ đồng bào hoạn nạn, những hoàn cảnh cơ nhỡ vượt qua khó khăn thử thách, nhưng sức mạnh ấy chỉ thực sự được phát huy và giữ trọn ý nghĩa nhân văn của nó khi thực hiện đúng tinh thần tự nguyện.
Mọi sự đóng góp sẻ chia đều đáng quý, đáng trân trọng và phải tùy hoàn cảnh của mỗi cá nhân và gia đình. Giáo viên cơ bản chỉ sống bằng đồng lương eo hẹp, trừ rất ít một số người dạy thêm hoặc có nghề tay trái có thu nhập khá giả, nên việc trừ 01 ngày lương ủng hộ các cuộc vận động của các tổ chức, đoàn thể các cấp thực sự là một gánh nặng nếu 2 chữ "tự nguyện" không được tuân thủ.
Tài liệu tham khảo:
https://hoidapphapluat.vn/cac-loai-quy-bat-buoc-phai-dong/?fbclid=IwAR2991BwsE0TdsY9JxZVK63aPyTaXlnXEHycAk0rgdleNCS7SVIW71ymRM8
https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=7514
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
