Gần đây vấn đề giữ lại hay bỏ 30% cơ cấu điểm học bạ trong xét kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông được tranh luận trái nhiều, còn nhiều ý kiến khác nhau.
Tranh luận trái chiều về giữ 30% điểm học bạ xét tốt nghiệp trung học phổ thông
Một số giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo vẫn đề nghị giữ lại 30% điểm học bạ như cô Lê Thị Hương – Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị cho rằng không nên bỏ tỉ lệ 30% đi bởi đó là sự ghi nhận quá trình học tập của các em [1];
Ông Lê Duy Định – Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Gia Lai cho biết, việc cộng 30% điểm vào điểm xét tốt nghiệp trung học phổ thông là hợp lý;
Ông Đặng Ngọc Tuấn - Giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Bình cho hay, việc cơ cấu 30% - 70% trong điểm xét tuyển tốt nghiệp cũng là cơ sở để đối sánh việc dạy học ở địa phương. [2]
Các ý kiến trên đều có chung quan điểm cho rằng việc giữ lại 30% điểm học bạ trong xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông ghi nhận cả quá trình phấn đấu, học tập của các em.
Ở chiều ngược lại, có khá nhiều ý kiến không tán đồng việc giữ lại 30% điểm học bạ trong xét thi tốt nghiệp trung học phổ thông như ông Võ Ngọc Thạch – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đồng Nai chia sẻ, điểm học bạ của học sinh là dựa trên kết quả của các bài kiểm tra đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ.
Trong vài năm gần đây, tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông tại một số địa phương đã đạt tỷ lệ từ 98 đến 99%, một tỷ lệ rất cao rồi, nên đâu có cần lấy 30% điểm học bạ để xét chi nữa.
Theo ông Võ Ngọc Thạch, học bạ chỉ nhằm đánh giá học sinh có đủ điều kiện để dự thi tốt nghiệp hay không thôi, chứ lấy điểm học bạ để xét vào điểm tốt nghiệp chắc chắn có thể xảy ra chuyện nâng điểm học bạ để tỷ lệ học sinh tốt nghiệp cao hơn, có thể là cho đề kiểm tra dễ để có điểm cao [3];
Ông Nguyễn Ngọc Thái – Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ngãi cho rằng việc cộng 30% điểm trung bình lớp 12 là vô lý và không công bằng. Nó tạo ra một bức tranh giáo dục không công bằng giữa các địa phương. [4];
Bên cạnh đó nhiều ý kiến của các chuyên gia như tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh nguyên Vụ trưởng vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng cần bỏ “phao cứu sinh” trong xét tốt nghiệp ngay lập tức, tỷ lệ 30% điểm học bạ trong xét tốt nghiệp trung học phổ thông đang được áp dụng không hợp tình, hợp lý, thậm chí còn tác động không tốt đến việc dạy và học ở trường phổ thông [5];
Ý kiến về việc bỏ 30% điểm học bạ trong xét tốt nghiệp của tác giả Lê Mai trong bài viết “Cơ cấu học bạ chiếm 30% điểm tốt nghiệp đang làm dị dạng bức tranh giáo dục” trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam [6];
Trong bài viết đăng trên báo Tiền Phong “Lại đề xuất bỏ ‘phao cứu sinh’ xét tốt nghiệp trung học phổ thông” của tác giả Nghiêm Huê [7] thì phân tích rất rõ các ý kiến của các chuyên gia, nhà giáo và phân tích chi tiết nếu bỏ “phao cứu sinh” là 30% điểm học bạ thì kết quả thi sẽ là kết quả toàn cảnh bức tranh giáo dục tại địa phương là kết quả thực chất nhất của các địa phương.
Giữ lại 30% điểm học bạ xét thi tốt nghiệp trung học phổ thông là quá vô lý
Theo người viết việc giữ lại 30% điểm học bạ xét thi tốt nghiệp trung học phổ thông là quá vô lý, đúng như ý kiến của một số người là làm “dị dạng” bức tranh giáo dục thực chất, làm méo mó kết quả dạy và học thực chất của các địa phương, nó là cơ sở để việc chạy theo thành tích, chạy theo việc gian lận, nâng điểm, sửa điểm, không đánh giá đúng sự nỗ lực, cố gắng của các địa phương, học sinh trong việc dạy và học,…
Việc bỏ 30% điểm học bạ, bỏ “phao cứu sinh” trong xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông là việc làm hợp tình, hợp lý và phù hợp vì các nguyên nhân sau đây:
Thứ nhất, bỏ 30% điểm học bạ là trả lại đúng ý nghĩa cho kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông
Ban đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định cơ cấu điểm học bạ chiếm 50%, sau đó giảm xuống 30% trong xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông mục đích chính là hạn chế học sinh trượt tốt nghiệp, nó chính là “phao cứu sinh” kéo các địa phương có chất lượng giáo dục thấp dẫn đến tỷ lệ tốt nghiệp cao.
