Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2023, Việt Nam có 7 đoàn tham dự Olympic khu vực và quốc tế với 36 lượt học sinh tham gia bao gồm: 1 đoàn Tin học tham dự kỳ thi Olympic khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, 1 đoàn Vật lý tham dự kỳ thi Olympic khu vực Châu Á và 5 đoàn tham dự Olympic quốc tế các môn Toán, Vật lý, Tin học, Hóa học, Sinh học.
Đáng chú ý, tất cả thí sinh trong các đoàn tham dự Olympic năm 2023 của Việt Nam đều đoạt giải. Trong đó có 8 huy chương Vàng, 12 huy chương Bạc, 12 huy chương Đồng và 4 Bằng khen, tiếp tục giữ thành tích trong top 10 quốc gia đạt kết quả cao nhất.
Những thành tích này đã góp phần đưa học sinh Việt ghi dấu ấn mạnh mẽ trên "đấu trường" trí tuệ quốc tế. Từ đó khẳng định chất lượng giáo dục phổ thông và hướng đi đúng đắn trong công tác dạy học, phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi.
Nhân dịp năm mới Giáp Thìn 2024, phóng viên đã liên hệ với lãnh đạo một số trường trung học phổ thông cũng như học sinh đạt thành tích cao trong những kỳ thi Olympic quốc tế để lắng nghe chia sẻ của các thầy cô.
Tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Hà Huy Phương - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh thông tin: Số học sinh được triệu tập dự thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế của tỉnh Bắc Ninh năm học 2022-2023 là 15 học sinh.
Kết quả có 4 học sinh được vào các đội tuyển Olympic do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì bao gồm 2 học sinh môn Vật lý, 1 học sinh môn Toán, 1 học sinh môn Hoá. Ngoài ra còn có 3 học sinh vào các đội tuyển Olympic do các Hiệp hội chủ trì bao gồm: 1 học sinh dự thi Olympic Vật lý Châu Âu, 2 học sinh dự thi Olympic Hóa quốc tế Al - Berunity.
Trong đó, học sinh nhà trường đạt 3 huy chương Vàng, 1 huy chương Bạc, 5 huy chương đồng. Với kết quả này tỉnh Bắc Ninh dẫn đầu cả nước trong khối các trường Trung học phổ thông Chuyên về kết quả thi chọn học sinh giỏi khu vực và quốc tế.
Theo Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh, để có những kết quả trên, nhà trường nhận được sự quan tâm chỉ đạo của tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh, đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Sở Giáo dục và Đào tạo. Sở Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh, Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành những cơ chế chính sách hợp lý. Các chế độ, chính sách của tỉnh đã kịp thời, khích lệ, động viên và tạo điều kiện cho các giáo viên, học sinh phát huy hết khả năng, năng lực của bản thân.
Từ những cơ chế, chính sách của tỉnh, sở, nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện một cách hợp lý. Các môn chuyên xây dựng kế hoạch dạy học tương ứng với từng giai đoạn ngay từ đầu năm học lớp 10 và thích hợp cho từng kỳ thi.
Các em học sinh cũng được khuyến khích phát huy hết khả năng, tăng cường định hướng chuyển hoá mục tiêu thành động lực cho các em. Từ đó, biến việc học nâng cao, chuyên sâu thành niềm đam mê, yêu thích khám phá kiến thức của các em học sinh.
Nhà trường cũng tích cực tạo điều kiện cho các em tham gia những kì thi do các trường đại học, hiệp hội tổ chức để cho các em rèn luyện và nâng cao kiến thức. Các kỳ thi như Olympic Chuyên Khoa học tự nhiên do Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức, kỳ thi Olympic các trường trung học phổ thông chuyên khu vực Duyên hải và đồng bằng Bắc Bộ. Qua các kì thi này các em dần khẳng định được bản thân, đồng thời cũng giúp nhà trường phát hiện sớm các nhân tố để định hướng và bồi dưỡng nâng cao.
Ngoài ra, thầy Phương cũng khẳng định trong thời gian sắp tới nhà trường sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo để đưa học sinh nhà trường nói riêng, đồng thời góp phần đưa học sinh Việt vươn tầm quốc tế.
