10 "ngón đòn hiểm ác" của thương lái TQ: Điêu đứng "độc chiêu" phá giá

26/07/2011 23:32
(GDVN) - Tư thương TQ nâng giá lên cao ngất ngưởng để kêu gọi thu mua nhưng sau đó nhanh chóng giảm giá hoặc ngừng mua khiến hàng vạn người dân VN điêu đứng.

(GDVN) – Không chỉ dừng lại ở chính sách thu mua những mặt hàng “lạ”, ảnh hưởng tới nền kinh tế của Việt Nam, các thương lái Trung Quốc (TQ) còn có một mánh khóe nham hiểm đó là: Rao mua sản phẩm rầm rộ với giá cao nhưng sau đó một thời gian ngắn lại hạ giá xuống bất thường khiến hàng vạn người dân Việt điêu đứng.

>> 10 "ngón đòn hiểm ác" của thương lái TQ: Hành động nhỏ, “dụng ý” lớn?

>> 10 "ngón đòn hiểm ác" của thương lái TQ khiến dân Việt Nam điêu đứng

“Người Trung Quốc thu mua rất bài bản”

Nhớ lại chiến dịch thu mua chó của TQ năm 1991, ông Nguyễn Bảo Sinh – người được mệnh danh là “vua chó mèo” đất Hà Thành, kể: Có gia đình trong nhà ôm cả đàn chó, uất ức lên mà chết.

Hồi đó, khắp các thôn xóm rộ lên phong trào nuôi chó để đem bán cho TQ với giá cao. Ban đầu, các lái buôn bên kia biên giới lùng sục chó và đã mua về với mức giá rất hời cho người dân VN. Khi phong trào lên tới đỉnh điểm, TQ lại tung ra thị trường nhiều giống chó và người Việt sẵn sàng rút hầu bao mua về với giá đắt gấp 4 – 5 lần so với giá bán ra trước đó. “Nhiều người đã khốn đốn, phá sản, mất nhà vì chó khi cũng ngay sau đó, thị trường chó bỗng trầm lắng không ngờ, không còn thấy ai muốn mua chó nữa” – bác Thuận (cư ngụ tại Trương Định, Hà Nội), người đã sống và chứng kiến thời điểm khủng hoảng đó nhắc lại.

Bác cũng không quên nhấn mạnh: “Người TQ có đường lối thu mua bài bản, còn người Việt thì không bảo được nhau để rồi khuynh gia bại sản”.

a
Thương lái Trung Quốc đã từng thu mua long nhãn với giá 140.000
- 180.000 đồng/kg.
Năm 2001-2002, nông dân 10 tỉnh phía Bắc hồ hởi vì thương lái TQ thu mua long nhãn với giá 140.000 - 180.000 đồng/kg. Nhưng khi thu gom đủ hàng về bán, giá đã hạ xuống còn 40.000-60.000 đồng/kg...

Năm 2004 giá long nhãn rớt xuống mức 10.000 - 12.000 đồng/kg. Nhiều nông dân trót mua nhãn đầu vụ với giá 10.000-15.000 đồng/kg, sấy xong giá long nhãn bằng với giá nhãn tươi khiến nông dân lỗ nặng.
Cũng trong năm 2004, thương lái TQ mua dưa hấu với giá 7.000-10.000 đồng/kg khiến nông dân khu vực miền Trung (nhất là Quảng Ngãi) đổ xô trồng dưa hấu. Tới tháng 4/2005, thương lái Trung Quốc dừng, không mua dưa hấu nữa khiến hàng trăm xe chở dưa hấu dồn lại ở cửa khẩu Lạng Sơn, không thể xuất vào TQ, nhiều chủ hàng buộc phải “tháo chạy” sau khi đổ bỏ hàng trăm tấn dưa hấu tại cửa khẩu này.

Năm 2007- 2008 lại tiếp tục rộ lên việc người TQ mua cau sấy với giá 80.000 đồng/kg. Thời điểm đó, nông dân tính cứ 5kg cau tươi = 1kg cau khô nên sấy cau sẽ có thu nhập hợp lý. Nhưng tới năm 2009-2010, thương lái tiếp tục “chiêu” mua nhỏ giọt với giá thấp và hiện nay không thu mua nữa.

