Ngay khi còn chưa chính thức tốt nghiệp đại học, tháng 6/2025, Nguyễn Bình Nguyên (sinh năm 2003, quê Hải Phòng) đã xuất sắc trúng tuyển học bổng toàn phần cho chương trình đào tạo nghiên cứu sinh tại Mỹ với tổng giá trị hơn 11 tỷ đồng.
Bước ngoặt từ những cơ hội nghiên cứu
Chia sẻ với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Nguyên kể lại, em sinh ra trong một gia đình rất chú trọng đến việc học. Ngay từ khi còn nhỏ, em đã được cha mẹ định hướng rèn luyện ngoại ngữ và đầu tư cho học tập.
Chính vì vậy, ước mơ du học đã hình thành trong em từ những năm học giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, thời điểm học ở Trường Trung học phổ thông chuyên Trần Phú (Hải Phòng), mục tiêu ban đầu mà Nguyên đặt ra là du học bậc đại học ở Singapore. Thế nhưng, trong quá trình ôn tập, trước áp lực và thử thách, em đã phải tạm gác giấc mơ này.
Sau đó, khi trúng tuyển vào Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), Nguyên không từ bỏ mà tiếp tục tìm hiểu cơ hội trúng tuyển học bổng cao học ở một số quốc gia châu Á. Từ đó, đặt ra mục tiêu cho bản thân từ khi bắt đầu học đại học đến khi tốt nghiệp.
Bước ngoặt đến vào khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 12/2024, khi Nguyên tham gia chương trình thực tập nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ A*STAR, Singapore (The Agency for Science, Technology and Research). Tại đây, em có cơ hội làm việc trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và nhận được sự động viên trực tiếp từ thầy hướng dẫn rằng Mỹ là điểm đến phù hợp hơn với hướng nghiên cứu mà em theo đuổi, bởi đó là một trong những nơi tập trung những nền tảng công nghệ tiên tiến bậc nhất thế giới.
“Chính lời khuyên của thầy hướng dẫn nghiên cứu thực tập tại Singapore đã trở thành động lực lớn, tiếp thêm niềm tin để em quyết tâm chuẩn bị hồ sơ, mạnh dạn ứng tuyển học bổng du học Mỹ. Trước đó, em gần như chưa bao giờ nghĩ tới việc du học ở quốc gia này vì cho rằng nó có phần xa vời và quá sức với bản thân”, Nguyên nói.
Với nền tảng vững chắc cộng thêm sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kết quả, Nguyên đã nhận được học bổng toàn phần dành cho chương trình đào tạo nghiên cứu sinh ngành Khoa học dữ liệu tại khoa Khoa học dữ liệu, Học viện Công nghệ New Jersey, Mỹ (New Jersey Institute of Technology – NJIT, USA). Học bổng này có tổng trị giá 86.000 USD/năm trong 5 năm, bao gồm toàn bộ học phí và sinh hoạt phí, tương đương khoảng 2,2 tỷ đồng mỗi năm, tức hơn 11 tỷ đồng cho toàn chương trình học.
Thành tích và năng lực nghiên cứu là yếu tố quan trọng, chiếm đến 70% kết quả học bổng
Theo Bình Nguyên, có thể nói rằng, chính quá trình tham gia nghiên cứu khoa học đã trở thành yếu tố quan trọng nhất giúp em chinh phục học bổng toàn phần cho chương trình đào tạo nghiên cứu sinh tại Mỹ, chiếm tới 70 – 80% kết quả.
Nguyên cho hay, ngay từ cuối năm nhất đại học, dù chưa chính thức được học về các học phần chuyên ngành khoa học dữ liệu, em đã chủ động tìm tòi, tự học thêm nhiều kiến thức nền tảng có liên quan. Nhờ vậy, em sớm có cơ hội tham gia nghiên cứu tại phòng lab “Data Science & Knowledge Technology Lab” (DS&KT Lab) thuộc Trường Đại học Công nghệ, trở thành thành viên trẻ nhất phòng lab thời điểm đó.
Với sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô cùng sự hỗ trợ từ những anh chị nghiên cứu viên, năng lực nghiên cứu, kỹ năng phân tích thí nghiệm và lập trình của Nguyên được nâng cao nhanh chóng. Trong thời gian học tập tại đây, em đã tham gia một số cuộc thi nghiên cứu lớn, công bố 03 bài báo khoa học, trong đó có 02 bài với vai trò là tác giả chính.
Tại Data Science & Knowledge Technology Lab, Nguyên từng tham gia đề tài nghiên cứu “Ứng dụng mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên trong văn bản y sinh”.