Trường Trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh đã triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, cụ thể như sau:
Về công tác quản lý: Tiếp tục thực hiện giao việc phải có áp lực, tạo điều kiện thực hiện thật tốt để biến áp lực thành động lực. Trong đó:
Xây dựng chương trình và chỉ đạo thực hiện chương trình môn chuyên xuyên suốt từ lớp 10 đến lớp 12 theo từng giai đoạn, với mục tiêu phù hợp.
Có kế hoạch dạy học phù hợp, đảm bảo cho học sinh các đội tuyển có kiến thức vững vàng theo khối thi xét tuyển đại học để các em thật sự toàn tâm, toàn ý cho thi học sinh giỏi.
Phân công nhiệm vụ không “mặt trận”, huy động sức mạnh tập thể nhưng đề cao sự phấn đấu của cá nhân và trách nhiệm đến cá nhân.
Thực hiện kỷ cương trong dạy và học: Học sinh dù có năng lực nhưng không có ý thức đóng góp cho đội tuyển sẽ không được chấp nhận là học sinh trường chuyên; giáo viên đảm nhận theo chuyên đề mà giảng dạy không hiệu quả 2-3 năm sẽ không giao nhiệm vụ và có thể không tham gia dạy chuyên.
Chú trọng hướng dẫn học sinh tự học, thảo luận, tự nghiên cứu và tạo không gian thuận lợi khích lệ học sinh tự học.
Nâng cao chất lượng đội ngũ, kết hợp tự bồi dưỡng và bồi dưỡng giáo viên, tăng cường giao lưu học tập.
Đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, khích lệ kịp thời kết quả đạt được.
“Kết quả, giáo dục mũi nhọn của tỉnh Bắc Ninh luôn có sự tiến bộ cả về số lượng và chất lượng qua từng năm và đi vào ổn định. Trong 5 năm gần đây, kết quả thi chọn học sinh giỏi quốc gia của tỉnh Bắc Ninh luôn nằm trong tốp đầu cả nước về tỉ lệ học sinh dự thi đạt giải và số giải Nhất”, thầy Phương nhấn mạnh.
Cũng là một trong những trường có học sinh đạt giải trong kỳ thi Olympic quốc tế, Tiến sĩ Vũ Văn Tiến - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (gọi tắt là Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội) cho biết: Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm là một trong những cái nôi đào tạo nhân tài. Trong nhiều năm qua học sinh của trường thường xuyên góp mặt trong các kỳ thi Olympic quốc tế. Thành tích nổi bật nhất trong năm 2023 là có một học sinh (em Hoàng Tuấn Dũng, lớp 12 Toán 1) dự thi Olympic Toán quốc tế tại Nhật Bản đoạt huy chương Bạc.
“Để có được thành tích như vậy Ban Giám hiệu và các thầy cô nhà trường có sự chuẩn bị từ rất sớm. Đầu tiên, nhà trường đặc biệt chú trọng đến chất lượng tuyển sinh đầu vào, những học sinh đạt giải nhất của các tỉnh, thành phố trong cả nước được nhà trường động viên, khuyến khích vào học tại trường. Những em xuất sắc nhất sẽ được tuyển thẳng.
Khi vào trường, thầy cô trong các tổ chuyên môn kết hợp với chuyên gia của các khoa trong Trường Đại học Sư phạm Hà Nội sẽ trang bị cho các em một nền tảng kiến thức vững chắc từ kiến thức cơ bản đến các chuyên đề chuyên sâu. Sau đó là sự cọ xát trong các kỳ thi tăng dần áp lực từ thấp tới cao”, thầy Tiến bày tỏ.
Cũng theo Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội để đạt thành tích cao trong các cuộc thi quốc tế học sinh cần hội tụ đủ các yếu tố: có nền tảng kiến thức sâu rộng của môn học, khả năng vận dụng kiến thức nhanh nhạy, kinh nghiệm thi cử tốt... Yếu tố quan trọng nhất là sự tự tin. Học sinh Việt Nam khi tham gia các kỳ thi Olympic quốc tế đã được những chuyên gia giỏi nhất bồi dưỡng nên khi đi thi các em phải tự tin vào bản thân mình thì mới vận dụng tốt kiến thức thầy cô dạy vào từng bài cụ thể.
