Tự học để làm giàu tâm hồn và trí tuệ

LTS: Lê-nin đã từng nói: "Học, học nữa, học mãi". Học là một hoạt động không thể thiếu đối với tất cả mọi người từ khi được sinh ra cho đến hết cuộc đời.

Bên cạnh đó, đáp ứng sự phát triển của xã hội, việc tự học cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng. 

Nhằm giúp người học hiểu rõ được vai trò và ý nghĩa quan trọng của việc "tự học" trong thế giới ngày nay, thầy Nguyễn Văn Lự đã gửi đến Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam bài viết chia sẻ về vấn đề này.

Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết này.

Xu thế chung của nhân loại thế kỷ XXI là xây dựng xã hội học tập với phương châm học suốt đời. 

Người Việt Nam hiện nay cũng đang nỗ lực học tập để phát triển toàn diện và không lạc hậu với thế giới. 

Trong xã hội học tập hiện đại, tự học là cách giúp người Việt tự hoàn thiện và phát triển, làm giàu tâm hồn và trí tuệ bản thân góp phần xây dựng xã hội văn minh, hạnh phúc.

Tự học không dành riêng cho ai

Chúng ta đang sống trong thời đại kinh tế tri thức, trong tiến trình đổi mới và hội nhập thế giới, điều kiện khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ. Tự học chính là chìa khóa để chúng ta chiến thắng và thành công. 

Tự học - cách tốt nhất chiếm lĩnh tri thức. (Ảnh: Văn Lự).

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 của thế giới và hiện trạng của Việt Nam đặt ra thách thức lớn cho giáo dục đào tạo nước nhà.

Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là quyết tâm hoàn thiện và thực hiện thắng lợi Đề án xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012-2020, phấn đấu để “mọi người được học tập suốt đời”. 

Trong Chương trình giáo dục mới, tự học sẽ trở thành phương pháp cơ bản làm thay đổi toàn diện việc dạy và học ở nước ta.

Tự học là nhu cầu tự thân, từng cá nhân tự học hỏi để nắm kiến thức cơ bản, tạo nền tảng tư duy và thói quen rồi mở rộng, nâng cao tri thức và kỹ năng nhằm đạt mục tiêu sống và làm việc của mình.

Tự học không chỉ là của học sinh hay người đi làm và cũng không chỉ dành cho lúc trẻ. Tự học rất cần cho mọi người và người nào cũng có thể tự học và tự học hiệu quả những gì mình muốn.

Người ta tự học không chỉ để kiếm bộn tiền bạc, để có đủ bằng cấp chứng chỉ, mà còn để mở rộng hiểu biết, thêm nhiều kỹ năng, để chung sống và khẳng định mình trong xã hội hiện đại biến đổi từng giờ. 

Tự học còn giúp phát triển thể lực, trí lực, hoàn thiện nhân cách, tư cách và tâm hồn, tài năng giúp hoàn thành sứ mệnh của mình đối với nhân loại và xã hội.

Những người không đủ điều kiện sức khỏe, khuyết tật hay không biết chữ vẫn có thể tự học để sống, làm việc và không ít người đạt kỹ năng, chuyên môn cao, hiểu biết rộng.

Tự học là cả một quá trình lâu dài, thường xuyên, suốt đời, từ khi nhỏ học ở gia đình đến khi học ở trường phổ thông, trường đại học và trường đời rộng lớn.

Tự học của mỗi người diễn ra thế nào phụ thuộc vào mục đích học để làm gì, học những kiến thức gì, học ở đâu và học như thế nào…

Kiến thức nào cũng hữu ích

“Học để biết, học để đi làm, học để chung sống, và học để khẳng định mình” cho nên kiến thức nào cũng cần thiết, cũng cần phải học.

Tự học để nắm vững và củng cố kiến thức cơ bản, mở rộng tư duy và kỹ năng. Những bài giảng, bài tập và tài liệu ở phổ thông sẽ là nền tảng quyết định phát triển thể lực, trí lực và nhân cách, tài năng mỗi người. 

Với kiến thức phổ thông, người ta, dù không học tiếp đại học, vẫn có thể bằng con đường tự học trong trường đời để thành người có hiểu biết, có kỹ năng và phát triển toàn diện. 

Tự học những gì mình cần, những gì mình còn thiếu và cả những kinh nghiệm chính là cách tốt nhất để cá nhân vươn đến thành công. 

Kiến thức cho người tự học không có giới hạn nào. Chúng ta nhận ra rằng, kiến thức quan trọng và cần thiết đều tùy thuộc vào từng người, từng lứa tuổi và trình độ, giới tính và nghề nghiệp.

Mỗi cá nhân sẽ chọn và theo đuổi một hay nhiều vùng kiến thức và kỹ năng. Những người thông thái không bao giờ bằng lòng với hiểu biết và kỹ năng của mình, nên dù được công nhận trình độ rất cao họ vẫn miệt mài học hỏi và nghiên cứu để bổ sung và phát triển kiến thức, kỹ năng. 

Giả thử, bạn có học trong ngôi trường lý tưởng, được thầy cô hoàn hảo dạy và sống trong cộng đồng xã hội lý tưởng thì bạn vẫn không thể có đủ những hiểu biết và kỹ năng cần thiết ứng phó với thực tế đặt ra. 