Vì “phao cứu sinh” đó các năm gần đây tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông nhiều địa phương tỷ lệ trên 99%, nhiều địa phương tỷ lệ tốt nghiệp nhiều năm liền 100%, chính điều đó đã khiến cho rất nhiều ý kiến đề nghị bỏ kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
Nếu bỏ cơ cấu điểm học bạ 30% trong xét tốt nghiệp trung học phổ thông thì tỷ lệ tốt nghiệp trở về thực chất, lúc đó mới đúng ý nghĩa kỳ thi, và không có lý do gì để đề xuất bỏ kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông khi nó đúng Luật Giáo dục và mang lại nhiều lợi ích to lớn, có thể dùng kết quả để xét tuyển đại học, cao đẳng, học sinh không phải di chuyển nhiều, thi nhiều lần, tốn kém thời gian, kinh phí,…
 |
Hình ảnh tỷ lệ đạt tốt nghiệp trung học phổ thông nếu không có 30% điểm học bạ (Nguồn: Tienphong.vn) |
Nó thực chất đã làm mất đi ý nghĩa, bản chất của kỳ thi bởi vì thi là việc thể hiện bản lĩnh, kiến thức, kỹ năng,… sau một quá trình, khi tham gia thi thì có em đỗ, có em trượt, có em đạt giải cao và có em không đạt giải đó là điều hết sức bình thường.
Thứ hai, học sinh không đạt kỳ thi vẫn được có giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12
Lý do trước đây từ 50% rồi giảm xuống 30% điểm học bạ làm căn cứ xét điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng có lý do chính đáng là tạo điều kiện cho các em có điều kiện được tốt nghiệp trung học phổ thông sau thời gian ít nhất 12 năm học tập mệt nhọc, sau khi tốt nghiệp các em có thể đi học nghề, đi làm,… cũng có tính nhân văn.
Nhưng hiện nay việc đó đã không còn ý nghĩa gì nữa, nó chỉ làm cho bức tranh giáo dục không thực chất, kéo theo việc chạy theo thành tích, vì hiện nay theo quy định mới là Văn bản số 02/VBHN-BGDĐT ngày 4/5/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông, nếu học sinh không tham dự kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc dự thi không đạt yêu cầu thì được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.
Học sinh hoàn thành chương trình lớp 12 dù không thi tốt nghiệp hoặc thi không đạt đã được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12 nên các em hoàn toàn có thể sử dựng giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12 đó đi làm hoặc tiếp tục học nghề.
Do đó, bỏ cơ cấu 30% điểm học bạ là cần thiết, học sinh không đạt vẫn được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12.
Thứ ba, mạnh dạn bỏ 30% điểm học bạ mới có kỳ thi thật, dạy thật, học thật
Như đã nói học sinh đạt kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông được cấp bằng tốt nghiệp, không đạt thì được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12, đây là chính sách rất nhân văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo nếu các năm về trước học sinh không thi đạt là phải học lại cả năm và phải dự thi lại, cũng không thể đi học nghề,…
Do đó “phao cứu sinh” không còn ý nghĩa gì trong việc nâng cao chất lượng mà còn làm “dị dạng” bức tranh giáo dục, nó chính là việc để các địa phương chạy theo bệnh ngụy thành tích, giả dối, gian lận,… nó vô tình khiến các địa phương, giáo viên và học sinh không nỗ lực phấn đấu để đạt kết quả cao vì đã có “phao cứu sinh” trên.
Một số lãnh đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương có lấy lý do học tập là một quá trình nên lấy 30% điểm học bạ là cần thiết, nhưng quan điểm trên là chưa phù hợp vì điểm quá trình đã thể hiện trong học bạ từ lớp 10, 11, 12 chứ không phải nâng điểm cao lớp 12 để các em đạt kết quả kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, do đó nếu lấy điểm quá trình phải lấy trung bình của cả 3 năm học, người viết sợ khi đó không chỉ nâng điểm hại học sinh lớp 12 mà cả của lớp 10, 11.
Cuối bài viết, người viết cho rằng đã đến lúc “chín” để bỏ cơ cấu 30% điểm học bạ trong xét tốt nghiệp trung học phổ thông trong các năm tiếp theo để góp phần vào công cuộc dạy thật, học thật, thi thật, nhân tài thật như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/giam-doc-so-giao-duc-quang-tri-nen-giu-30-diem-hoc-ba-xet-tot-nghiep-pho-thong-post220160.gd
[2] https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/cac-giam-doc-so-neu-quan-diem-ve-bo-hay-giu-30-diem-hoc-ba-trong-xet-tot-nghiep-post220148.gd
[3] https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/pho-giam-doc-so-giao-duc-dong-nai-chi-nen-xet-tot-nghiep-dua-tren-diem-thi-post220186.gd
[4] https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/giam-doc-so-giao-duc-quang-ngai-hoc-ba-chiem-30-diem-xet-tot-nghiep-la-vo-ly-post220149.gd
[5] https://tienphong.vn/ts-hoang-ngoc-vinh-can-bo-phao-cuu-sinh-trong-xet-tot-nghiep-ngay-lap-tuc-post1361108.tpo
[6] https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/co-cau-hoc-ba-chiem-30-diem-tot-nghiep-dang-lam-di-dang-buc-tranh-giao-duc-post220065.gd
[7] https://tienphong.vn/lai-de-xuat-bo-phao-cuu-sinh-xet-tot-nghiep-thpt-post1360708.tpo
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
