Từng có công việc kiểm tra chất lượng (KCS) ổn định tại một chi nhánh của Tập đoàn công nghệ lớn, chị Mai Thị Thùy Trang đã mạnh dạn rẽ hướng, rời phố thị trở về quê hương xã Tam Giang, tỉnh Cà Mau để khởi nghiệp.
Từ những sản vật dân dã như tôm, cua Cà Mau, chị Trang gây dựng nên Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm (ấp Lung Đước, cã Tam Giang, tỉnh Cà Mau) với khát vọng hình thành vùng nguyên liệu bền vững, gắn sản xuất với bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn, đồng thời tạo sinh kế ổn định, giúp bà con nông dân giảm nghèo, nâng cao thu nhập và yên tâm gắn bó với quê hương, không phải ly hương mưu sinh.
Không dừng lại ở giải quyết sinh kế, Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm còn tổ chức đào tạo kỹ năng quản lý tài chính gia đình, từng bước thay đổi tư duy canh tác theo hướng bền vững, giúp nhiều hộ, đặc biệt là phụ nữ, nâng cao thu nhập và dần vươn lên thoát nghèo.
Nâng cao thu nhập cho bà con nông dân không phải bỏ xứ đi làm ăn xa
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, chị Mai Thị Thùy Trang - Giám đốc Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm chia sẻ, năm 2014, khi trở về quê và sinh con đầu lòng, chị mới thực sự thấu hiểu những nhọc nhằn trong cuộc sống của phụ nữ nông thôn, đặc biệt là tại xã Tam Giang.
Thời điểm đó, đường xá đi lại còn khó khăn, nhà cửa thưa thớt, khoảng cách giữa các hộ dân rất xa, việc đi lại chủ yếu bằng ghe, thuyền và hoàn toàn phụ thuộc vào con nước. Mỗi ngày chỉ có một chuyến ghe hàng, ghe tạp hóa, khiến sinh hoạt của người dân, nhất là phụ nữ vô cùng khó khăn.
Chị Mai Thị Thùy Trang nhận ra rằng, dù có môi trường sống trong lành, khí hậu thuận lợi, nguồn tôm cá phong phú, song hộ dân ở đây lại dễ rơi vào cảnh trúng mùa bị ép giá. Không ít hộ, dù được mùa tôm, vẫn lúng túng trong quản lý tài chính.
Chính từ những trăn trở ấy, năm 2017, chị dần hình thành ý tưởng, thường xuyên trở về quê để tìm hiểu thực tế với mong muốn đóng góp thiết thực cho cộng đồng, đặc biệt là giúp chị em phụ nữ ở xã Tam Giang có thêm sinh kế, thay đổi tư duy, kiến thức để cải thiện cuộc sống.
Sản phẩm đầu tay chị Trang lựa chọn là tôm khô, một mặt hàng quen thuộc mà “ai cũng làm”. Tuy nhiên, chị không làm theo kinh nghiệm truyền miệng mà phân tích quy trình sẵn có để tìm ra cách chế biến tối ưu, bảo đảm tôm khô ngon và đạt chất lượng cao nhất.
Từ những sản vật dân dã, chị từng bước phát triển sản xuất để tạo thêm việc làm cho người dân, đặc biệt là phụ nữ địa phương, giúp họ có thu nhập ổn định hơn và chăm lo tốt hơn cho gia đình.
“Hợp tác xã được đặt tên là Tài Thịnh Phát Farm với mục tiêu xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, khai thác hiệu quả tài nguyên bản địa và tạo sự gắn kết giữa nông thôn và thành thị. Tôi luôn mong muốn những sản phẩm chất lượng của người nông thôn có thể đến được tay người tiêu dùng thành thị.
Song song với sản xuất, tôi cũng tham gia các chương trình hỗ trợ cộng đồng, kết nối tổ chức để hướng dẫn bà con kỹ thuật nuôi tôm sú, cung cấp con giống. Đồng thời giúp họ nâng cao kỹ năng quản lý tài chính góp phần ổn định sinh kế cho gia đình”, chị Trang chia sẻ.
Theo chị Trang, bên cạnh việc tạo việc làm cho một số bà con tại địa phương, hợp tác xã còn đẩy mạnh liên kết với các hộ nuôi trồng thủy sản trong vùng nhằm vừa nâng cao thu nhập cho thành viên hợp tác xã, vừa giúp người dân tiêu thụ sản phẩm với giá trị tốt hơn.
Trước đây, mô hình chỉ bắt đầu với 20 hộ, sau đó mở rộng lên 50 hộ và từng bước phát triển như hiện nay. Đến nay, hợp tác xã đã liên kết với khoảng 320 hộ dân, với tổng diện tích nuôi trồng khoảng 5.000 ha.