Chân lý “học thầy không tày (bằng) học bạn” chính là cách ông cha chúng ta nhấn mạnh việc tự học, tự nâng cao tri thức và kỹ năng sống.

Cuộc sống không dừng lại và kiến thức nào, kỹ năng sống nào cũng cần phải học mới có được.

Tự học ở đâu

Đó là băn khoăn của nhiều người muốn học thêm mà không biết học ở đâu. 

Ngôi trường gia đình đầu tiên và suốt đời cho ta học. Trường học phổ thông và đại học (có thể) mỗi người sẽ học được nhiều thứ với thầy cô và bạn bè hướng dẫn. 

Cuộc sống xã hội, trường đại học vĩ đại nhất, thật nhất, luôn dành cho ta những gì tuyệt vời. Người ta tiếp nhận cả điều khôn cả điều dại để làm người. 

“Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”, thêm một tuổi thêm nhiều hiểu biết và đến cuối đời ngẫm ra bao nhiêu hiểu biết vẫn chỉ như giọt nước giữa đại dương!

Những cuốn sách trong thư viện giúp ta hiểu mình, hiểu người và hiểu đời. Đọc sách, đọc hàng ngày, đọc suốt đời tầm nhìn, hiểu biết mở rộng thêm mãi và tâm hồn tươi mới và thân thiện. 

Tri thức, kỹ năng của quá khứ, hiện tại và tương lai cất giấu trong những trang sách. Học từ thư viện sách thích hợp với nhiều đối tượng và lứa tuổi. Ai cũng đọc được và thứ gì cần cũng tìm được, học được. 

Những sách đủ loại cẩm nang và sách tự học đa dạng, lĩnh vực nào cũng có, lại luôn sẵn sàng trên giá gỗ và trên internet đang chờ bạn đọc, mong bạn đọc nó!

Các câu lạc bộ trải nghiệm và sáng tạo thật sự là môi trường thuận lợi và yêu thích của những người cùng sở nguyện muốn mở mang hiểu biết. 

Tham gia vào hoạt động chung, hòa nhập và chia sẻ thông tin, tình cảm mỗi người sẽ nhận được nhiều tri thức hơn là một mình mò mẫm, tìm kiếm. 

Tự học không phụ thuộc vào yếu tố ràng buộc nào về thời gian và công việc, về kinh tế và lứa tuổi. 

Học từ xa, học trực tuyến và nhiều địa chỉ khác đều thuận tiện cho tự học. Điều cốt yếu chỉ còn tùy thuộc vào chí hướng và quyết tâm của mỗi người!

Người tự học biết tranh thủ đọc, ghi chép và ghi nhớ, trao đổi và suy luận, tiếp thu, tìm tòi, so sánh và kiến giải nhằm phát hiện những liên hệ giữa các vấn đề, sự kiện để kết lại thành những tri thức, kỹ năng của mình.

Tự học như thế nào 

Việc học không đơn giản, để có được những kiến thức hay, bổ ích bạn phải có phương pháp học khoa học. Hãy tìm ra phương pháp phù hợp với bản thân để việc học không gây khó khăn và chán nản. 

Cần kiên trì, nhẫn nại, đừng vội chán nản và lo lắng khi đã bỏ ra quá nhiều thời gian nhưng kết quả thu lại không được bao nhiêu. 

Hãy thay đổi phương pháp  tự học nếu phương pháp bạn đang áp dụng không mang lại hiệu quả, bởi học không phải là ngày một ngày hai mà là “học nữa, học mãi”, học suốt đời. 

Bạn hãy dành toàn bộ tâm trí, tập trung cao độ học và tự học có kỷ luật.

Tự học đúng cách và phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất hiện có, phù hợp với sức khỏe và công việc, phù hợp với sở thích, đam mê và mục tiêu đặt ra. 

Thế kỷ XX, có thể cho con bạn tự học ở nhà với bạn nhưng thế kỷ XXI, trẻ em cần đến trường để hòa nhập, để thay đổi tư duy và cập nhật thông tin, để học tập đúng hướng và đạt kết quả tốt nhất.  

Học theo cách tự học là phương pháp đúng nhất để mỗi người trau dồi kiến thức cho bản thân.

Dù đang đi học hay đã đi làm, tự học mọi lúc, mọi nơi để có thật nhiều kiến thức phục vụ cho cuộc sống, cho công việc và cho chính mình. 

Tự học là một trong những phương pháp then chốt sẽ được thực hiện nhằm đổi mới toàn diện giáo dục ở Việt Nam sau năm học 2018-2019. 

Ý thức tự học và học tập suốt đời thấm sâu vào từng cá nhân, từng gia đình, từng dòng tộc, từng khu dân cư, từng vùng miền và từng cơ sở giáo dục sẽ tạo thành phng trào rộng lớn, tỏa rộng tạo nên một xã hội học tập ở nước ta. 

Tự học là cách tốt nhất hoàn thiện và phát triển nhân cách, làm giàu tâm hồn, trí tuệ cá nhân và góp phần tạo nên sức khỏe tri thức cộng đồng của một xã hội học tập bền vững, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.