Vừa thu nhập thấp, vừa… thu nhập cao!
Vì thuộc đối tượng thu nhập thấp, nên đa số người mua nhà ở xã hội (NƠXH) phải vay vốn ngân hàng (NH), trong đó gói 30.000 tỷ đồng hỗ trợ mua nhà được nhiều người lựa chọn. Sau khi được chủ đầu tư chấp thuận cho mua NƠXH, khâu “thuyết phục” NH cho vay mới thật sự cam go với người mua nhà.
Anh H.T. (P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức) vừa được chủ đầu tư First Home chấp thuận cho mua căn hộ 48m2. Để hoàn thiện hồ sơ, quan trọng nhất là giấy xác nhận lương nhằm chứng minh anh là người có thu nhập thấp.
“Về khoản này thì tôi hoàn toàn đạt chuẩn vì công ty xác nhận lương của tôi ở mức 4,5 triệu đồng/tháng. Đây chỉ là một phần lương được công ty trả qua NH”, anh T. cho hay. Mặc dù đã được chủ đầu tư thông báo anh thuộc diện được mua nhà, song anh T. mới chỉ có khoảng 200 triệu đồng, phải vay NH trên 300 triệu đồng.
Tuy nhiên, để được NH cho vay, anh T. phải chứng minh thu nhập của hai vợ chồng mỗi tháng trên 12 triệu đồng, trong khi anh chỉ có thể chứng minh phần thu nhập của mình (gần mười triệu đồng/tháng), vì vợ anh kinh doanh tự do. “Tôi đã phải nhờ công ty của một người bạn làm cho vợ một hợp đồng lao động với xác nhận lương 8,5 triệu đồng/tháng. Thế là tôi đủ tiêu chuẩn vay NH”, anh T. tiết lộ. Và, anh T. phải làm hai hồ sơ, một thuộc diện thu nhập thấp để mua nhà, một thuộc diện thu nhập cao để vay vốn NH.
 |
| Độ vênh giữa các quy định khiến nhiều người phải “lách luật” để mua nhà ở xã hội, vốn được xây dựng để bán cho mình. |
Tương tự, tại dự án HQC Plaza, chúng tôi được nhân viên môi giới hướng dẫn làm giấy xác nhận thu nhập dưới 16 triệu đồng (vì có hai con là người phụ thuộc) để được xét duyệt mua NƠXH. Khi đề cập đến vấn đề vay gói 30.000 tỷ đồng mà BIDV đang hỗ trợ cho dự án này, nhân viên môi giới “hiến kế”: “Anh nhờ công ty xác nhận thu nhập… trên 16 triệu đồng/tháng và nhờ ai đó làm cho vợ anh một hợp đồng và bảng lương khoảng tám triệu đồng/tháng là vay được ngay”.
Không có cách gỡ?
Trao đổi về sự tréo ngoe trên, ông Nguyễn Viết Mạnh, Vụ trưởng Vụ Tín dụng (NH Nhà nước) cho rằng, gói 30.000 tỷ đồng là gói cho vay thương mại thông thường. Người đi vay phải chứng minh được khả năng trả nợ để NH thu hồi vốn.
Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng: “Hiện luật đã cho phép thế chấp tài sản hình thành trong tương lai là NƠXH, đồng thời sản phẩm này hỗ trợ cho đối tượng người có thu nhập thấp. NH nào cũng biết điều này mà vẫn buộc chứng minh phương án trả nợ khả thi là vô lý”. Ông Châu ví dụ, để vay NH 480 triệu đồng mua một căn NƠXH giá khoảng 600 triệu đồng, người mua nhà phải có tối thiểu 120 triệu đồng và thế chấp chính căn nhà của mình. Điều này có nghĩa là người mua nhà phải dùng 720 triệu đồng để đảm bảo cho khoản vay 480 triệu đồng. “Theo tôi như vậy là đủ và NH không nên đòi hỏi thêm điều kiện”, ông Châu nêu quan điểm.
Nếu NH vẫn đòi hỏi căng như hiện nay, liệu bao nhiêu người sẽ mua được NƠXH? Theo các chuyên gia kinh tế, trước mắt NH Nhà nước có thể hạ lãi suất vay gói 30.000 tỷ đồng xuống mức thấp nhất có thể, đồng thời kéo dài thời gian cho vay ưu đãi từ 10 lên 15 năm hoặc 20 năm. Như vậy, người thu nhập thấp mới có thể mua NƠXH.
Nên chấn chỉnh giá nhà ở xã hội
Giá NƠXH hiện bị đẩy lên khá cao. Tại HQC Plaza, giá mỗi mét vuông nhà được chủ đầu tư bán ra ở mức từ hơn 12 triệu đến gần 15 triệu đồng. Ví dụ, căn hộ 57,3m2 được chủ đầu tư bán ra tương đương 14,7 triệu đồng/m2. Mức giá này tương đương hoặc cao hơn căn hộ của một số dự án thương mại có vị trí thuận lợi hơn. Chẳng hạn, dự án 8X Thái An (Q.Gò Vấp) vừa được công bố bán cuối tuần qua với giá 725 triệu đồng cho một căn hộ 54m2, tính ra mỗi mét vuông 14,7 triệu đồng/m2 (đã tính VAT).
Giá NƠXH lẽ ra phải thấp hơn nhà thương mại, bởi dự án NƠXH được hưởng nhiều ưu đãi về vốn, thuế sử dụng đất, VAT… Ông Nguyễn Duy Minh, Tổng giám đốc Hưng Thịnh land cho rằng, hiện doanh nghiệp làm dự án NƠXH bị giới hạn lợi nhuận ở mức tối đa 10%. Để hưởng lợi nhiều hơn, doanh nghiệp sẽ lách bằng cách nâng chi phí xây dựng. Mới đây, Bộ Xây dựng đã quyết định rà soát lại giá NƠXH ở một số thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM.
