Trong cộng đồng người dân tộc Cơ Tu ở các huyện miền núi Đông Giang, Tây Giang và Nam Giang (Quảng Nam) vẫn thường truyền tụng cho con cháu về thần A'ul (một dạng thần nước) huyền bí, có khả năng siêu phàm, có thể tìm gặp con người thông qua những giấc mơ kỳ lạ. Tuy nhiên, sự thật đằng sau những câu chuyện huyền bí, ly kỳ đó là một hủ tục lạc hậu về sự mê tín dị đoan, khi cho rằng những đứa trẻ sinh ra có màu da trắng, tóc bạc là những "đứa con" của thần A'ul.
Bí ẩn thần A'ul
Từ xa xưa, những bậc cao niên người Cơ Tu vẫn thường kể cho con cháu nghe những câu chuyện về thần A'ul. Họ khẳng định thần A'ul chỉ tồn tại trong thế giới siêu nhiên, người phàm không thể nhìn thấy. Những nơi núi đá hoang vu, có vũng nước sâu dưới tầng ngầm thường được cho là nơi ở của thần A'ul.
Theo một số già làng Cơ Tu, chỉ những đêm trăng thanh gió mát, thần A'ul mới xuất hiện, tìm đến nhà người con gái mà thần đã trót lòng thương nhớ. Sau những cuộc mua vui, "dấu tích" của thần A'ul để lại là những đứa con sinh ra khác thường: người trắng hoàn toàn từ tóc, da cho đến lông mi, lông mày. Những đứa trẻ này sinh ra, người Cơ Tu gọi đó là những đứa con của thần A'ul (!).
Từ đó, rất nhiều câu chuyện ly kỳ được đồng bào thêu dệt khiến chúng tôi rùng mình khi nghe họ kể lại. Đem thắc mắc này trao đổi với già làng Bh'riu Prăm (86 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND H. Đông Giang; nguyên ĐBQH khóa VI, VII, VIII), hiện đang sinh sống tại thôn Bhờ Hôồng 1, xã Sông Kôn, H. Đông Giang thì được già Prăm xác nhận: "Theo quan niệm của đồng bào Cơ Tu, A'ul không phải là "ma" hay thần thánh gì, mà đó là một dạng người, sống ở gần bờ sông, dưới lòng đất.
Theo quan niệm, A'ul có 2 dạng, một là dạng thấy được (nguyên hình - PV) và dạng không thấy được (hồn vía)". Theo già Prăm, những câu chuyện về thần A'ul ông cũng đã được nghe kể từ thời cha chú của mình. Ông bảo, lần đầu tiên nghe kể về thần A'ul, ông cũng không tin bởi đó hoàn toàn là những câu chuyện không có thật, gây mê tín dị đoan. "Lúc còn làm lãnh đạo huyện, già cũng đã có cuộc nói chuyện với đồng bào về việc không nên tin vào những chuyện mê tín dị đoan, viển vông, không có cơ sở khoa học... Nhưng thực sự thì rất khó để thuyết phục được đồng bào bởi những câu chuyện đó đã nằm sâu trong tiềm thức của họ khiến họ tin", già Prăm trăn trở.
Hủ tục cần được loại bỏ
Từ những lời đồn thổi về thần A'ul, chúng tôi đã đến tận làng Gừng, TT P'rao (H. Đông Giang)-nơi có một đứa trẻ con ông Ating Đhươi (38 tuổi), được đồng bào đồn đại là "con của thần A'ul". Ông Đhươi cho biết, trong số 6 đứa con của mình, có 2 đứa tóc bạc, da trắng bệch. "Thằng Thái (tức em Ating Thái - PV) là con thứ hai, trước nó có một người chị cũng trắng người như nó nhưng được hơn 3 tuổi thì bị bệnh nặng, mất rồi!". "Ai cũng bảo chúng là "con của thần A'ul", nên bỏ đi.
Nhưng vì lương tâm của người làm cha không cho phép mình vứt bỏ đứa con tội nghiệp này", ông Đhươi nghẹn ngào nói. Hai đứa trẻ này khi sinh ra mang ngoại hình khác thường: toàn thân da trắng, tóc bạc, mắt mờ không nhìn rõ vào ban ngày, được đồng bào Cơ Tu "gắn" là "con của thần A'ul". Từ đó chúng phải hứng chịu biết bao lời cay nghiệt từ người dân trong bản.
