Liên quan đến chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và thi tốt nghiệp trung học phổ thông, ông Phan Thanh Bình - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, sách giáo khoa giáo dục phổ thông trong dự thảo Luật đã cụ thể hóa tinh thần các nghị quyết của Đảng và Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Theo đó, việc giảng dạy và học tập phổ thông chuyển từ giáo dục thiên về truyền thụ kiến thức sang giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực, phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.
Với quan điểm này, trên nền tảng một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất dùng chung trong cả nước do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; sách giáo khoa là tài liệu học tập, cụ thể hóa chương trình, giúp giáo viên và học sinh sáng tạo trong phương pháp dạy và học, nhằm tiếp thu tốt nhất kiến thức của chương trình giáo dục phổ thông.
Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội, hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố chương trình giáo dục phổ thông thống nhất trong cả nước và đang soạn thảo ban hành bộ sách giáo khoa theo chương trình này, sẽ hoàn thành sau năm 2022.
Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị được giữ quy định một chương trình thống nhất, mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa như trong dự thảo luật.
 |
| Mỗi môn học sẽ có một hoặc nhiều loại sách giáo khoa. ảnh minh họa: TTXVN. |
Để rõ ràng, mạch lạc hơn về vai trò của chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa, nội dung này đã được quy định thành hai điều riêng biệt: Điều 31 quy định về chương trình giáo dục phổ thông, Điều 32 quy định về sách giáo khoa.
Theo các quy định này, chương trình là pháp lệnh, thống nhất trong toàn quốc; sách giáo khoa là công cụ giảng dạy, triển khai chương trình giáo dục phổ thông.
Để bảo đảm chất lượng của chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông, dự thảo Luật quy định rõ vai trò, trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban Nhân dân các địa phương, Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình, sách giáo khoa và Hội đồng thẩm định tài liệu giáo dục cấp tỉnh.
Đồng thời Luật cũng quy định quy trình chọn sách giáo khoa tại địa phương do Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
Ông Phan Thanh Bình cho biết, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa; quy định cụ thể về Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục phổ thông, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa và Hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định tài liệu giáo dục của địa phương; đề nghị quy định 1/2 thành viên Hội đồng thẩm định là giáo viên đang tham gia giảng dạy; quy định thẩm quyền lựa chọn sách giáo khoa.
Về ý kiến này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, trên nguyên tắc chương trình là pháp lệnh, thống nhất trong cả nước, chủ trương tạo điều kiện cho các cơ sở giáo dục, nhà khoa học, nhà giáo tham gia biên soạn sách giáo khoa để bảo đảm mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa là cần thiết. Điều này nhằm tránh độc quyền trong việc biên soạn, phát hành sách giáo khoa.
Để đảm bảo chất lượng sách giáo khoa và khách quan trong biên soạn, chọn lựa sách giáo khoa cho cơ sở giáo dục, dự thảo luật quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm quy định quy trình biên soạn, thẩm định, phát hành và quy trình chọn lựa sách giáo khoa bảo đảm có ít nhất một bộ sách giáo khoa đủ chất lượng cho giáo dục phổ thông.
Về quy định cụ thể đối với các Hội đồng thẩm định chương trình, sách giáo khoa, tài liệu giáo dục của địa phương, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo quy định về Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa và Hội đồng cấp tỉnh thẩm định tài liệu giáo dục của địa phương, giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định cụ thể.
Về thành phần Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa, cơ quan giải trình đề nghị giữ quy định có ít nhất 1/3 thành viên Hội đồng thẩm định là giáo viên đang tham gia giảng dạy. Tỷ lệ này tạo điều kiện để Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể chủ động trong việc sắp xếp nhân sự bảo đảm cân đối, hợp lý giữa các thành phần khác nhau.
Về quy định việc lựa chọn sách giáo khoa, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa để sử dụng ổn định trong các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (Điều 32).
Cho ý kiến về nội dung này, Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) ủng hộ quan điểm xã hội hoá sách giáo khoa, một chương trình nhiều bộ sách, nhưng đề nghị quy định rõ sách giáo khoa phải sử dụng ổn định lâu dài, chứ không thể dùng một năm rồi bỏ.
Hội đồng thẩm định sách giáo khoa nên giao cho Thủ tướng thành lập, không nên giao cho Bộ trưởng, bởi Thủ tướng thành lập thì hội đồng này sẽ có thành phần đa dạng, uy tín.
Cũng theo Đại biểu Hòa: “Sách tham khảo do giáo viên bộ môn lựa chọn nhưng quy định cụ thể, rõ ràng để phòng ngừa giáo viên lợi dụng sách tham khảo để học thêm, dạy thêm, nếu học sinh không học thì không biết làm bài kiểm tra trên lớp, gây bức xúc trong phụ huynh”.
Đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) băn khoăn: “Quy định như xuất bản sách giáo khoa theo quy định của pháp luật, cơ sở giáo dục được lựa chọn sách giáo khoa theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhưng quy định gì thì không rõ?
Đây là hạn chế có thể dẫn đến loạn sách giáo khoa, mỗi trường một kiểu, mạnh ai nấy làm, học một đường thi một nẻo. Bên cạnh đó, quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ động biên soạn tài liệu còn chung chung. Đề nghị quy định cụ thể tiêu chí quy trình biên soạn, việc lựa chọn sách giáo khoa”.
