Gaelic, ngôn ngữ chính thức của người Ireland

08/08/2012 19:00
Anh Kiệt (TH)
(GDVN) - Theo Hiến pháp của Ireland thì tiếng Ireland (Gaelic) là ngôn ngữ chính thức thứ nhất và tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức thứ hai. Chính phủ Ireland áp dụng nhiều chính sách để duy trì ngôn ngữ Gaelic. Ở Ireland, Gaelic được coi là một môn bắt buộc trong các trường học.
Theo Hiến pháp của Ireland thì tiếng Ireland (Gaelic) là ngôn ngữ chính thức thứ nhất và tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức thứ hai. Tuy nhiên trên thực tế tiếng Anh hiện là ngôn ngữ phổ biến nhất ở Ireland. Sau hàng trăm năm chịu ảnh hưởng của văn hoá Anh, tiếng Anh đã trở nên thông dụng và trở thành ngôn ngữ chính thức phổ biến nhất, tiếng Ireland đã bị mai một đi rất nhiều và hầu như chỉ có thế hệ người lớn tuổi còn dùng ngôn ngữ Gaelic.
  Chính phủ Ireland áp dụng nhiều chính sách để duy trì ngôn ngữ Gaelic. Ở Ireland, Gaelic được coi là một môn bắt buộc trong các trường học. Sử dụng được tiếng Gaelic thông thường là một điều kiện bắt buộc đối với ai muốn làm cho các cơ quan của chính phủ, và họ phải thi tiếng Gaelic trước khi được tuyển dụng. Tên gọi của nhiều cơ quan nhà nước, địa danh vv... được sử dụng bằng nguyên bản tiếng Gaelic.  Nếu bạn tới Ireland lần đầu, để tránh rơi vào những tình huống khó xử, bạn nên ghi nhớ 10 từ Gaelic thông dụng được sử dụng hàng này bởi người dân Ireland: 1. Garda: Từ ‘garda’ có nghĩa là ‘bảo vệ’ hoặc ‘giám hộ’, là từ viết tắt của cụm từ ‘garda síochána’, có nghĩa là ‘bảo vệ hoà bình’. Từ ngày được dùng cho tên gọi của lực lượng cảnh sát Ireland.
Cảnh sát Ireland
Cảnh sát Ireland
2. Fir: trong tiếng Gaelic có nghĩa là ‘đàn ông’ – từ này thường được đánh dấu trên cửa nhà vệ sinh nam, và nếu bạn không biết thì rất khó để phân biệt. 3. Mná: không phải là đánh nhầm của từ ‘man – đàn ông’ trong tiếng Anh, mà nó có nghĩa là ‘phụ nữ’ trong tiếng Gaelic. Từ này cũng được sử dụng trên cửa nhà vệ sinh nữ, đặc biệt là ở vùng Tây Ireland. Do vậy nếu bạn không biết những từ cơ bản này, có thể bạn sẽ rơi vào những tình huống khó xử.  4. Áth Cliath: Phát âm "ah cli-a" và có nghĩa là những rào cản – và là tên gọi khác của Dublin. Từ này được sử dụng trên các bảng chỉ dẫn đường, bến tàu, bến xe... Còn từ ‘baile’ – phát âm là “bal-a”, có nghĩa là ‘thành phố/thị trấn’, do vậy khi bạn nhìn thấy biển chỉ dẫn là baile átha cliath, điều đó có nghĩa là Thành phố Dublin.
Átha Cliathi - Dublin
Átha Cliathi - Dublin
5. An Lár: có nghĩa là "ở giữa " hoặc "trung tâm" và được sử dụng trên các biển hiệu xe buýt để xác định điểm đến của xe buýt là vào trung tâm thành phố/thị trấn.

 6. Seirbhís: phát âm giống từ "service" và có nghĩa tương tự. Từ đối nghĩa là seirbhís - "out of service – không phục vụ".

7. Sláinte: Phát âm là "slaan-sha" và có nghĩa là "sức khoẻ". Từ này được dùng khi chạm cốc và chúc nhau khi uống rượu, bia. Từ này còn có nghĩa diễn tả ‘Tôi uống vì sức khoẻ của bạn!"
Chúc sức khoẻ
Chúc sức khoẻ
8. Slán: có nghĩa là ‘an toàn’ (phát âm là “slaan”) và được dùng để chúc ai đó lên đường may mắn, và trở về an toàn. Slán abhaile (phát âm "slaan aval") được dùng khi chúc ai đó lên đường trở về nhà an toàn. Slán còn được dùng trong cụm từ Slán agat hoặc Slán leat, đều có nghĩa là "tạm biệt".
 9. Craic Agus Ceol: phát âm là “crack agus col” (với âm o kéo dài) trong tiếng Anh có nghĩa là “crack and music” và được sử dụng để mô tả về cuộc sống về đêm của Ireland. “Craic” không phải là nguyên bản tiếng Gaelic mà chính là từ tiếng Anh “crack” và việc phiên âm theo tiếng Gaelic. Ý nghĩa ban đầu của nó là “vui vẻ/ vui nhộn”. 10. Fáilte: có nghĩa trong tiếng Anh là “welcome” (phát âm là “fall-sha”) được có thể được sử dụng như một lời chào. Ngành du lịch Ireland chọn từ này như một biệt danh "Fáilte Ireland". Một cụm từ rất hay được sử dụng là céad mile fáilte ("kad meel-a fall-sha") được dịch ra là "một trăm lời chào mừng".
Logo của Cơ quan Phát triển Du lịch Quốc gia Ireland
Logo của Cơ quan Phát triển Du lịch Quốc gia Ireland
Một số từ khác cũng thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông: Uachtarán na hÉireann (President of Ireland): Tổng thống Ireland
Tổng thống Ireland Michael D. Higgins và đệ nhất phu nhân Sabina Coyne. Ông trở thành vị tổng thống thứ 9 của Ireland sau chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 11/11/2011. Tổng thống Michael D. Higgins là một chính trị gia, nhà thơ, nhà xã hội học.

Tổng thống Ireland Michael D. Higgins và đệ nhất phu nhân Sabina Coyne. Ông trở thành vị tổng thống thứ 9 của Ireland sau chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 11/11/2011. Tổng thống Michael D. Higgins là một chính trị gia, nhà thơ, nhà xã hội học.

 - Rialtas na hÉireann (Government of Ireland): Chính phủ Ireland.  - Taoiseach (Prime Minister): Thủ tướng
Thủ tướng Ireland Enda Kenny. Ông Kenny là lãnh đạo của đảng Fine Gael. Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm theo đề cử của Hạ viện
Thủ tướng Ireland Enda Kenny. Ông Kenny là lãnh đạo của đảng Fine Gael. Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm theo đề cử của Hạ viện
- Tánaiste (Deputy Prime Minister): Phó Thủ tướng - Oireachtas (Irish parliament): Quốc hội Ireland - Dáil Éireann (Lower House): Hạ viện - Seanad Éireann (Upper House): Thượng viện - An Roinn Gnóthaí Eachtracha Agus Trádála: Bộ Ngoại giao và Thương mại - Ambasáid na hÉireann: Đại Sứ quán Ireland (www.embassyofireland.vn)
Điểm nóng

Trường học cho phép nữ sinh... cạo đầu, bán tóc

Đến Dublin để cảm nhận một nền văn hóa.
Dublin - Thành phố của văn chương Tham quan khu lăng mộ Newgrange, Ireland
Thủ tục chuyển tiền ra nước ngoài cho du học sinh Đại học Humboldt – “trường của Einstein”.
Anh Kiệt (TH)