Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri một số địa phương gửi đến trước kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Tiếp tục tham mưu đưa dịch vụ dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện
Theo đó, cử tri tỉnh Hưng Yên nêu: Sau khi Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT ngày 30/12/2024 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về dạy thêm, học thêm, những bất cập trong việc dạy và học thêm đã được khắc phục.
Tuy nhiên, sau khi triển khai thực hiện Thông tư trên, có một số bất cập, hạn chế như sau:
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi và ôn thi học sinh cuối cấp với thời lượng một môn học không quá 02 tiết và trong 01 tuần là chưa phù hợp. Đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu điều chỉnh theo hướng tăng thời lượng bồi dưỡng học sinh giỏi và ôn thi cuối cấp.
Việc các trung tâm tổ chức dạy thêm, học thêm được mở theo nhu cầu nhưng chưa đảm bảo về chất lượng giáo viên cũng như cơ sở vật chất. Đề nghị Chính phủ, các Bộ ngành liên quan có cơ chế quản lý chặt chẽ hơn các trung tâm tổ chức dạy thêm, học thêm nhằm nâng cao chất lượng.
Bên cạnh đó, cử tri tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) cũng nêu băn khoăn về vấn đề dạy thêm học thêm trên.
Cụ thể, cử tri kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu các quy định phù hợp với tình hình thực tiễn để quản lý công tác dạy thêm, học thêm hiệu quả; để giáo dục được trả về đúng thực chất, không “biến” học sinh thành “máy học”, “học vẹt” hay “công cụ” để kiếm thêm thu nhập của giáo viên.
Cùng với đó, Bộ cần xem xét, nghiên cứu giảm tải chương trình, tăng cường các hoạt động học ngoại khóa, trải nghiệm, học kỹ năng sống để hướng tới đào tạo thế hệ tương lai có sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần và sức khỏe xã hội.
Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay, thời gian qua, Bộ đã thực hiện nhiều giải pháp quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm, tăng cường nâng cao chất lượng giờ học chính khóa, tăng cường trách nhiệm giải trình về chất lượng giáo dục của nhà trường; dành thời gian, không gian cho học sinh được trải nghiệm, thực hành, rèn luyện thông qua các hoạt động giáo dục theo nhu cầu cá nhân để phát triển toàn diện. Việc quy định thời lượng dạy thêm cũng nhằm hướng tới mục tiêu này. Chương trình các môn học đã quy định thời lượng dạy học cụ thể đối với từng khối lớp, với thời lượng đó đã bảo đảm thực hiện đầy đủ nội dung giáo dục theo yêu cầu của chương trình, bao gồm thời gian ôn tập, kiểm tra. Trách nhiệm của nhà trường là tổ chức thực hiện chương trình, bảo đảm cho học sinh tiếp nhận đầy đủ kiến thức, phát triển năng lực và phẩm chất theo yêu cầu của chương trình trong thời lượng quy định của chương trình…
Hằng năm, Bộ ban hành các văn bản hướng dẫn các địa phương tổ chức ôn tập thi tốt nghiệp trung học phổ thông, không phụ thuộc vào việc tổ chức dạy thêm, học thêm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 10/CĐ-TTg ngày 07/2/2025 về tăng cường chỉ đạo công tác tuyển sinh trung học cơ sở, tuyển sinh trung học phổ thông và quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm; ban hành theo thẩm quyền các văn bản gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố để tăng cường phối hợp trong việc triển khai thực hiện Thông tư số 29.
Theo đó, đề nghị các địa phương bố trí nguồn ngân sách, tăng cường huy động nguồn lực xã hội hóa xây dựng đủ trường, lớp và bảo đảm chất lượng để mọi học sinh trong độ tuổi phổ cập giáo dục được đến trường, giảm áp lực trong tuyển sinh nhằm giảm việc dạy thêm, học thêm.
Đồng thời, chỉ đạo các địa phương tích cực nâng cao chất lượng dạy và học chính khóa, đa dạng phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; tiếp tục đổi mới phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá theo hướng hình thành phẩm chất, năng lực người học vì sự tiến bộ của học sinh; việc ra đề kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ, xét tuyển đầu cấp, thi tuyển sinh vào lớp 10, tuyển sinh đại học phải phù hợp với yêu cầu cần đạt của chương trình giáo dục phổ thông 2018, không gây áp lực học thêm cho học sinh.