Giữa tháng 10/2010, khu vực vùng núi Kiên Giang có thông tin thương lái TQ mua tắc kè (loại 300gr/con) với giá hàng trăm triệu đồng. Hậu quả của tin đồn đó là hàng trăm ngàn con tắc kè nhỏ bị săn lùng tận diệt để bán nhưng chỉ được với giá rẻ.

Vì sao nông sản Việt Nam bị thua trên chính sân nhà?

Thời gian gần đây, nhiều tư thương TQ càn quét từ Nam ra Bắc để thu gom nông sản (tiêu, sắn lát, cao su, thịt, thủy sản…) nhập về nước. Tư thương TQ gom hàng qua hai kênh: đại lý thu gom của Việt Nam hoặc trực tiếp đến vườn của nông dân mua, với giá cao hơn thị trường nước ta. Tư thương của họ lùng các tỉnh Tây Nguyên để mua sắn, tiêu, cà phê; các tỉnh miền Tây Nam bộ mua thịt lợn nái, sữa; duyên hải miền Trung thu gom nguyên liệu thủy sản, miền núi phía Bắc thu mua sắn…

Chỉ trong những ngày giữa tháng 6/2011, hàng nghìn tấn vải tươi đã được xuất qua cửa khẩu Lào Cai. Cục Hải quan Lào Cai dự báo, lượng vải thiều tươi xuất khẩu qua cửa khẩu này có thể đạt 80.000 tấn trong năm nay, gấp đôi so với năm 2010. Tuy nhiên, lực lượng này cũng không quên nhắc nhở các doanh nghiệp xuất khẩu vải qua TQ cần tìm những đối tác tin cậy, ký hợp đồng trước khi chuyển hàng.

a
Hàng hóa TQ thu mua phần lớn qua con đường tiểu ngạch.

Lời cảnh báo này của cơ quan Hải quan Lào Cai xuất phát từ tình trạng nông sản Việt Nam xuất qua Trung Quốc thường bị tắc nghẽn ở cửa khẩu cả chục ngày. Điển hình là cửa khẩu Tân Thanh, chuyên xuất đi dưa hấu, chuối và một số nông sản khác như sắn thường xuyên bị ách tắc.

Theo tiết lộ của một lái buôn chuyên xuất dưa hấu qua cửa khẩu Tân Thanh, thương lái phía bạn rất đoàn kết, khi thấy hàng phía Việt Nam lên nhiều, họ đồng loạt ép giá thu mua xuống. Trong khi đó, các DN xuất khẩu Việt Nam vẫn theo kiểu, mạnh ai nấy làm, nên bấy lâu thường chịu thiệt thòi trong các cuộc buôn bán này.

TS. Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Tư vấn chính sách nông nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho rằng, để hạn chế tình trạng hàng nông sản của Việt Nam đưa lên cửa khẩu thường bị tư thương Trung Quốc ép cấp, ép giá cần phải đề cao vai trò quản lý của Nhà nước, có liên quan tới việc cung cấp thông tin và đưa ra những cảnh báo cho người nông dân cũng như doanh nghiệp kinh doanh nông sản.

“Chúng ta mới quan tâm đến tích cung, sản lượng càng cao càng tốt mà không tính tới giá trị cũng như an toàn thị trường tiêu thụ. Để khắc phục tình trạng liên tục dư thừa nông sản, ùn ứ khi xuất khẩu, cần phải chuyển sang đẩy mạnh giám sát nguồn cung”, ông Tuấn nói.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh thông tin về thị trường nông sản tại các cửa khẩu để DN có thể chủ động dừng đưa hàng lên cửa khẩu trong thời điểm hàng ùn tắc.

Ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam cho biết, họ đang lùng mua nguyên liệu sắn lát của mình. Thời gian qua, rất nhiều xe sắn của Việt Nam xuất khẩu qua TQ theo đường tiểu ngạch, lối mở biên giới.

