Những ngày vừa qua, Quốc hội và công luận đã nói rất nhiều về chuyện trong khi ngân sách đang rất khó khăn, chỉ có thể chi cho một nhóm đối tượng thu nhập thấp thì lại có chuyện loạn hàm, loạn cấp phó ở các cơ quan nhà nước, đặt biệt tình trạng lãng phí xe công vẫn đang tiếp diễn.
Cần siết chặt quản lý xe công
Tính đến hết năm 2013 đến nay, cả nước đã có gần 37.000 xe ô tô công đang được sử dụng (chưa bao gồm xe của lực lượng vũ trang, doanh nghiệp nhà nước), với tổng nguyên giá hơn 20 nghìn tỷ đồng. Riêng năm 2013 các cơ quan công quyền đã mua mới hơn 1000 ô tô, chi phí bỏ ra lên tới hơn 1000 tỷ đồng. Trong số ấy, xe phục vụ chức danh lãnh đạo là gần 1000 chiếc; xe phục vụ công tác chung gần 25.000 chiếc.
Ông Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) nhận định, có một thực tế đáng quan tâm là hiện tượng mua xe vượt tiêu chuẩn, vượt định mức, việc điều chuyển xe giữa các đơn vị không đúng thẩm quyền quy định, việc thỏa thuận mua xe chuyên dùng chưa chặt chẽ.
"Việc quản lý trong quá trình sử dụng xe rất hình thức, lỏng lẻo, tốn kém. Chi phí cho việc mua sắm, sử dụng phụ tùng, xăng dầu và những chi tiêu khác khá lớn trong điều kiện ngân sách khó khăn. Thực tế số cây số, lượng xăng dầu sử dụng được kê khai, nếu tính tổng trong một đời xe công, thường gấp vài lần xe cùng loại của tư nhân ngoài xã hội.
Sử dụng xe công vào việc riêng, sai đối tượng, sai mục đích vẫn diễn ra thường xuyên trong phạm vi toàn quốc. Với số xe ô tô như trên, cần phải có bộ máy quản lý, lái xe ở trong các cơ quan công quyền cũng là một sự cồng kềnh, tốn kém, bất hợp lý. Ở đâu cũng phải có đội xe, lực lượng lái xe chuyên trách để quản lý và sử dụng gần 37.000 chiếc xe công này", ông Sơn cho hay.
 |
| Ông Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp). Ảnh: PLVN. |
Vậy giải pháp đột phá nào sẽ ngăn chặn được việc mua sắm trang bị, sử dụng xe công lãng phí trong các cơ quan công quyền?
Theo Cục trưởng Lê Hồng Sơn, cần phải xiết lại tiêu chuẩn chính sách trong việc mua sắm xe công, không để tình trạng mua sắm tràn lan như hiện nay, chuyển dần sang sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. Nếu thực hiện nghiêm việc này sẽ tiết kiệm cho ngân sách mỗi năm nhiều nghìn tỷ đồng, và khi sử dụng phương tiện công cộng thì cán bộ nhà nước cũng gần dân hơn.
"Để xóa bỏ việc bố trí xe cho những đối tượng này thì cũng cần có cơ chế khoán kinh phí sử dụng xe cho họ. Kinh phí khoán ở đây là khoán trong việc sử dụng xe đưa đón từ nơi ở tới nơi làm việc (đi công tác thì vẫn sử dụng xe công). Ta có thể dễ dàng tính được mức khoán phù hợp. Theo tôi, chỉ nên ở mức dăm ba triệu (tối đa không quá 5 triệu)/1 tháng là có thể chấp nhận được ở cả hai phía (phía cơ quan nhà nước, ngân sách cũng như phía người được hưởng chế độ, tiêu chuẩn). Chắc chắn dư luận, người dân cũng sẽ đồng thuận", ông Lê Hồng Sơn.
Quy định hiện hành quản lý xe ô tô ở các cơ quan đơn vị, các quy định về nguyên tắc trang bị, bố trí xe ô tô phục vụ công tác, chế độ quản lý, sử dụng xe, việc xử lý sai phạm còn khá chung chung, còn nhiều kẽ hở dễ bị lợi dụng.
