Ôn thi môn Toán giai đoạn "nước rút" không nên nhồi nhét kiến thức

Chỉ còn khoảng 2 tuần nữa, các em học sinh lớp 12 sẽ bước vào kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2024. Bên cạnh Ngữ Văn và Ngoại Ngữ, Toán là một trong ba bài thi bắt buộc dành cho các thí sinh. Đặc biệt, trong giai đoạn “nước rút’, việc học và ôn lại kiến thức môn học này được nhiều học sinh quan tâm.

Không nên nhồi nhét kiến thức

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Trần Mạnh Tùng, giáo viên môn Toán ở Hà Nội cho biết: “Thời gian dù còn ít nhưng giai đoạn này cũng rất có giá trị với các em học sinh. Các em cần có phương pháp ôn thi hợp lý, học nhồi nhét hay làm đề tràn lan sẽ phản tác dụng, vất vả mà không có hiệu quả”.

Thầy Tùng cho rằng, việc ôn thi phải có kế hoạch rất cụ thể theo từng tuần, từng ngày, nếu đến sát ngày thi mới ôn, học sinh sẽ càng cuống, bị mất tinh thần và lo lắng. Học sinh tự đánh giá xem ở thời điểm này mình còn thiếu, còn yếu phần nào để có kế hoạch khắc phục phần đó. Các em có thể trao đổi thêm với giáo viên bộ môn để có nhận được sự hướng dẫn, tư vấn ôn thi hợp lý.

Trong việc ôn luyện, học sinh cần có phương pháp khoa học. Mùa hè đã đến với cái nắng nóng khó chịu, cơ thể dễ mệt mỏi, vì vậy, việc cân đối thời gian học trong ngày là rất quan trọng, tránh việc học quá khuya hoặc một ngày học quá nhiều kiến thức, sẽ khó dung nạp vào đầu.

Cùng quan điểm với ý kiến trên, thầy Triệu Quang Hà, giáo viên môn Toán, Trung tâm UKET ở Hà Nội bày tỏ: "Vì đây là kì thi quan trọng, quyết định cả một chặng đường tương lai phía trước của các bạn học sinh. Để có được tâm thế tự tin, quyết thắng các bạn phải trang bị cho mình một hành trang kiến thức vững vàng, đầy đủ để hướng đến những mục tiêu đã đề ra.

Giai đoạn này các bạn học sinh phải tổng ôn kiến thức ở các môn khác nhau. Do vậy việc nhồi nhét kiến thức sẽ gây ra tác dụng phụ. Các em hãy xác định rõ mục tiêu, tập trung vào kiến thức cơ bản và cố gắng trau dồi thêm các lượng kiến thức mới ở những môn là thế mạnh. Còn đối với môn Toán, các bạn hãy chú ý vào những mốc câu hỏi mà mình có thể đạt được".

Em Vũ Hoàng Lương Huy, cựu học sinh trường Trung học cơ sở - Trung học phổ thông Nguyễn Khuyến, Thành phố Hồ Chí Minh, là thủ khoa khối A01 kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2023 với 9.8 điểm môn Toán. Lương Huy chia sẻ, thay vì quá căng thẳng và tự áp lực với bản thân mình, em chọn những đề thi vừa phải để ôn luyện.

"Toán là môn nằm trong tổ hợp xét tuyển đại học của em nên em sẽ chú ý nhiều hơn. Em vẫn duy trì làm đề để giữ được phản xạ làm bài tốt, nhưng vào tháng cuối cùng em sẽ làm những đề nhẹ nhàng hơn để ôn kỹ phần câu cơ bản và kiến thức trọng tâm" - Lương Huy nói.

Lương Huy chia sẻ, bản thân em cũng từng "học nhồi" nhiều dạng đề và bài tập khác nhau nhưng đó là ở giai đoạn trước. Còn ở giai đoạn “nước rút” thì không nên quá áp lực mà chỉ nên tập trung xem lại những phần quan trọng đã được học.

Nắm vững kiến thức cơ bản

Với những bạn chọn môn Toán trong tổ hợp xét tuyển đại học sẽ có mục tiêu điểm số khác với những bạn chỉ thi môn Toán để xét tốt nghiệp. Do vậy, nội dung ôn thi và cách thức luyện tập cũng có khác biệt nhưng kiến thức cơ bản đều là nền tảng cho cả hai đối tượng trên.

Bàn về vấn đề này, thầy Mạnh Tùng cho rằng: “Các môn thi đều có cấu trúc, ma trận đề rất cụ thể và rõ ràng. Với môn Toán, để đạt điểm trung bình, các em sẽ quan tâm đến các câu từ 1 – 35 (ứng với 7 điểm).

Học sinh có thể tham khảo ma trận đề sau:

Khi làm đề, các em sẽ đối chiếu đáp án, kiểm tra lại các lỗi đã gặp xem mình còn yếu, còn thiếu phần nào để có kế hoạch bổ sung. Ở mức độ này thì việc nắm chắc kiến thức cơ bản, rèn luyện kĩ năng tính toán cẩn thận rất quan trọng.

Ngược lại, muốn phấn đấu mốc 9 – 10 điểm thì học sinh cần quan tâm các câu từ 36 – 50. Nếu phần đầu đã nắm chắc (làm từ câu 1 – 35 trong 30 phút) thì khi làm đề, các em sẽ làm từ câu 36. Tôi đã cho các học sinh tập dượt nhiều lần, làm từ câu 36 trong 60 phút, nếu đúng từ 10 câu thì tạm đạt yêu cầu.