“Tôi từng sang Quảng Đông, đi thăm mấy nhà máy thức ăn chăn nuôi của họ, thấy toàn sắn của ta. Việc họ tìm mua khiến giá sắn nguyên liệu tại nước ta được đẩy lên cao. Trước đây giá sắn chỉ 1.500 - 2.000 đồng/kg, thì nay đã 5.500-6.000 đồng/kg, thậm chí còn hơn. Giá sắn lên cao, giúp nông dân ở miền núi tăng thêm thu nhập, là điều đáng mừng. Tuy nhiên, giá nguyên liệu đang cao, sẽ đẩy giá thức ăn chăn nuôi lên cao, từ đó tác động dây chuyền đến giá thực phẩm, cuối cùng người tiêu dùng mình chịu”, ông Lịch nói.

Còn theo ông Hoàng Kim Giao, Cục trưởng Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), vừa rồi giá thực phẩm ở TQ lên rất cao, nên tư thương họ sang ta lùng sục mua. “Cái này không thể kiểm soát được, vì họ vào mua tự do dọc biên giới. Cho nên, cuối tuần trước, đầu tuần vừa rồi, giá thịt ở Quảng Ninh rất cao, có khi lên tới 70-72 nghìn đồng/kg lợn hơi. Thời gian qua, còn có thông tin phía TQ tuồn lợn kém chất lượng sang bên mình, nhưng nay hiện tượng này không còn nữa”, ông Giao nhắc nhở.

TS Vũ Đình Ánh - chuyên gia kinh tế cho rằng, việc thương nhân TQ thu gom các mặt hàng nông sản của Việt Nam để xuất khẩu sẽ tạo ra sự mất cân đối cung cầu cục bộ đối với các mặt hàng. Hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu để phục vụ nhu cầu trong nước nhưng nay đem xuất khẩu sẽ dẫn đến thiếu hụt nguồn cung, có thể kéo giá lương thực, thực phẩm tại thị trường Việt Nam lên cao, khiến việc kiềm chế lạm phát sẽ khó khăn hơn.

Còn ở góc độ thị trường, Việt Nam không phải một thị trường lệ thuộc của TQ, mỗi thị trường đều có đường biên giới của nó. Nhìn theo khía cạnh khác, các nhà thu mua hàng nông sản của Việt Nam cũng phải xem lại vì sao bị thua trên chính sân nhà của mình.

“Phải làm rõ việc thu gom này kéo theo sự bất bình đẳng về nghĩa vụ, kéo theo hệ quả xấu, như ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo công ăn việc làm của các doanh nghiệp trong nước. Cần rà soát lại các quy định, nếu họ làm thiệt hại cho Việt Nam, cần phải có hành động” - TS Vũ Đình Ánh nhấn mạnh.

Tại hội chợ triển lãm quốc tế thủy sản Việt Nam – Vietfish 2011 (28 – 30/6), một đoàn thương nhân TQ đến từ 35 công ty có mặt từ rất sớm tìm mua thủy hải sản, lấn át cả các nhà nhập khẩu truyền thống đến từ EU, Mỹ, Nga…

Thương nhân TQ tỏ ý không hào hứng lắm với phương thức nhập khẩu chính ngạch mà chỉ thích làm ăn qua con đường mua bán mậu biên với lý do chở hàng container lạnh bằng đường bộ thuận tiện, cước phí rẻ hơn. Tuy nhiên, vấn đề cốt yếu nằm ở chỗ nếu mua tiểu ngạch thương nhân TQ không phải đóng thuế và ít chịu ràng buộc hợp đồng. Khi có rủi ro xảy ra thì thường bên bán là các doanh nghiệp Việt Nam chịu thiệt.

(Còn tiếp)...

Khởi Sự (tổng hợp)

Các bài viết liên quan:

>> Trung Quốc vơ vét sạch đinh lăng vì tác dụng tốt như nhân sâm?

>> Lùng cây đinh lăng khắp miền quê VN bán sang Trung Quốc

>> Thương lái Trung Quốc tận thu dừa và phế phẩm của dừa

>> Giải mã hiện tượng thương lái TQ ồ ạt thu mua nông sản Việt

alt