Xây dựng văn hóa học đường theo định hướng “học thật, thi thật, nhân tài thật"

Sáng 21/11, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo Giáo dục 2021, chủ đề “Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo".

Dự hội thảo có ông Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; đại diện lãnh đạo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội và một số bộ ngành; các chuyên gia, nhà giáo dục.

Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo có Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn và Thứ trưởng Ngô Thị Minh tham dự hội thảo.

Toàn cảnh buổi Hội thảo “Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo". Ảnh: LC

Phát biểu mở đầu buổi hội thảo, bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng ở nước ta, dù chưa có quy định cụ thể về văn hoá học đường trong các văn bản pháp quy về giáo dục, nhưng tư tưởng về một văn hoá học đường tích cực luôn hiện hữu trong các quan điểm chỉ đạo về giáo dục của Đảng và Nhà nước.

Từ khoảng hơn chục năm nay, ngành Giáo dục đã hướng tới xây dựng văn hoá học đường thông qua cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” (2006-2007) và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” (2008). Và những năm gần đây, ngành Giáo dục đang triển khai thực hiện Bộ quy tắc ứng xử văn hoá trong trường học.

Những hoạt động ấy đã có tác động tích cực đến việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, xanh, sạch, đẹp; giáo dục ý thức, kỹ năng sống cho học sinh, thúc đẩy nâng cao chất lượng dạy và học.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu chỉ đạo hội thảo. Ảnh: LC

Tuy nhiên, môi trường văn hoá, xã hội bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực,… sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức, lối sống. Dư luận xã hội có nhiều quan ngại về sự xuống cấp của môi trường văn hóa trong trường học.

Có nhiều nguyên nhân của tình trạng kể trên, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng là ở cả cấp độ chính sách lẫn tổ chức thực hiện, chưa có sự quan tâm thỏa đáng đến việc xây dựng văn hoá học đường.

“Rất nhiều nhà giáo, nhà khoa học trong hội thảo này đã trăn trở với vấn đề xây dựng văn hóa học đường, nghiên cứu làm rõ nhiều cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất các giải pháp hiệu quả. Tuy nhiên, làm thế nào để xây dựng được các chính sách và giải pháp để tạo sự chuyển biến rõ nét là một thách thức rất lớn. Hội thảo năm nay sẽ cố gắng hướng tới những nhiệm vụ quan trọng này” – bà Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết.

Để hội thảo đạt được mục tiêu đề ra, bà Nguyễn Thị Mai Hoa đã đề nghị các diễn giả, nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lý, các đại biểu tập trung chia sẻ, trao đổi và thảo luận để nhận dạng và giải quyết 3 nội dung cơ bản:

Một là, đánh giá, phân tích đúng thực trạng văn hoá học đường, mặt được, mặt chưa được, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra.

Bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội. Ảnh: LC

Trong đó, quan tâm tới việc phân tích những biểu hiện, nguyên nhân của bệnh thành tích trong nhà trường, vấn đề thiếu trung thực trong dạy học, thi, đánh giá chất lượng giáo dục để xây dựng văn hoá nhà trường theo định hướng “Học thật, thi thật và nhân tài thật”.

Hai là, khuyến nghị chính sách xây dựng văn hoá học đường nhìn từ các mối quan hệ bên trong và bên ngoài nhà trường cũng như trên môi trường mạng.

Ba là, đề xuất giải pháp cụ thể đối với cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương, các cơ sở giáo dục để có được sự đồng thuận trong nhận thức, sự thống nhất trong hành động; từ đó tạo sự chuyển động mạnh mẽ về văn hoá học đường trong mỗi nhà trường, mỗi thầy giáo, cô giáo và học sinh, sinh viên.

Bà Trịnh Thị Thủy – Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể Thao và Du lịch đọc Tham luận tai hội thảo. Ảnh: LC

Xây dựng văn hoá học đường là cơ sở, là nền tảng để đạt mục tiêu đó; góp phần thực hiện sứ mạng, giá trị, mục tiêu giáo dục của nhà trường theo hướng Chân - Thiện - Mỹ. Phát biểu chỉ đạo hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Thế hệ trẻ là mầm non, là tương lai của đất nước, rèn luyện, hoàn thiện nhân cách cho học sinh là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng.

Văn hoá học đường chính là vấn đề quan trọng thúc đẩy, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, những con người có đủ đức, đủ tài đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới và xu thế hội nhập quốc tế.

Đây thực sự là nhiệm vụ cấp bách và rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đã và đang ảnh hưởng nặng nề đến mọi mặt đời sống, xã hội; trong đó có giáo dục và đào tạo.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, ông Trần Thanh Mẫn yêu cầu trên cơ sở ý kiến đại biểu tại hội thảo, các cơ quan quản lý nhà nước theo thẩm quyền cần xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch về tăng cường hoạt động xây dựng văn hóa học đường, hệ giá trị văn hóa trong trường học đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.

Bà Ngô Thi Minh - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ảnh: LC

Tinh thần của Hội thảo cần được lan tỏa rộng rãi trong các nhà trường, được cụ thể hoá thành các hành động cụ thể để văn hóa học đường ngày càng hoàn thiện, là nền tảng tư tưởng nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng của học sinh, sinh viên, nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn thử thách, tạo lập được giá trị bản thân, góp phần tích cực xây dựng và bảo vệ đất nước.

Đọc tham luận tại Hội thảo, bà Trịnh Thị Thủy – Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch đã đưa ra 6 giải pháp để xây dựng văn hóa học đường trong đó có những giải pháp như:

Văn hóa học đường thể hiện tầm nhìn xa trong chiến lược phát triển giáo dục

Cần xem sự tham gia của người học là một phần tất yếu của xây dựng môi trường văn hóa. Đây là hoạt động của học sinh - sinh viên, cho học sinh - sinh viên, và vì học sinh - sinh viên. Khi sự chủ động, tích cực này bắt đầu từ người học, chúng ta không chỉ tạo ra một môi trường văn hóa phù hợp, mà còn truyền cảm hứng cho sự hình thành một công dân chủ động, sáng tạo, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong tương lai.

Nêu cao vai trò, tinh thần nêu gương của giáo viên, giảng viên trong việc thực hiện quy chế, chuẩn mực đạo đức trong nhà trường. Người thầy không chỉ là người truyền thụ kiến thức, mà còn là tấm gương sáng, là người có tầm ảnh hưởng lớn đến sự hình thành, phát triển nhân cách của học sinh. Mối quan hệ ứng xử giữa thầy và trò vừa đề cao những giá trị truyền thống, “tôn sư trọng đạo” vừa bổ sung những giá trị văn hoá mới “coi người học là trung tâm”, đề cao tính dân chủ, để “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.