Các nội dung vận dụng, vận dụng cao của đề thi những năm gần đây và đề tham khảo năm nay đều đã khá rõ ràng như ma trận trên. Học sinh cần tìm hiểu phương pháp để làm từng dạng toán rồi làm thêm các bài tương tự. Bên cạnh đó, học sinh cần rèn kĩ năng đọc đề, tìm phương pháp, tính toán nhanh”.

Thầy Quang Hà cho biết: "Đối với các bạn học sinh chỉ cần đạt điểm trung bình, tôi luôn hướng các bạn đến với những dạng bài, câu hỏi ở dạng cơ bản mà các em chỉ cần áp dụng công thức là có thể giải được và nhớ được. Vì đề thi của các năm gần đây, mức độ phân hóa rất cao nên các em học sinh có thể dễ dàng lựa chọn hoặc đưa ra các mốc điểm, mốc câu hỏi mà mình có thể hướng tới.

Đối với các bạn có mục tiêu điểm giỏi, đương nhiên các bạn sẽ hướng tới các tài liệu cho những câu vận dụng cao. Đối với những câu vận dụng này các bạn sẽ phải học thêm khá nhiều các phương pháp mới, các bộ đề và công thức không có trong sách giáo khoa, đó sẽ là những công cụ giúp bạn chinh phục các câu vận dụng cao.

Khi làm bài, các bạn cũng phải tập trung cho những câu hỏi cơ bản trước để dành cho mình số điểm nền tảng tốt và tối ưu hóa thời gian cho phần này nhằm tiết kiệm thời gian cho những câu hỏi khó phía sau. Đối với những câu khó các bạn nên đặt cho mình mốc thời gian nhất định để giải quyết vì độ khó ở mỗi câu là khác nhau”.

Em Lương Huy, người đã từng trải qua kì thi chia sẻ: “Theo em, việc đạt mức điểm trung bình là không khó nếu như thí sinh nắm vững kiến thức cơ bản, đọc kĩ đề và tính toán cẩn thận. Còn muốn làm được những câu vận dụng cao thì mình phải có kiến thức nền thật chắc, làm nhiều dạng đề để rèn khả năng tư duy và giải quyết vấn đề.

Lúc làm bài, em cố gắng làm phần cơ bản (từ câu 1 đến câu 35) nhanh và chính xác nhất có thể và tô đáp án vào giấy thi. Sau đó em sẽ làm lần lượt những câu vận dụng theo thứ tự từ dễ đến khó, khi ra kết quả em sẽ tô đáp án vào giấy luôn rồi cứ lặp lại như vậy. Tầm 10-15 phút cuối em sẽ dành thời gian kiểm tra nhanh qua phần cơ bản, đối chiếu những câu đã tô, xem lại mình đã điền đúng thông tin hay chưa”.

“Cầm máy tính càng nhiều có thể điểm thi càng thấp”

Với môn Toán, các thí sinh được phép sử dụng máy tính bỏ túi, tuy nhiên nó cần được dùng đúng cách, tránh “tâm lý an toàn giả tạo” cho rằng đề thi trắc nghiệm lại có máy tính hỗ trợ nghiễm nhiên sẽ làm được bài.

Thầy Mạnh Tùng khẳng định: “Hiện nay, các đáp án A, B, C, D của 50 câu phân chia không đồng đều nên có thể khẳng định không có mẹo nào để “không làm được mà chọn đúng đáp án”, nhiều chia sẻ trên mạng là không có cơ sở và sẽ nguy hại nếu thí sinh làm theo.

Học sinh nên rèn kĩ năng sử dụng máy tính để tính toán các phép tính cụ thể (giải phương trình bậc 3, 4 (solve, equation); tính giá trị biểu thức (calc); lập bảng giá trị (table), tính đạo hàm tại 1 điểm (d/dx), tính tích phân,….)

Với một số dạng bài, nếu đáp án để ở dạng thích hợp thì có thể sử dụng phương pháp thay số và nhờ sự hỗ trợ của máy tính.

Tuy nhiên, không nên lạm dụng máy tính, với các phép tính đơn giản thì cần tính nhanh, tính nhẩm. Ví dụ: với các phương trình đơn giản, nếu vẫn “lọ mọ” dùng máy tính thì lại bị chậm. Có một câu tôi hay nói với học sinh là “cầm máy tính càng nhiều có thể điểm thi càng thấp”.

Thầy Quang Hà cũng nói thêm: "Kiến thức của chúng ta tự trau dồi và học tập là quan trọng nhất. Những mẹo bấm máy tính, các công thức Casio là một phương thức tuyệt vời để hỗ trợ chúng ta trong quá trình làm bài thi nhưng không nên phụ thuộc và lạm dụng.

Các bạn nên dùng máy tính cho các phép tính dài, các dữ kiện cần khảo sát, các phương trình phức tạp không nhẩm được nghiệm”.

Em Lương Huy cũng bày tỏ: “Quan điểm em cũng như thầy quản nhiệm năm lớp 12 của em đó là thầy sẽ cho học kĩ lý thuyết cơ bản, kiến thức nền và biết trình bày bài một cách đàng hoàng để đảm bảo mình thật sự hiểu bài rồi mới hướng đến những cách giải nhanh hoặc là mẹo bấm máy.

Trong quá trình làm bài, em sẽ cố thao tác với máy tính thật nhanh để tối ưu hóa thời gian. Ví dụ như một số bài đạo hàm mình bấm máy để kiểm tra lại hình dạng đồ thị, những câu bất đẳng thức em cũng dùng máy tính để kiểm tra giả thuyết. Những cách bấm máy em sẽ tích lũy lúc giải đề hay học thêm từ bạn bè”.