Thậm chí, những đứa trẻ cùng lứa tuổi cũng xa lánh, phân biệt "không chơi với con của thần A'ul!". Khi con gái đầu lòng của ông qua đời, khắp vùng ai cũng đồn thổi là con bé đã được "người cha" (là thần A'ul - PV) đem đi. Chính những lời đồn thổi mê muội đó càng khiến người Cơ Tu tin vào chuyện thần A'ul là có thật.
Khi chúng tôi hỏi về chuyện có rất nhiều tin đồn rằng, vợ ông - bà Ating Thị Brơớih đã kể với nhiều người việc bà thấy có rất nhiều lần thần A'ul về với bà, thì ông Đhươi xua tay, bảo: "Vợ chồng chung sống với nhau đã mấy chục năm nay nhưng chưa bao giờ tôi nghe vợ tôi kể về chuyện đó cả".
Xét về góc độ cá nhân, chúng tôi có thể khẳng định rằng, những lời đồn thổi, thêu dệt về đứa "con" của thần A'ul như đồng bào Cơ Tu vẫn quan niệm là không có cơ sở khoa học. Những đứa trẻ sinh ra có thể đã bị mắc căn bệnh về da bẩm sinh. Do đó, việc đồng bào gán ghép chúng là những đứa "con" của thần A'ul là hoàn toàn vô căn cứ.
Để làm rõ thông tin về căn bệnh lạ mà em Ating Thái đang mắc phải, chúng tôi đã trao đổi với bác sĩ chuyên khoa Nguyễn Đức Long, Trưởng khoa Da Liễu Bệnh viện Trung ương Huế. Sau khi xem hình ảnh về em Ating Thái được chúng tôi cung cấp, bác sĩ Long khẳng định em Thái đã mắc chứng bệnh bạch tạng, loại bệnh này rất phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.
"Về chẩn đoán lâm sàng, với những di chứng cụ thể, chúng tôi có thể khẳng định cháu Thái đã mặc chứng bạch tạng toàn thân. Loại bệnh này rất khó chữa, bệnh nhân nên tránh tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời nhằm đề phòng bị ung thư da. Tuy nhiên, để biết chắc chắn hơn, cũng nên đưa bệnh nhân đến khám, xét nghiệm máu tại các bệnh viện da liễu", bác sĩ Long khẳng định.
Bí ẩn thần A'ul
Từ xa xưa, những bậc cao niên người Cơ Tu vẫn thường kể cho con cháu nghe những câu chuyện về thần A'ul. Họ khẳng định thần A'ul chỉ tồn tại trong thế giới siêu nhiên, người phàm không thể nhìn thấy. Những nơi núi đá hoang vu, có vũng nước sâu dưới tầng ngầm thường được cho là nơi ở của thần A'ul.
Theo một số già làng Cơ Tu, chỉ những đêm trăng thanh gió mát, thần A'ul mới xuất hiện, tìm đến nhà người con gái mà thần đã trót lòng thương nhớ. Sau những cuộc mua vui, "dấu tích" của thần A'ul để lại là những đứa con sinh ra khác thường: người trắng hoàn toàn từ tóc, da cho đến lông mi, lông mày. Những đứa trẻ này sinh ra, người Cơ Tu gọi đó là những đứa con của thần A'ul (!).
Từ đó, rất nhiều câu chuyện ly kỳ được đồng bào thêu dệt khiến chúng tôi rùng mình khi nghe họ kể lại. Đem thắc mắc này trao đổi với già làng Bh'riu Prăm (86 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND H. Đông Giang; nguyên ĐBQH khóa VI, VII, VIII), hiện đang sinh sống tại thôn Bhờ Hôồng 1, xã Sông Kôn, H. Đông Giang thì được già Prăm xác nhận: "Theo quan niệm của đồng bào Cơ Tu, A'ul không phải là "ma" hay thần thánh gì, mà đó là một dạng người, sống ở gần bờ sông, dưới lòng đất.
