Trong bối cảnh hiện nay, ngành nước Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức về đô thị hóa diễn ra với tốc độ nhanh chóng, biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên nước và áp lực nâng cao hiệu quả quản lý – vận hành hệ thống cấp thoát nước. Chính vì vậy, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao ngành Kỹ thuật Cấp thoát nước ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Để đáp ứng yêu cầu đó, việc tăng cường liên kết chặt chẽ giữa cơ sở đào tạo với các tổ chức doanh nghiệp và cơ quan quản lý ngành nước đang là xu hướng tất yếu. Một trong những mô hình tiêu biểu hiện nay là mối quan hệ hợp tác sâu rộng giữa ngành nước (từ các doanh nghiệp, các cơ quan quản lý đến các Hội nghề nghiệp) với cơ sở đào tạo kỹ sư Cấp thoát nước như Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội (HAU).
Hướng tới đào tạo kỹ sư ngành nước thích ứng với chuyển đổi số và phát triển bền vững
Có thể thấy, ngành Kỹ thuật Cấp thoát nước là một ngành học giữ vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội nhằm giải quyết các bài toán thoát nước, ngập lụt trong đô thị, xử lý nước thải, các công nghệ xử lý nước sạch, từ đó phục vụ nhu cầu sinh hoạt, công nghiệp của mỗi quốc gia và của từng thành phố.
Chia sẻ về vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Văn Nam - Trưởng Khoa Kỹ thuật hạ tầng và Môi trường đô thị, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội cho biết: Ngành nước hiện nay đang bước vào sự chuyển mình mạnh mẽ trước làn sóng của chuyển đổi số, tự động hóa, mô hình vận hành thông minh và quản lý theo thời gian thực, các công nghệ và thiết bị ngành nước.
Nhận thấy tiềm năng mở ra nhiều cơ hội học tập và việc làm đáp ứng với nhu cầu của xã hội, Khoa Kỹ thuật hạ tầng và Môi trường đô thị, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội là một trong những cơ sở giáo dục đại học uy tín, chất lượng, hiệu quả của Thủ đô cũng như trên cả nước đào tạo về lĩnh vực Kỹ thuật Cấp thoát nước.
Để đón đầu xu hướng này, nhà trường đang chủ động triển khai tích hợp các nội dung đổi mới vào chương trình đào tạo như: mô hình thông tin công trình (BIM), phần mềm mô phỏng thủy lực – thủy văn, cảm biến và IoT trong quản lý mạng lưới, giải pháp lưu giữ và tái sử dụng nước mưa,...
Sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp là yếu tố then chốt giúp góp phần cập nhật kịp thời các xu hướng công nghệ mới, đồng thời thúc đẩy quá trình chuẩn hóa kỹ năng nghề nghiệp cho đội ngũ kỹ sư tương lai theo yêu cầu phát triển bền vững của ngành nước Việt Nam.
Mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý, Hội nghề nghiệp về ngành nước và Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội là minh chứng điển hình cho mô hình kết nối hiệu quả giữa cơ sở đào tạo với thực tiễn sản xuất – quản lý. Việc duy trì và mở rộng mối quan hệ hợp tác này chính là "chìa khóa" để nâng tầm chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ kỹ sư giàu năng lực đổi mới sáng tạo và khả năng hội nhập quốc tế, từ đó đáp ứng hiệu quả các yêu cầu phát triển hiện đại của ngành nước trong những năm tới.
Đào tạo gắn liền với thực tiễn – "Bệ phóng" cho nguồn nhân lực chất lượng cao
Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Nam, ngành Kỹ thuật Cấp thoát nước thuộc Khoa Kỹ thuật hạ tầng và Môi trường đô thị, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, với truyền thống đào tạo có bề dày hơn 55 năm, là một trong những ngành học đầu tiên ra đời cùng với thời điểm thành lập Khoa và nhà trường. Từ đó đến nay, ngành đã đào tạo và cung cấp hàng nghìn kỹ sư chất lượng cao cho ngành nước trên cả nước. Nhiều cựu sinh viên của Khoa đã và đang đảm nhận các vị trí quan trọng trong các doanh nghiệp, cơ quan quản lý liên quan đến lĩnh vực cấp thoát nước.
Nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, Khoa Kỹ thuật Hạ tầng và Môi trường và nhà trường đã thiết lập mối quan hệ hợp tác sâu rộng với nhiều đơn vị trong ngành, tiêu biểu như: Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nước sạch Hà Nội, Công ty Thoát nước Hà Nội, Công ty Cổ Phần kinh doanh nước sạch Hải Dương, Công ty Cổ Phần Cấp thoát nước số 1 Vĩnh Phúc, Công ty Cổ Phần Cấp nước Phú Thọ, Công ty Cổ Phần cấp nước Nam Định, cùng nhiều doanh nghiệp, công ty tư vấn và nhà máy nước ở các tỉnh, thành trên cả nước.
Hoạt động hợp tác được triển khai thực hiện thông qua nhiều hình thức đa dạng, bao gồm:
Thứ nhất, tổ chức thực tập, thực hành và trải nghiệm công trình thực tế tại doanh nghiệp cho sinh viên ngành nước.
Thứ hai, mời chuyên gia, kỹ sư ngành nước tham gia giảng dạy chuyên đề, hướng dẫn đồ án tốt nghiệp, hội đồng phản biện.
Thứ ba, cung cấp học bổng, trao thưởng và phần mềm kỹ thuật hỗ trợ nhà trường nâng cao điều kiện, chất lượng giảng dạy.
Thứ tư, trao giải thưởng cho các sinh viên có đồ án tốt nghiệp xuất sắc.
Thứ năm, hỗ trợ việc làm và ưu tiên tuyển dụng các sinh viên tốt nghiệp có kết quả học tập tốt.
Nhờ đó, chương trình đào tạo của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội ngày càng tiệm cận với yêu cầu của thực tiễn ngành nghề, tạo nên nền tảng vững chắc để sinh viên sau khi tốt nghiệp có khả năng thích ứng nhanh, bắt nhịp với môi trường làm việc và đáp ứng tốt các yêu cầu từ doanh nghiệp ngay từ những năm đầu công tác.
Mặt khác, nhờ sự hỗ trợ của Hội Cấp thoát nước Việt Nam, lãnh đạo các doanh nghiệp Cấp thoát nước và nhiều đơn vị liên quan, từ năm 2022, nhà trường đã liên tục mở các lớp đào tạo kỹ sư ngành nước với hình thức vừa học vừa làm tại Việt Trì (Phú Thọ), góp phần quan trọng cho sự phát triển của nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp và xã hội.
Trong quá trình học tập, thế mạnh của người học là được trau dồi, rèn luyện những kỹ năng như tư vấn lập dự án, thiết kế, thẩm tra hồ sơ, tổ chức thi công, giám sát xây dựng các hệ thống, công trình và thiết bị cấp nước, thoát nước; xử lý nước thải, tái sử dụng nước; nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ cấp thoát nước; lập và thực hiện các dự án cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng;… giúp mở rộng cánh cửa cơ hội nghề nghiệp sau này.
Thúc đẩy phối hợp nghiên cứu và chuyển giao công nghệ
Bên cạnh nhiệm vụ đào tạo, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội và các doanh nghiệp trong ngành nước cũng thường xuyên phối hợp thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học và dự án ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như: Tối ưu hóa hệ thống cấp nước đô thị; Ứng dụng công nghệ mới trong xử lý nước thải và tái sử dụng nước; Giảm thất thoát nước không doanh thu (NRW); Xây dựng mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu trong quy hoạch cấp thoát nước.
Một số đề tài nghiên cứu cấp Bộ và cấp tỉnh có sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên nhà trường và đội ngũ kỹ sư từ các doanh nghiệp đã cho thấy tính hiệu quả tích cực, cả về mặt chuyên môn lẫn khả năng ứng dụng vào thực tiễn sản xuất và quản lý.
Kỹ sư ngành Kỹ thuật Cấp thoát nước của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội có nhiều lợi thế khi được trang bị nền tảng kiến thức bài bản, kỹ năng chuyên môn cần thiết trong việc nghiên cứu, thiết kế, thi công lắp đặt, tổ chức thi công, quản lý, vận hành,... các công trình cấp nước, thoát nước và bảo vệ môi trường nước; nhằm phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của đất nước và hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng và phát triển bền vững các đô thị.
Trong mùa tuyển sinh năm 2025, ngành Kỹ thuật Cấp thoát nước của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội tuyển sinh theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông và kết quả học tập bậc trung học phổ thông với các tổ hợp phù hợp nhất; sẽ mở ra nhiều cơ hội cho thí sinh có thể đăng ký xét tuyển.
Đồng thời, nhà trường tiếp tục kết hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp ngành nước để mở các lớp đào đạo theo hình thức vừa làm vừa học tại thành phố Việt Trì và một số cơ sở liên kết đào tạo với nhà trường.
