Trao đổi với Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, GS. Nguyễn Minh Thuyết - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết: “Nếu lần này chương trình chỉ là gạch đầu dòng thì cũng không bổ ích bao nhiêu, cũng không thể thực hiện được trong điều kiện chúng ta có nhiều sách giáo khoa. Chúng ta thi, kiểm tra theo chương trình chứ không theo sách giáo khoa. Do đó nhất quyết phải có một chương trình tốt, phải coi việc làm chương trình quan trọng hơn sách giáo khoa nhiều”.
Chương trình là pháp lệnh
Theo GS. Nguyễn Minh Thuyết, trước hết cần đầu tư làm chương trình cho thật tốt, bởi chương trình có tính pháp lệnh, đó là nhiệm vụ của Bộ GD&ĐT. Có làm được chương trình tốt thì đó là cơ sở cho việc viết sách. Chương trình quan trọng hơn gấp nhiều lần làm sách giáo khoa. Tại các nước, giáo viên có thể nhìn vào chương trình mà không cần sách vẫn dạy học được.
Ở Canada, chương trình tiếng Anh dành cho một lớp mà dày hơn 100 trang, trong đó có bài tập, kiến thức…thì giáo viên không cần sách giáo khoa.
Cũng theo GS. Nguyễn Minh Thuyết, làm chương trình phải có thí điểm, có thể dạy chương trình này trong vòng 4 năm thì mới có thể đánh giá được chương trình. Khi sửa xong chương trình và chính thức lúc đó mới biên soạn được sách giáo khoa.
|
|
| GS. Nguyễn Minh Thuyết có nhiều góp ý đáng lưu tâm về đổi mới chương trình, sách giáo khoa. |
Theo Bộ GD&ĐT, chương trình đổi mới lần này sẽ có những nội dung mới (cố gắng thoát khỏi việc dạy kiến thức đơn thuần, mà chú trọng tới việc phát triển năng lực học sinh). Do đó, theo GS. Thuyết chương trình lần này càng phải được thí điểm. Ở một góc độ khác, GS. Thuyết cho rằng, đối với chương trình hiện hành cũng đã hướng vào chú trọng phát triển năng lực, nhưng chỉ có điều chúng ta đang thực hiện không nổi (một số cuốn sách giáo khoa viết không đúng tinh thần của chương trình, giáo viên dạy không đúng tinh thần chương trình).
Chờ cách làm của Bộ về đổi mới chương trình, sách giáo khoa
(GDVN) - Quốc hội thông qua Nghị quyết về đổi mới Chương trình-Sách giáo khoa là một chủ trương lớn sẽ được áp dụng từ năm học 2018 - 2019.
Vì sao biết mà không đổi mới được thì có nhiều lý do, theo GS. Nguyễn Minh Thuyết, hiện bậc THPT là cấp kém nhất trong việc đổi mới phương pháp vì thi cử đã là một áp lực. Trong khi đó Bộ GD&ĐT quy định thi chỉ trong nội dung sách giáo khoa, thậm chí còn giới hạn thi trong sách giáo khoa lớp 12. Do đó, người giáo viên không tội gì phải đổi mới phương pháp, quan trọng với người giáo viên là nhồi kiến thức cho học sinh để 100% thi đỗ.
Theo GS. Nguyễn Minh Thuyết, chương trình gì cũng phải đổi mới phương pháp, nếu không đổi mới phương pháp thì chương trình hay đến mấy cũng không giải quyết được gì, nếu giáo viên dạy có phương pháp kể cả chương trình cũ đem ra dạy thì học sinh vẫn phát triển được năng lực.
Sửa luật để tăng tính cạnh tranh khi làm sách?
Việc triển khai làm sách giáo khoa, GS. Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, nếu Bộ GD&ĐT không làm sách mà giao cho NXB Giáo dục làm sách thì lập tức sẽ có cuộc cạnh tranh công bằng giữa tất cả các NXB với nhau. Bởi theo Luật xuất bản, chỉ NXB mới có quyền in sách, do đó nơi đứng ra tổ chức bản thảo sách giáo khoa phải là nhà xuất bản. Nếu như vậy, theo GS. Thuyết chúng ta phải sửa Luật Xuất bản.