Sắp tới, hợp tác xã sẽ tiếp tục mở rộng liên kết để bà con có thu nhập ổn định, tạo điều kiện cho con em họ được học hành tốt hơn. Đồng thời, đây cũng là cách để hợp tác xã tạo thêm việc làm, đặc biệt là cho phụ nữ địa phương giúp họ phát triển sinh kế bền vững và lâu dài.
Bà con tại địa phương được gắn kết, thay đổi tư duy hướng đến sinh kế bền vững
Mô hình hợp tác xã nuôi trồng và sản xuất sản phẩm thủy sản thiên nhiên đã và đang trở thành hướng đi phù hợp, góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị gia tăng cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.
Theo chị Trang, đối với các hộ nuôi thủy sản liên kết, mô hình nuôi gồm nhiều loại như tôm sú, tôm đất, tôm bạc, tôm thẻ. Nếu nuôi theo con nước, mỗi tháng thu hoạch hai lần thì thu nhập bình quân của mỗi hộ ở đây không dưới 20 triệu đồng/tháng.
Khác với trước đây, do kiến thức và kỹ thuật chưa cao, con giống không được kiểm soát nên giá trị mang lại còn thấp. Hiện nay, hợp tác xã đã xây dựng quy trình bài bản từ khâu thả giống, phân vùng nuôi, chăm sóc hệ sinh thái trong vuông tôm, cua giúp tôm, cua phát triển tốt và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Đối với bà con lao động làm việc trực tiếp tại hợp tác xã, thu nhập được tính theo thâm niên và trách nhiệm ở từng khâu sản xuất, dao động từ khoảng 5 triệu đồng/tháng đến 8 triệu đồng/tháng.
“Sau khi có việc làm ổn định, đời sống và kinh tế của các chị em đã có sự thay đổi rõ rệt. Trước đây, nhiều hộ còn thuộc diện nghèo, thu nhập bấp bênh thì nay phần đông kinh tế của họ đã ổn định hơn, biết tính toán chi tiêu và tổ chức sản xuất hiệu quả góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo khoảng 3–5%.
Điều đáng mừng là bà con ở đây làm việc rất chăm chỉ, gắn kết, hỗ trợ nhau trong công việc. Khi đem tôm đến hợp tác xã bán, họ không chỉ giao dịch mà còn ngồi lại trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Đồng thời, hợp tác xã lưu lại lịch sử bán hàng, phân tích kết quả theo từng chu kỳ nuôi, khảo sát thực tế để rút kinh nghiệm, từ đó hướng dẫn mọi người cải thiện quy trình, giảm tổn thất và nâng cao năng suất. Nhờ đó, người dân ở đây không chỉ tăng thu nhập mà còn dần hình thành tư duy sản xuất và quản lý bài bản hơn”, chị Trang chia sẻ.
Giám đốc Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm cho biết, để người dân có thể thoát nghèo bền vững, trước hết cần giúp họ hiểu rõ mảnh đất, nhận diện rủi ro về con giống và môi trường. Từ đó, người dân có thể thả giống hợp lý, nâng cao hiệu quả sản xuất và tránh phải bỏ quê đi làm ăn xa.
Đặc biệt, trước khi nuôi, hợp tác xã cũng lập dự toán tài chính, phân công công việc và hướng dẫn theo dõi từng giai đoạn, giúp bà con học hỏi, cải thiện kỹ thuật và quản lý dòng tiền. Việc người dân cùng làm, cùng trao đổi kinh nghiệm tại hợp tác xã cũng giúp hình thành văn hóa hợp tác, tăng tính gắn kết, từ đó cải thiện năng suất và hiệu quả kinh tế.
Khi được gắn kết và trao đổi kinh nghiệm, không chỉ phụ nữ mà ngay cả các hộ dân khác trong vùng cũng dần thay đổi tư duy sản xuất. Họ biết cách quản lý con giống, kỹ thuật thả giống và chăm sóc thủy sản, hướng tới việc biến khu vực thành một điểm sáng trong phát triển sản xuất nuôi trồng tôm, cua, cá. Việc này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế và nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn góp phần thay đổi nguồn thực phẩm an toàn phục vụ người tiêu dùng hiện nay.
Đồng thời, Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm gắn liền sản xuất thủy sản sinh thái với bảo vệ môi trường, duy trì hệ sinh thái rừng ngập mặn, từ đó tạo ra mô hình phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế, con người và thiên nhiên. Nhờ đó, hợp tác xã không chỉ tạo việc làm và thu nhập ổn định cho phụ nữ, mà còn giúp người dân quản lý tài chính, bảo vệ tài sản, nâng cao kỹ năng sản xuất và giữ gìn môi trường bền vững.