Hoạt động dạy thêm, học thêm theo quy định của Luật Đầu tư không phải là hoạt động kinh doanh có điều kiện, do đó, Thông tư số 29 không quy định các điều kiện cụ thể để được cấp phép tổ chức dạy thêm, học thêm, nhưng quy định các biện pháp quản lý nhằm bảo đảm chất lượng giáo dục trong tổ chức dạy thêm, học thêm, trong đó đã giao trách nhiệm cho địa phương ban hành theo thẩm quyền quy định về dạy thêm, học thêm nhằm tăng cường trách nhiệm quản lý của địa phương.
Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tham mưu đưa dịch vụ dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, để quản lý dịch vụ này được minh bạch, rõ ràng hơn.
Ngoài ra, Bộ cho biết, Bộ đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 17/CT-Tg ngày 06/6/2025 về việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và tổ chức sinh hoạt hè cho trẻ em, học sinh theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo kết luận số 177-TB/VPTW.
Cụ thể, các trường tiểu học, trung học cơ sở tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tùy theo điều kiện của từng địa phương về cơ sở vật chất, tài chính và giáo viên.
Từ đó, giảm dạy thêm, học thêm tràn lan và tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh; phù hợp với chủ trương của Đảng về “miễn học phí cho học sinh” và “tổ chức dạy học 2 buổi/ngày”, đáp ứng nhu cầu học tập, phát triển năng khiếu của từng học sinh.
Học sinh dùng sách giáo khoa khác nhau, không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức và yêu cầu cần đạt
Bên cạnh đó, cử tri tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) cũng nêu: Sau khi các tỉnh được sáp nhập theo Nghị quyết số 60-NQ/TW, sẽ có một bộ phận lớn học sinh các cấp di chuyển chỗ ở, xin chuyển trường đến nơi ở mới theo bố mẹ.
Tuy nhiên, nếu không chuyển trường vào đầu năm học, mà chuyển vào các thời điểm khác nhau trong năm sẽ gây khó khăn vì theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông thì mỗi cơ sở sẽ được chọn một bộ sách giáo khoa để giảng dạy trong năm học đó. Như vậy, sẽ gây khó khăn, bất cập cho việc chuyển trường học của học sinh.
Vì vậy, cử tri đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo có bộ sách giáo khoa chung áp dụng cho học sinh trên cả nước cho phù hợp với điều kiện thực tế - xã hội hiện nay.
Về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay, Nghị quyết số 88/2013/QH13 của Quốc hội đã nêu rõ: Chương trình giáo dục phổ thông quy định những yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh cần đạt được sau mỗi cấp học; những lĩnh vực và nội dung giáo dục bắt buộc đối với tất cả học sinh trên phạm vi toàn quốc.
Luật Giáo dục năm 2019 cũng quy định: “Chương trình giáo dục phổ thông phải bảo đảm các quy định yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh cần đạt được sau mỗi cấp học, nội dung giáo dục bắt buộc đối với tất cả học sinh trong cả nước. Sách giáo khoa cụ thể hóa các yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông về nội dung giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực học sinh; định hướng về phương pháp giáo dục và cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục và thực hiện xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa; có một số sách giáo khoa cho mỗi môn học”.
Bộ trưởng cho hay, từ năm học 2020-2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới theo quy định của Luật Giáo dục 2019 và các nhà trường đã tổ chức thực hiện, bước đầu mang lại hiệu quả.
“Bộ Chính trị đã có Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Trong đó, nêu rõ nhiệm vụ: Tiếp tục hoàn thiện và triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông mới; thực hiện một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất cả nước, mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa và xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa” - Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu.
Bộ trưởng cũng cho hay, Bộ đã ban hành Thông tư số 25/2020/TT-BGDĐT và Thông tư số 27/2023/TT-BGDĐT quy định việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông để các tỉnh, thành phố hoặc trường phổ thông lựa chọn sách giáo khoa sử dụng trong nhà trường.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã quy định chi tiết nội dung, yêu cầu cần đạt đối với từng nội dung giáo dục.
Sách giáo khoa khác nhau chỉ khác ở ngữ liệu, cách thức thể hiện và phương pháp dạy học đối với từng nội dung nhưng phải đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình.
Do đó, khi học sinh dùng sách giáo khoa khác nhau cũng không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức và yêu cầu cần đạt.
Sách giáo khoa được biên soạn để sử dụng lâu dài, nhiều lần (hạn chế học sinh viết, vẽ, làm bài tập trực tiếp vào sách giáo khoa).