“Việc đầu tiên phải làm bây giờ là sửa Luật Giáo dục và Luật Xuất bản. Bởi Luật Giáo dục đang quy định hiện nay là một chương trình, một bộ sách, tuy rằng lời lẽ không phải vậy nhưng nếu nói “Một chương trình, sách giáo khoa sử dụng ổn định, thống nhất trong cả nước…” tức là một bộ sách. Cũng theo đó Luật Xuất bản quy định:
“NXB phải có tôn chỉ mục đích phù hợp với chức năng nhiệm vụ của cơ quan chủ quản…”, trong tất cả các NXB thì duy nhất chỉ có NXB Giáo dục có tôn chỉ, mục đích làm sách giáo khoa” GS. Thuyết lưu ý.
Quan điểm của GS. Nguyễn Minh Thuyết, nếu Bộ GD&ĐT giao cho NXB Giáo dục làm sách thì không cần đầu tư kinh phí, bởi NXB là một công ty có vốn, và tự bỏ vốn ra để làm sách, sau khi bán sách thì có thể thu hồi lại vốn. Nếu thiếu có thể vay Nhà nước, vay ngân hàng. Do đó, tiền để làm sách Bộ GD&ĐT nên tập trung làm chương trình thật tốt.
Ông giáo già gửi “6 chữ vàng” tới tất cả đồng nghiệp
(GDVN) - Đúc rút trong quá trình đi dạy học hơn 20 năm của mình, nhà giáo Đoàn Thịnh (Hà Nội) trước khi về hưu đã dành tặng đồng nghiệp “6 chữ vàng”.
Góp ý thêm để việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa đỡ tốn kém, GS. Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, chúng ta chỉ nên làm sách ở các môn khoa học xã hội, các sách tự nhiên, kỹ thuật và ngoại ngữ có thể dịch từ nước ngoài.
“Toán của mình và Nhật, Mỹ không khác gì nhau, duy chỉ khác chương trình của mình nặng hơn. Do đó có thể lấy cả chương trình và sách của nước ngoài để dạy tại Việt Nam, chỗ nào không hợp thì có thể sửa, nhưng tôi thấy hầu như không có chỗ nào là không hợp” GS. Thuyết bày tỏ.
Việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa sắp tới sẽ có nhiều nội dung cần thực hiện, trong đó cụ thể với từng loại sách giáo khoa nên đổi mới như thế nào so với bộ sách hiện hành? Cũng từng tham gia viết sách cho bậc tiểu học, GS. Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, việc thay đổi không nên xóa đi làm lại từ đầu. Tốt nhất, chúng ta đánh giá quyển nào cần thay thì thay ngay, quyển nào chưa cần thay thì vẫn dạy. Trong khi đó cứ để các tổ chức, cá nhân viết quyển khác, nếu thấy hay hơn quyển hiện hành xã hội sẽ tự biết phải lựa chọn quyển sách nào.
“Tất cả các cuộc cải cách kinh nghiệm cho thấy không thể thành công nếu không có kế thừa, nếu cải cách làm lại từ đầu là không bao giờ thành công” GS. Thuyết khẳng định.
Bên cạnh đó, với thời đại công nghệ thông tin, GS. Thuyết mong muốn khi làm chương trình cũng nên đưa lên mạng công khai để xã hội góp ý, sẽ có nhiều cơ quan, nhiều người tham gia góp ý để hoàn chỉnh hơn. Việc tiếp thu ý kiến tới đâu cũng cần có bản giải trình, vấn đề nào tiếp thu được và không tiếp thu được, cần phải giải thích và nhân dân thấy được rằng ý kiến của mình có tác dụng.
Với lộ trình thực hiện triển khai chương trình, sách giáo khoa mới vào năm học 2018-2019, theo GS. Nguyễn Minh Thuyết sẽ hơi gấp với cách làm bình thường của chúng ta. Nếu nhanh có thể 2015 mới xong được chương trình, xong chương trình còn khâu thẩm định, và có thể giữa năm 2016 mới xong thẩm định. Sau thẩm định chương trình mới bắt đầu viết sách giáo khoa, thời gian viết sách có thể mất 8 tháng đến 1 năm và thẩm định,
“Thẩm định chương trình, sách giáo khoa không hề đơn giản. Chưa chắc thẩm định một vòng có thể xong được. Kinh nghiệm của tôi phải làm ba vòng. Như vậy cũng phải tới năm 2017-2018 mới xong và đưa vào giảng dạy. Tuy nhiên nếu không thẩm định có thể kịp, còn chất lượng như thế nào thì không thể biết được” GS. Thuyết cho hay.
Do vậy, câu chuyện triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa vẫn đang là vấn đề cần được mổ xẻ để chúng ta có cách làm, cách thực hiện cụ thể, tiết kiệm, tập trung và quan trọng đạt được mục tiêu, yêu cầu đổi mới như trong Nghị quyết vừa được thông qua.
