Bộ Giáo dục nói gì sau 1 năm thực hiện Thông tư 22?

LTS: Thông tư 22 ra đời dựa trên nền tảng Thông tư 30 do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, nhưng có nhiều điểm điều chỉnh, bổ sung. 

Đến nay, sau một năm học thực hiện, Thông tư 22 đã nhận được sự phản hồi từ đội ngũ nhà giáo cũng như các bậc phụ huynh. Để hiểu thêm về tình hình thực hiện Thông tư 22, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Hữu - Phó Vụ trưởng phụ trách, Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ Giáo dục và Đào tạo. 

Tòa soạn trân trọng giới thiệu cùng độc giả. 

Trao đổi giữa gia đình và nhà trường thường xuyên hơn

Phóng viên: Thông tư 22 thay đổi cách đánh giá năng lực, phẩm chất của học sinh, khắc phục những gánh nặng sổ sách cho giáo viên… Vậy qua một năm thực hiện, phản hồi từ các trường tiểu học như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Qua chỉ đạo, tập huấn, hỗ trợ các địa phương và báo cáo của các Sở Giáo dục và Đào tạo, nhất là những ý kiến từ giáo viên, cán bộ quản lý các trường tiểu học đều thể hiện sự đồng thuận và đánh giá Thông tư 22 có nhiều ưu điểm, đã khắc phục được những bất cập trong Thông tư 30. 
    
Việc đổi mới đánh giá học sinh tiểu học đã dần đi vào ổn định, tạo thuận lợi cho giáo viên, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học.

Về đánh giá định kì, tại thời điểm giữa và cuối mỗi học kì, căn cứ vào kết quả đánh giá thường xuyên, giáo viên tổng hợp đánh giá thường xuyên (lượng hóa) thành các mức:

"Hoàn thành tốt", "Hoàn thành", "Chưa hoàn thành" đối với từng môn học và hoạt động giáo dục và "Tốt", "Đạt", "Cần cố gắng" đối với từng năng lực, phẩm chất, đã giúp cho giáo viên, phụ huynh học sinh nắm bắt được tình hình học tập, rèn luyện của con em họ đang ở mức nào để từ đó có biện pháp giúp đỡ phù hợp với từng đối tượng học sinh. 

Đề bài kiểm tra định kì gồm các câu hỏi, bài tập được điều chỉnh, thiết kế theo 4 mức thay vì 3 mức như trước đây đã góp phần đánh giá mức độ nhận thức của học sinh được chính xác và tường minh hơn.

Bước đầu cha mẹ học sinh đã thể hiện nhiều hơn sự quan tâm và tham gia nhận xét về quá trình học tập và rèn luyện của con em mình qua việc xuất hiện nhiều hơn số lần trao đổi với giáo viên về tình hình học tập của các em ở trường và ở nhà. 

Ông Nguyễn Đức Hữu: "Đánh giá học sinh tiểu học không nhằm so sánh, xếp hạng các em" (Ảnh: Báo Vietnamnet)

Về hồ sơ đánh giá, Thông tư 22 quy định hồ sơ đánh giá học sinh chỉ còn 2 loại: Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp và Học bạ, thay vì có 5 loại như Thông tư 30 đã giúp cho giáo viên có nhiều thời gian quan tâm, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện. 

Về khen thưởng học sinh vào cuối năm học, việc quy định rõ các tiêu chí khen thưởng học sinh đã tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên, nhà trường trong quá trình thực hiện.

Một số giáo viên phản ánh Thông tư 22 có một số điểm mới nên việc thực hiện đánh giá học sinh cấp Tiểu học của một số giáo viên bước đầu còn khó khăn. Ông chia sẻ điều này với giáo viên như thế nào?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Thông tư 22 đã điều chỉnh, bổ sung một số điểm mới đối với Thông tư 30. Có thể một số giáo viên có tâm lý ngại đổi mới nên bước đầu còn bỡ ngỡ, khó khăn. 

Tuy nhiên, sau khi được tập huấn và trong quá trình thực hiện nhận được sự hỗ trợ, tương tác, trao đổi của đồng nghiệp nên việc đánh giá học sinh đã dần ổn định và đi vào nền nếp. 

Để nâng cao năng lực cho giáo viên trong việc đánh giá học sinh tiểu học, trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương sẽ tiếp tục tập huấn cho giáo viên về kĩ thuật đánh giá theo các chuyên đề.

Không còn tình trạng mỗi nơi khen một kiểu

Có một số phụ huynh băn khoăn cuối năm mỗi trường có ghi giấy khen và thực hiện khen thưởng một kiểu. Ông nghĩ như thế nào về điều này?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Việc khen thưởng được quy định cụ thể trong Thông tư 22. 

Theo đó, vào cuối năm học học sinh có thể được hiệu trưởng khen là hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện nếu đáp ứng được những tiêu chí rõ ràng. 

