Ngày 14/5, phát biểu tại buổi "Gặp mặt đại biểu trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu năm 2019", Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh đất nước vượt qua được rất nhiều thiên tai, địch hoạ hàng ngàn năm qua trước hết nhờ truyền thống đoàn kết, tinh thần đại nghĩa, chính nghĩa, sự cần cù, dũng cảm, nhờ trí tuệ Việt Nam… Trong suốt chiều dài lịch sử, vai trò của nhân tài, hiền tài quốc gia vô cùng quan trọng.
Ngày nay, các trí thức, nhà khoa học không chỉ tiếp thu, ứng dụng, làm chủ các công nghệ mới phục vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc mà còn đóng góp đáng kể vào việc phát kiến, sáng tạo ra những tri thức ở tầm thế giới.
Đặc biệt, khoa học xã hội, trong đó có khoa học chính trị, khoa học quản lý, góp phần quyết định hình thành đường lối đổi mới cũng như các chính sách phát triển kinh tế-xã hội trong suốt những năm qua.
Các nhà khoa học đã góp phần hết sức quan trọng để tiếp tục phát triển di sản văn hoá của dân tộc. Nhiều công trình khoa học xã hội đã tạo ra giá trị di sản mới cho đời sau.
 |
| Thúc đẩy mạnh mẽ tự chủ trong các trường đại học, biến các trường đại học thành những trung tâm nghiên cứu lớn. ảnh: TTXVN. |
Phó Thủ tướng cho rằng cần thẳng thắn nhìn nhận nhiều nơi, nhiều lúc, trong chỉ đạo thực hiện chưa thực sự coi “khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu”.
“Luật quy định chúng ta phải chi 2% ngân sách cho khoa học, công nghệ nhưng từ năm 2001 đến nay năm cao nhất mới được 1,8% và có xu hướng giảm dần. Nhiều cơ chế chính sách dành cho khoa học công nghệ thực hiện chưa được mong muốn”, Phó Thủ tướng đánh giá.
Trong thời gian tới, Phó Thủ tướng nhấn mạnh với sự phát triển của khoa học, công nghệ, các dân tộc đều đang đứng trước thời cơ và thách thức rất lớn và nếu dân tộc nào, đất nước nào không coi khoa học, công nghệ là yếu tố có tính quyết định thì chắc chắn sẽ thất bại. Điều đó đòi hỏi phải có đột phá trong lĩnh vực khoa học, công nghệ với một số việc cụ thể.
Trước hết là hoạt động chỉ đạo, điều hành về khoa học, công nghệ thực sự “nói đi đôi với làm”, kỷ cương để khoa học, công nghệ đúng là “quốc sách hàng đầu”.
Không để sức ép tăng trưởng kinh tế, những mục tiêu ngắn hạn, khó khăn chung của các nước đang phát triển lấn át những yếu tố có tính nền tảng, dài hạn.
Cơ chế, chính sách khoa học, công nghệ phải phát huy sức mạnh cả hệ thống, khơi dậy và chia sẻ sáng tạo của mọi cá nhân, đặc biệt là các trí thức, nhà khoa học.
Bên cạnh bảo đảm tỷ lệ ngân sách nhà nước theo đúng quy định thì việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động khoa học, công nghệ là vô cùng quan trọng.
Phó Thủ tướng cho rằng thời gian tới cần có các chính sách thiết thực về kinh tế để doanh nghiệp thấy lợi ích khi đầu tư vào khoa học, công nghệ đào tạo nhân lực.
Phó Thủ tướng yêu cầu tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ tự chủ trong các trường đại học, biến các trường đại học thành những trung tâm nghiên cứu lớn.
Đồng thời thay đổi phương pháp dạy học trong các trường phổ thông, chuyển từ truyền thụ kiến thức thụ động, một chiều sang giúp học sinh chủ động tiếp cận kiến thức, có tư duy tranh luận, tìm tòi, ứng dụng mạnh mẽ các chương trình STEM...