“Như vậy việc dạy và học tại các cơ sở giáo dục phổ thông khác nhau đều được thực hiện theo yêu cầu cần đạt của môn học và thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Sách giáo khoa là học liệu để tổ chức dạy và học, nguồn học liệu phong phú, đa dạng sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình giảng dạy và học tập” - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cho biết, sẽ tiếp tục chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá và thi. Đồng thời rà soát, đánh giá thực trạng và chất lượng tổ chức thực hiện tại các địa phương, nhà trường, lắng nghe ý kiến phản biện, góp ý của cử tri để tăng cường các giải pháp chỉ đạo trong thời gian tới.
Về giải pháp bố trí đủ điều kiện trường lớp để tiếp nhận số học sinh tăng thêm tại các đơn vị trung tâm hành chính mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, Bộ đã đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh thành chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai một số nhiệm vụ được quy định cụ thể tại Công văn số 2714/BGDĐT-GDPT năm 2025 như sau:
Hướng dẫn các cơ sở giáo dục tổ chức tuyển sinh theo hướng linh hoạt, nhằm bảo đảm quyền lợi được học tập của trẻ em, học sinh, học viên (sau đây gọi chung là học sinh); tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh được học tập phù hợp với tình hình thực tế địa phương.
Tuyển sinh cấp trung học phổ thông không giới hạn theo địa giới hành chính; tuyển sinh mầm non, tuyển sinh đầu cấp tiểu học và trung học cơ sở không giới hạn theo địa giới hành chính cấp xã. Tiếp tục thực hiện chế độ, chính sách ưu tiên theo vùng đối với những học sinh đang thụ hưởng ưu tiên theo các quyết định phân vùng hiện hành cho đến khi có quyết định phân vùng mới thay thế.
Hướng dẫn, chỉ đạo công tác tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý cấp huyện, đặc biệt là trường phổ thông dân tộc nội trú cấp trung học cơ sở khi kết thúc hoạt động của phòng Giáo dục và Đào tạo. Trong trường hợp cần thiết, thành lập tổ phản ứng nhanh để kịp thời hỗ trợ các nhà trường, gia đình và học sinh gặp khó khăn, vướng mắc trong tuyển sinh.
Phối hợp với Thanh tra tỉnh thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra, hỗ trợ các nhà trường thực hiện tuyển sinh đầu cấp đúng quy định. Phối hợp với Công an tỉnh bảo đảm an toàn, an ninh trong tuyển sinh đầu cấp, đặc biệt là các Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện tuyển sinh vào lớp 10 trung học phổ thông theo phương thức thi tuyển.
Ban hành nội dung sửa đổi chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục trong thời gian sớm nhất
Cử tri cũng băn khoăn, sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, điều này đồng nghĩa một số môn học của sách giáo khoa phổ thông sẽ xuất hiện nhiều bất cập (ví dụ: Môn Địa lý bị ảnh hưởng bởi vì tên tỉnh, thành của mỗi vùng kinh tế được đề cập, các loại khoáng sản, cây công nghiệp, chăn nuôi, vùng chuyên canh trồng lúa, cây nông nghiệp, vùng biển được thể hiện khá cụ thể, rõ ràng ở từng địa phương. Môn Lịch sử có nhiều sự kiện lịch sử liên quan đến nhiều địa danh, phong trào khởi nghĩa; danh nhân, nhân vật lịch sử; những chiến công, sự kiện xảy ra ở những địa phương cụ thể...). Do đó, cử tri đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo điều chỉnh, bổ sung nội dung một số môn học trong chương trình giáo dục phổ thông cho phù hợp với thực tế khi sáp nhập tỉnh; nếu không, học sinh học sẽ khó nhận diện, giáo viên sẽ gặp nhiều khó khăn, bất cập khi giảng dạy.
Về vấn đề này, Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời cụ thể như sau: Triển khai Nghị quyết số 60-NQ/TW về tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp: cấp tỉnh và cấp xã, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 01/7/2025, đồng ý số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập là 34 tỉnh, thành phố (28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức rà soát chương trình giáo dục phổ thông tổng thể ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT; chương trình các môn học và hoạt động giáo dục, yêu cầu cần đạt của mỗi nội dung và chủ đề, nội dung các bộ sách giáo khoa các môn học, hoạt động giáo dục của các cấp học, đối chiếu với việc thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, đưa ra các nội dung cần thiết phải sửa đổi, bổ sung.
Theo kết quả rà soát, môn Lịch sử và Địa lý, môn Lịch sử, môn Địa lý, môn Giáo dục Kinh tế và Pháp luật cần điều chỉnh.
Hội đồng chuyên gia các môn học đã đưa ra các nội dung cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai theo quy trình để ban hành các nội dung sửa đổi chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục trong thời gian sớm nhất.
