Bảng xếp hạng Đại học Việt Nam (VNUR) vừa công bố kết quả xếp hạng năm 2023 dành cho các cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam. Theo website của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Việt Nam hiện có 223 cơ sở giáo dục đại học, nhưng VNUR chỉ chọn ra 100 cơ sở giáo dục đại học thuộc top đầu, thực hiện xếp hạng các cơ sở này.
VNUR dùng 6 tiêu chí xếp hạng với các tỷ trọng cụ thể như sau:
Chất lượng được công nhận (30%) gồm 6 tiêu chí là:
Thứ hạng (ranking) toàn cầu hoặc của khu vực như QS, THE, ARWU…
Kiểm định (accreditation) cơ sở giáo dục theo bộ tiêu chuẩn khu vực và quốc tế.
Kiểm định (accreditation) chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế.
Kiểm định (accreditation) cơ sở giáo dục theo tiêu chuẩn trong nước.
Kiểm định (accreditation) chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn trong nước.
Định hạng (rating) được xác định dựa trên các số liệu về kết quả định hạng được thu thập từ công bố của QS Star và UPM.
Dạy học (25%) gồm 2 tiêu chí:
Tỷ lệ số lượng sinh viên trên một giảng viên.
Tỷ lệ số lượng giảng viên có học vị Tiến sĩ trên tổng số giảng viên.
Công bố bài báo khoa học (20%) gồm 3 tiêu chí:
Số lượng bài báo khoa học của toàn trường công bố theo Web of Science trong giai đoạn 5 năm liên tục.
Năng suất công bố bài báo khoa học của toàn trường theo Web of Science được tính bằng tỷ lệ tổng số bài báo được Web of Science công bố trong giai đoạn 2 năm liên tục trên tổng số giảng viên trong cùng thời kỳ.
Ảnh hưởng của bài báo khoa học trong toàn trường công bố theo Web of Science được tính bằng tỷ lệ tổng số trích dẫn trên toàn bộ bài báo được Web of Science công bố trong năm xếp hạng của VNUR.
Nhiệm vụ khoa học công nghệ và Sáng chế (10%) gồm 2 tiêu chí:
Nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp Nhà nước, Bộ ngành, tỉnh thành phố và cấp cơ sở trong 3 năm gần nhất.
Số lượng bằng sáng chế được công bố ở Việt Nam trong 3 năm gần nhất.
Chất lượng người học (10%) gồm 2 tiêu chí:
Điểm chuẩn tuyển sinh đầu vào được xác định bằng điểm chuẩn cao nhất và thấp nhất vào trường, bằng phương thức xét theo điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia.
Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm được thu thập từ báo cáo Ba công khai, và Đề án tuyển sinh hàng năm của cơ sở giáo dục đại học.
Cơ sở vật chất (5%) gồm 2 tiêu chí:
Tỷ lệ diện tích sàn xây dựng toàn trường trên mỗi sinh viên, được xác định dựa vào các thông tin của báo cáo ba công khai, kết hợp với Đề án tuyển sinh do trường đại học công bố hàng năm.
Số lượng e-boooks, số lượng sách in, số lượng nguồn cơ sở dữ liệu…được xác định dựa vào các thông tin của báo cáo ba công khai kết hợp với Đề án tuyển sinh do trường đại học công bố hàng năm.
Những tiêu chuẩn, tiêu chí và cách thực hiện từ thu thập đến xử lý dữ liệu để xếp hạng, thì có thể thấy kết quả xếp hạng của VNUR là hết sức công phu và khoa học.
Những tiêu chuẩn dùng để xếp hạng về cơ bản có thể phản ánh khá toàn diện chất lượng của một trường đại học. Đặc biệt, VNUR đã sử dụng những dữ liệu mà chỉ có thể giới chuyên gia ở Việt Nam mới có thể biết.
Việc sử dụng dữ liệu công khai từ các trường đại học, chắc chắn sẽ góp phần quan trọng vào việc chuẩn hóa thông tin công khai từ các trường đại học trong thời gian tới. Trong các tiêu chuẩn dùng để xếp hạng, VNUR sử dụng 30% tỷ trọng về nghiên cứu khoa học (nhưng thực chất có thể lên đến 38% nếu một cơ sở giáo dục đại học được trọn 8% điểm từ xếp hạng đại học mà nghiên cứu khoa học chiếm tỷ trọng là 100% như ARWU hay US News).
 |
Top 10 các đại học, trường đại học theo VNUR (ảnh chụp màn hình) |
Điểm thú vị là VNUR có những tiêu chí/cách đánh giá mà bảng xếp hạng các trường đại học uy tín trên thế giới như SCImago, ARWU, THE, Us News hay QS không có như:
Tích hợp kết quả xếp hạng các trường đại học của các bảng xếp hạng đại học uy tín khác trên thế giới.
Sử dụng kết quả kiểm định các trường đại học, kiểm định chương trình…từ quốc gia cho đến khu vực, quốc tế.
Sử dụng thành tựu từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ trong nước, sáng chế trong nước.
Sử dụng điểm tuyển sinh đầu vào, diện tích sàn xây dựng, tài liệu học thuật trong thư viện.
Đây là cách tiếp cận hết sức tinh tế của VNUR, và những khác biệt trên đã tạo nên khẩu vị riêng cho bảng xếp hạng của VNUR.
Một điểm khác biệt nữa có thể thấy, VNUR là một bảng xếp hạng khách quan tuyệt đối, theo nghĩa là không phụ thuộc vào dữ liệu được cung cấp từ các trường đại học.
Căn cứ theo thông tin từ website, có thể thấy VNUR độc lập trong việc xây dựng dữ liệu và độc lập xếp hạng, chứ không mời các trường đại học nộp dữ liệu hay cũng không phụ thuộc vào việc khảo sát/vote như QS, THE.
Đây là lần thứ 2 có thêm một bảng xếp hạng các trường đại học cho các đại học tại Việt Nam được thực hiện bởi các chuyên gia Việt Nam.
Trước đây đã từng có nhóm chuyên gia xếp hạng cho top 49 trường đại học hàng đầu của Việt Nam, được gọi là nhóm 49 .
Một khi đã có xếp hạng, thì bao giờ cũng có trường đại học này được xếp hạng cao hơn trường đại học kia và ngược lại, dù thống kê về mặt số liệu có thể cũng không lệch nhau nhiều. Tuy nhiên, việc xếp hạng cho các trường đại học lúc nào cũng cần thiết, vì đây là một kênh tham khảo rất bổ ích cho chính các đại học, sau đó là phụ huynh, học sinh và cả xã hội.
Thực tế cho thấy rất khó để có thể có một bảng xếp hạng trường đại học toàn diện, có nghĩa là có thể vừa lòng tất cả cộng đồng.
Do đó, việc tranh cãi hay những ý kiến trái chiều xung quanh bảng xếp hạng trường đại học là điều tất yếu. Tuy nhiên, sẽ hữu ích hơn nếu có những ý kiến đóng góp thiết thực để làm cho các bảng xếp hạng trường đại học tốt hơn, và những chuyên gia chủ trì các bảng xếp hạng các trường đại học cũng nên mở lòng theo hướng tiếp tục phát huy điểm mạnh, cải tiến những điểm chưa phù hợp để những kết quả xếp hạng tiếp theo sẽ ngày càng tối ưu hơn.
Xin chúc mừng các trường đại học có hạng cao, và vào được top 100 các đại học hàng đầu Việt Nam.
Xin chúc mừng VNUR đã có đóng góp rất thú vị, và hy vọng sẽ rất bổ ích cho cộng đồng học thuật.