Sau đó, khi thực tập tại A*STAR Singapore, Nguyên tiếp tục nghiên cứu đề tài “Cải thiện hiệu năng của các mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên bằng phương pháp tỉa dữ liệu” trong nhánh AI có trách nhiệm. Trong môi trường nghiên cứu cạnh tranh khốc liệt, với sự nỗ lực bền bỉ của các thành viên đã vô tình thúc đẩy Nguyên phải chăm chỉ hơn nữa mới có thể đạt được những sản phẩm nghiên cứu có chất lượng. Theo đó, mỗi buổi sáng, em đều đọc báo để cập nhật tin tức mới nhất liên quan AI. Và cũng chính bài báo nghiên cứu khoa học được nghiên cứu tại đây đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng giúp em thuyết phục hội đồng xét duyệt học bổng nghiên cứu sinh tại Mỹ.
“Nhiều chuyên gia đã cảnh báo AI có thể trở nên ngày càng nguy hiểm. Do đó, em muốn tập trung nghiên cứu về sự bảo mật và độ tin cậy để công nghệ phục vụ xã hội một cách hữu ích và an toàn hơn”, Nguyên nhấn mạnh.
Tuy vậy, hành trình nghiên cứu của Nguyên không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Thời gian đầu tham gia nghiên cứu, em không ít lần rơi vào bế tắc khi thí nghiệm kéo dài nhiều tháng nhưng kết quả lại không đạt yêu cầu, gần như “đi vào ngõ cụt”. Trong những giai đoạn khó khăn ấy, thầy cô và thành viên khác trong phòng lab đã luôn ở bên động viên, cùng em tìm ra hướng đi mới để vượt qua áp lực. Với Nguyên, việc đối diện với thất bại trong nghiên cứu là điều khó tránh, nhưng cũng chính từ đó em học cách kiên nhẫn, kiên trì và sáng tạo hơn.
Về định hướng nghiên cứu sắp tới, Nguyên cho rằng trí tuệ nhân tạo đang phát triển với tốc độ rất nhanh, mang lại nhiều lợi ích nhưng đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, khi theo học nghiên cứu sinh, em lựa chọn hướng nghiên cứu về độ tin cậy và tính an toàn trong AI, nhằm hạn chế nguy cơ gây hại cho con người của AI.
Thông tin thêm, Nguyên cho hay, ngoài việc nghiên cứu, nam sinh luôn duy trì điểm GPA ổn định tại trường nhằm đáp ứng tiêu chí xét học bổng.
Bên cạnh tài liệu giáo trình học trên lớp, Nguyên còn rất thích trau dồi kiến thức từ các giáo trình bên ngoài.
Nam sinh kể lại, em rất thích đọc những giáo trình liên quan đến các học phần trên lớp, có cuốn giáo trình dày đến hơn 500-600 trang. Đặc biệt là với những học phần nền tảng và cơ bản, việc bổ sung thêm kiến thức từ những giáo trình ngoài là rất quan trọng. Nguyên lưu ý thêm, khi tham gia phỏng vấn xét học bổng du học dành cho chương trình đào tạo nghiên cứu sinh, các giáo sư thường hỏi những kiến thức rất sâu đối với các ứng viên. Đây cũng là lý do mà Nguyên đã tạo ấn tượng đối với giáo sư vì trả lời được nhiều kiến thức nền tảng rất sâu có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu.
Song song với học tập và nghiên cứu, Nguyên còn tích cực tham gia hoạt động ngoại khóa. Từ năm nhất, năm hai, em đã tham gia các cuộc thi, trại hè khởi nghiệp trong và ngoài nước.
Để cân bằng giữa kết quả học tập, thành tích nghiên cứu và các hoạt động ngoại khóa, Nguyên đã phải nỗ lực rất nhiều lần. Có những giai đoạn em làm việc đến 1–2 giờ sáng, rơi vào tình trạng mệt mỏi, căng thẳng. Thế nhưng, do đã xác định từ đầu rằng con đường nghiên cứu khoa học luôn đi kèm áp lực nên Nguyên dần rèn luyện cho mình thói quen làm việc cường độ cao, biến khó khăn thành động lực để tiến lên.
Trong tương lai, sau khi hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh, Nguyên dự định tiếp tục theo đuổi chuyên sâu định hướng nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo, có thể ở lại giảng dạy tại trường đại học hoặc làm việc trong các công ty công nghệ lớn chuyên về AI. Với nam sinh, đam mê nghiên cứu khoa học chính là kim chỉ nam để em không ngừng phấn đấu, vươn tới những mục tiêu mới.