Thông tư 22 tiếp tục phát huy tính nhân văn trong Thông tư 30 về việc đổi mới đánh giá học sinh tiểu học thông qua quy định việc khen thưởng một số em học sinh trong lớp có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc ở ít nhất một môn học hoặc một năng lực, phẩm chất để động viên, khích lệ những em này. 

Việc ghi vào giấy khen cho học sinh đã được quy định rõ ràng trong Thông tư 22 như “Học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện” hay “Học sinh có thành tích vượt trội (hoặc có tiến bộ vượt bậc) trong học tập môn… hay rèn luyện năng lực:.., phẩm chất:..” 

Nhờ những quy định cụ thể này mà hiện nay tình trạng mỗi trường có cách ghi giấy khen và thực hiện khen thưởng một kiểu như hiện trạng nêu trên hầu như không còn nữa. 

Tuy nhiên cá biệt một vài nơi chưa thống nhất cách ghi là do nhà trường chưa hiểu và chưa thực hiện đúng theo quy định cần được nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Tại sao lại khen thưởng học sinh có có thành tích vượt trội hoặc tiến bộ vượt bậc chỉ ở 1 môn học, hoạt động giáo dục hoặc năng lực, phẩm chất. Như vậy có công bằng với những em được khen hoàn thành xuất sắc tất cả các nhiệm vụ học tập không?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Mục đích của việc khen thưởng học sinh ở cấp tiểu học là để động viên, khích lệ sự tiến bộ của học sinh, để các em tự tin, hứng thú hơn trong học tập và rèn luyện, không phải nhằm so sánh, xếp hạng giữa các học sinh.

Mỗi học sinh có các năng lực, sở trường khác nhau, do vậy việc khen thưởng, khích lệ ở một hoặc một số môn học, hoạt động giáo dục hoặc năng lực, phẩm chất sẽ giúp học sinh phát huy hơn nữa khả năng của mình.

Ở cuối năm học, việc khen thưởng học sinh có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc ở một hoặc một số môn học, hoạt động giáo dục hay năng lực, phẩm chất so với giai đoạn trước của chính học sinh đó cũng sẽ được khen thưởng nhưng phải đảm bảo thực chất và các em ấy thật sự xứng đáng.

Không còn “quay cuồng” trong sổ sách

Theo quy định mới, hồ sơ đánh giá học sinh chỉ còn 2 loại là Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục và Học bạ, thay vì có 5 loại như Thông tư 30.

Giáo viên “chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá học sinh, kết quả giáo dục học sinh trong lớp; hoàn thành hồ sơ đánh giá học sinh theo quy định; nghiệm thu, bàn giao chất lượng giáo dục học sinh”. Quy định như vậy nhằm mục đích gì, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Thông tư 22 quy định hồ sơ đánh giá học sinh chỉ còn 2 loại giúp cho giáo viên có nhiều thời gian quan tâm, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện.

Thông tư 22 quy định rõ quyền và trách nhiệm của giáo viên trong đánh giá học sinh nhằm giao quyền tự chủ cho giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh, chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng giáo dục; 

Việc nghiệm thu, bàn giao chất lượng giáo dục học sinh là một trong những biện pháp kiểm soát chất lượng, tránh tình trạng học sinh ngồi nhầm lớp và giúp cho giáo viên sẽ dạy ở những lớp, cấp học trên nắm rõ đối tượng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp, hiệu quả.

Giáo viên còn phải “quay cuồng” với sổ sách và các biên bản bình chọn học sinh khen thưởng vào cuối năm học không thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hữu: Quy định về hồ sơ đánh giá theo Thông tư 22 có sự điều chỉnh đáng kể, thay vì có 5 loại như trước đây, nay chỉ còn có Học bạ và Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp.

Thông tư 22 quy định, giáo viên căn cứ vào các tiêu chí để đề xuất danh sách các em được khen Hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện, đối với các em được khen có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc,…giáo viên đề cử và được các bạn trong lớp công nhận. 

Trong quy định không yêu cầu phải có biên bản bình chọn học sinh làm nặng nề, phức tạp thêm việc khen thưởng học sinh cuối năm học.

Trong năm học tới, Thông tư 22 có cần phải chỉnh sửa, bổ sung gì hay không? 

Ông Nguyễn Đức Hữu: Thông qua chỉ đạo, tập huấn, hỗ trợ các địa phương và báo cáo của các sở Giáo dục và Đào tạo cho thấy việc đổi mới đánh giá học sinh tiểu học đã dần đi vào ổn định, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học và góp phần đảm bảo chất lượng giáo dục tiểu học.

Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổ chức sơ kết sau 1 năm học thực hiện Thông tư 22 để lắng nghe ý kiến từ địa phương. 

Tất cả các ý kiến thu được sẽ được nghiên cứu, xem xét để từ đó trong trường hợp cần thiết Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có những chỉ đạo cụ thể nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục bất cập (nếu có), để việc đánh giá học sinh tiểu học đi vào nền nếp và ổn định.

Xin cảm ơn ông!