Theo quan niệm, A'ul có 2 dạng, một là dạng thấy được (nguyên hình - PV) và dạng không thấy được (hồn vía)". Theo già Prăm, những câu chuyện về thần A'ul ông cũng đã được nghe kể từ thời cha chú của mình. Ông bảo, lần đầu tiên nghe kể về thần A'ul, ông cũng không tin bởi đó hoàn toàn là những câu chuyện không có thật, gây mê tín dị đoan. "Lúc còn làm lãnh đạo huyện, già cũng đã có cuộc nói chuyện với đồng bào về việc không nên tin vào những chuyện mê tín dị đoan, viển vông, không có cơ sở khoa học... Nhưng thực sự thì rất khó để thuyết phục được đồng bào bởi những câu chuyện đó đã nằm sâu trong tiềm thức của họ khiến họ tin", già Prăm trăn trở.
 |
| Ngoài ngoại hình da trắng, tóc bạc, mắt mờ, em Thái (bên trái) vẫn khỏe mạnh như bao đứa trẻ khác. Ảnh: KHÁNH NGUYỄN |
Hủ tục cần được loại bỏ
Từ những lời đồn thổi về thần A'ul, chúng tôi đã đến tận làng Gừng, TT P'rao (H. Đông Giang)-nơi có một đứa trẻ con ông Ating Đhươi (38 tuổi), được đồng bào đồn đại là "con của thần A'ul". Ông Đhươi cho biết, trong số 6 đứa con của mình, có 2 đứa tóc bạc, da trắng bệch. "Thằng Thái (tức em Ating Thái - PV) là con thứ hai, trước nó có một người chị cũng trắng người như nó nhưng được hơn 3 tuổi thì bị bệnh nặng, mất rồi!". "Ai cũng bảo chúng là "con của thần A'ul", nên bỏ đi.
Nhưng vì lương tâm của người làm cha không cho phép mình vứt bỏ đứa con tội nghiệp này", ông Đhươi nghẹn ngào nói. Hai đứa trẻ này khi sinh ra mang ngoại hình khác thường: toàn thân da trắng, tóc bạc, mắt mờ không nhìn rõ vào ban ngày, được đồng bào Cơ Tu "gắn" là "con của thần A'ul". Từ đó chúng phải hứng chịu biết bao lời cay nghiệt từ người dân trong bản.
Thậm chí, những đứa trẻ cùng lứa tuổi cũng xa lánh, phân biệt "không chơi với con của thần A'ul!". Khi con gái đầu lòng của ông qua đời, khắp vùng ai cũng đồn thổi là con bé đã được "người cha" (là thần A'ul - PV) đem đi. Chính những lời đồn thổi mê muội đó càng khiến người Cơ Tu tin vào chuyện thần A'ul là có thật.
Khi chúng tôi hỏi về chuyện có rất nhiều tin đồn rằng, vợ ông - bà Ating Thị Brơớih đã kể với nhiều người việc bà thấy có rất nhiều lần thần A'ul về với bà, thì ông Đhươi xua tay, bảo: "Vợ chồng chung sống với nhau đã mấy chục năm nay nhưng chưa bao giờ tôi nghe vợ tôi kể về chuyện đó cả".
Xét về góc độ cá nhân, chúng tôi có thể khẳng định rằng, những lời đồn thổi, thêu dệt về đứa "con" của thần A'ul như đồng bào Cơ Tu vẫn quan niệm là không có cơ sở khoa học. Những đứa trẻ sinh ra có thể đã bị mắc căn bệnh về da bẩm sinh. Do đó, việc đồng bào gán ghép chúng là những đứa "con" của thần A'ul là hoàn toàn vô căn cứ.
Để làm rõ thông tin về căn bệnh lạ mà em Ating Thái đang mắc phải, chúng tôi đã trao đổi với bác sĩ chuyên khoa Nguyễn Đức Long, Trưởng khoa Da Liễu Bệnh viện Trung ương Huế. Sau khi xem hình ảnh về em Ating Thái được chúng tôi cung cấp, bác sĩ Long khẳng định em Thái đã mắc chứng bệnh bạch tạng, loại bệnh này rất phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.
"Về chẩn đoán lâm sàng, với những di chứng cụ thể, chúng tôi có thể khẳng định cháu Thái đã mặc chứng bạch tạng toàn thân. Loại bệnh này rất khó chữa, bệnh nhân nên tránh tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời nhằm đề phòng bị ung thư da. Tuy nhiên, để biết chắc chắn hơn, cũng nên đưa bệnh nhân đến khám, xét nghiệm máu tại các bệnh viện da liễu", bác sĩ Long khẳng định.
Theo Khánh Nguyễn/Công an Đà Nẵng