Thầy Tiến thông tin, trong thời gian tới, Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội cũng có kế hoạch nâng cao chất lượng đào tạo. Cụ thể, nhà trường mong muốn tạo ra môi trường học thuật để các thầy cô, đặc biệt là thầy cô giáo trẻ thường xuyên trau dồi kiến thức chuyên môn và khát khao cống hiến. Các tổ nhóm chuyên môn tổ chức các buổi seminar để thầy cô giáo trẻ học hỏi kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn của thế hệ đi trước.
Tại kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế năm 2023, Đinh Cao Sơn - học sinh Trường Trung học phổ thông Chuyên Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) xuất sắc giành điểm số cao nhất đội tuyển Việt Nam (82,14/100 điểm), xếp vị thứ 7 trong số 348 học sinh đến từ 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sau đó, nam sinh lựa chọn theo đuổi ngành Sư phạm Hóa học.
Chia sẻ về tiêu chí quan trọng nhất giúp bản thân đạt thành tích cao trong kỳ thi Olympic quốc tế, nam sinh cho hay: “Trong kỳ thi Olympic quốc tế, chính sự dẫn dắt, định hướng kịp thời và đúng đắn của các cấp lãnh đạo, của các thầy cô là tiêu chí quan trọng nhất góp phần giúp học sinh chúng em đạt thành tích cao trong kỳ thi.
Những buổi học của các thầy cô không những cho chúng em những kiến thức hay, bổ ích, cập nhật với thế giới, mà còn truyền cho chúng em niềm tin và sức mạnh vượt qua áp lực và những thử thách mà chúng em trải qua trong kỳ thi”.
Chính sự tận tâm, nhiệt huyết của các thầy cô khiến nam sinh có thêm động lực và quyết tâm theo đuổi ngành Sư phạm Hóa học. Cậu bạn cũng mong muốn sau khi ra trường có thể nối tiếp các thầy cô giáo của mình dìu dắt các thế hệ học sinh bay cao, bay xa hơn nữa trên đấu trường quốc tế.
Kỳ vọng năm mới vào một thế hệ học sinh Việt nâng tầm vị thế đất nước
Nhân dịp năm mới Giáp Thìn 2024, thầy Tiến hy vọng các thế hệ học sinh Trường Trung học phổ thông Chuyên Đại sư phạm Hà Nội giữ vững truyền thống của nhà trường trong 58 năm vừa qua, giành nhiều thành tích cao hơn nữa trong các cuộc thi Olympic quốc tế. Từ đó, góp phần giúp Việt Nam nâng cao vị thế trên đấu trường học thuật quốc tế.
Trong khi đó, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh cũng kỳ vọng nhà trường trở thành một mái nhà chung đoàn kết, tràn đầy tình thương và trách nhiệm; mỗi ngày thêm một niềm vui, mỗi ngày thêm một thành công rực rỡ.
“Tôi hy vọng và kỳ vọng các em luôn chăm ngoan, học giỏi, trân trọng những kết quả đạt được, tiếp tục gặt hái nhiều thành tích trong thời gian tiếp theo và cùng nhau phấn đấu phát huy truyền thống hiếu học và khoa bảng giàu truyền thống của con người quê hương Kinh Bắc. Từ đó, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên đấu trường quốc tế”, thầy Phương nói.
Cùng chia sẻ về vấn đề này, Đinh Cao Sơn cho biết khi lựa chọn học sư phạm, nam sinh kỳ vọng sau khi trở thành giáo viên có thể truyền đạt nhiệt huyết và đam mê cho các thế hệ tương lai.
“Hy vọng rằng thế hệ tiếp bước sẽ tiếp tục phấn đấu học tập, ra sức đạt được những kết quả tốt nhất, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên đấu trường quốc tế. Năm 2024, em chúc cho các đội tuyển Olympic quốc tế của Việt Nam tiếp tục gặt hái được nhiều thành công hơn nữa, đem về thật nhiều tấm huy chương danh giá cho Tổ quốc”, nam sinh chia sẻ.