"Theo tôi, đã đến lúc phải tạo ra cơ chế mang tính đột phá, xóa bỏ việc mua sắm bao cấp, tràn lan theo hướng hạn chế tối đa đối tượng được bố trí xe riêng để phục vụ trong thời gian công tác, đặt ra những tiêu chuẩn hết sức cụ thể, chặt chẽ trong việc sử dụng, việc trang bị phụ tùng, xăng dầu với việc quản lý xe. Ở đây, nhà nước cần phải học các doanh nghiệp, các chủ cơ sở kinh doanh bằng phương tiện ô tô trong xã hội trong việc quản lý xe máy của mình. Có thể nói độ vênh trong sự chặt chẽ, cụ thể và hiệu quả của cơ chế quản lý xe trong các cơ quan công quyền với doanh nghiệp tư nhân ngoài xã hội là cực lớn", ông Sơn nói.
Chỉ nên bố trí xe công đưa đón lãnh đạo cấp cao?
Một nhóm đối tượng khá nhạy cảm đó là các cá nhân lãnh đạo thuộc diện được bố trí xe phục vụ nên được xiết lại như thế nào?
Cần phải khẳng định các chức danh ở Trung ương từ cấp Bộ trưởng và tương đương trở lên; còn ở địa phương các chức danh chủ tịch HĐND, UBND và Bí thư tỉnh ủy trở lên, do đặc thù công việc cũng như yêu cầu đảm bảo an ninh, an toàn cần phải tiếp tục thực hiện chế độ được sử dụng thường xuyên một xe ô tô trong thời gian công tác như quy định hiện nay.
Đối với cấp Thứ trưởng và tương đương, cấp phó ở các tỉnh, thành phố nên xóa bỏ hẳn cơ chế bố trí xe đưa đón (dù đối tượng này theo quy định hiện hành chỉ được sử dụng xe ô tô đưa đón từ nơi ở tới nơi làm việc và đi công tác).
"Tôi muốn nói thêm đối với đối tượng cấp phó ở tỉnh, thành phố, việc bố trí xe sai chế độ chính sách tương đối phổ biến", ông Sơn nói.
 |
| Ông Lê Hồng Sơn cho rằng, siết chặt quản lý xe công vừa ngăn chặn lãng phí, vừa giúp cán bộ gần dân hơn. Ảnh: TTO. |
Chính phủ đã thực hiện cơ chế thí điểm khoán trong việc sử dụng xe đối với những đối tượng này. Đây là chủ trương rất đúng đắn, nhưng đáng tiếc không có sự hưởng ứng của số đông. Người ta hay nhắc đến ông Trần Quốc Thuận khi còn làm Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, là người đầu tiên và cũng là duy nhất thực hiện cơ chế khoán.
Liệu chủ trương này có rơi vào quên lãng? Ông Sơn bày tỏ: "Thật hết sức vô cảm, lãng phí và tốn kém. Ở đây người ta quên mất chủ trương thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, quên mất việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ, quên mất mình là công bộc, là đầy tớ của dân".
Một lực cản ở đây cũng cần nói tới là khi tham gia vào chủ trương, quyết sách này, những người trực tiếp điều hành và thể hiện ý kiến, quan điểm ở các Bộ giúp cho Thủ tướng, lại là các vị Thứ trưởng và tương đương. Dễ hiểu, sự đồng thuận qua kênh hành chính chính thức sẽ không cao vì họ chính là những người ký các văn bản tham gia góp ý.
"Cần phải có một sự dũng cảm, quyết tâm và quyết đoán trong việc quyết định cơ chế này. Xã hội và các chuyên gia có thể dễ dàng đưa ra được những kết quả tích cực nếu thực hiện cơ chế khoán, kể cả về mặt tiền nong, ngân sách cũng như về mặt nhân lực, tổ chức bộ máy và về sự đồng thuận trong xã hội. Xã hội và nhà nước sẽ trút đi được một gánh nặng về khoản ngân sách, nhân lực bao cấp cho việc sử dụng xe ô tô trong các cơ quan công quyền", ông Sơn nói.
