Ngày 30/11/2021, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 34/2021/TT-BGDĐT về tiêu chuẩn, điều kiện thi hoặc xét thăng hạng; nội dung, hình thức và việc xác định người trúng tuyển trong kỳ xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non, phổ thông công lập (gọi tắt là Thông tư thi, xét thăng hạng giáo viên mầm non, phổ thông) nhận được nhiều sự quan tâm của giáo viên cả nước.
Trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có những bài viết phản ánh một số bất cập như “Quy định thăng hạng theo thông tư 34 dễ tạo ra cuộc đua các danh hiệu”, “Thăng hạng theo Thông tư 34 có tạo ra cuộc đua “chạy ghế” tổ trưởng, tổ phó”, “Cơ hội thăng hạng vẫn mịt mù, thầy cô chuẩn bị tinh thần thi ngoại ngữ”,...
Ở một khía cạnh khác xin được nêu thêm vấn đề mà người viết cho rằng Thông tư 34 này khó giải quyết được tình trạng giáo viên giỏi ở hạng thấp, giáo viên dở hơn ở hạng cao tức là sẽ vẫn còn tiếp tục tình trạng giáo viên ở “nhầm hạng” và những giáo viên ở hạng thấp "khó có cửa" được thi, xét thăng lên hạng cao trong thời gian tới.
 |
Làm thế nào để không xếp nhầm hạng giáo viên? (Ảnh minh họa: Lã Tiến) |
Hiện nay, có tình trạng nhiều giáo viên ở “nhầm hạng”?
Ở thời điểm năm 2015 khi chuyển xếp lương theo chùm Thông tư 20, 21, 22, 23/2015/TTLT-BNV-BGDĐT, chỉ cần căn cứ vào hệ số lương hiện hành mà chuyển xếp lương không căn cứ vào các tiêu chuẩn, nhiệm vụ đang đảm nhận (cho nợ các tiêu chuẩn, nhiệm vụ, chứng chỉ của tiêu chuẩn chùm Thông tư 20, 21, 22, 23/2015).
Khi đó, đối với giáo viên mầm non, tiểu học, trung học cơ sở giáo viên đang hưởng lương đại học được chuyển xếp hưởng lương hạng II (hệ số 2,34 đến 4,98); đang hưởng lương cao đẳng được chuyển xếp hưởng lương hạng III (hệ số lương 2,1 đến 4,89);….
Như vậy, đợt chuyển xếp lương này hoàn toàn không dựa vào quá trình cống hiến, hiệu quả làm việc mà chỉ là dựa vào bậc lương đang hưởng để chuyển xếp lương, chia hạng giáo viên.
Như vậy ở Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 đã có rất nhiều giáo viên được bổ nhiệm “nhầm hạng”, nhiều giáo viên do “hên”, ở thời điểm trước năm 2015 được tuyển dụng và xếp lương đại học có hệ số lương 2,34-4,98 nên được chuyển sang hạng II (mầm non đến trung học cơ sở), còn những giáo viên “xui”, có bằng đại học từ năm 2012 nhưng đang hưởng lương trung cấp, cao đẳng nên chỉ chuyển được hạng IV, III cũ.
Do việc chuyển không căn cứ tiêu chuẩn, nhiệm vụ gì ở năm 2015 nên tình trạng giáo viên ở “nhầm hạng” là rất nhiều.
Có giáo viên bổ nhiệm hạng II từ năm 2015 đến nay dù nhiều giáo viên chưa thực hiện nhiệm vụ gì của giáo viên hạng II, chưa có thành tích gì thậm chí có giáo viên kỷ luật, không hoàn thành nhiêm vụ,… vẫn ở hạng II trên (vì không có quy định nào “xuống hạng” hay bắt buộc phải thực hiện nhiệm vụ hạng II).
Đó chính là bất cập lớn của việc xếp hạng giáo viên, mất đi ý nghĩa lớn của việc chia hạng, giáo viên giỏi ở hạng thấp, giáo viên không giữ nhiệm vụ, không có thành tích vẫn ở hạng cao, ở “nhầm hạng”.
Còn đối với việc tuyển dụng giáo viên mới, theo Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 quy định bất kể khi tuyển dụng có bằng cấp gì thì dạy ở mầm non, tiểu học được xếp lương có hệ số 1,86; dạy ở trung học cơ sở xếp lương có hệ số 2,1; dạy ở trung học phổ thông có hệ số 2,34 (hạng thấp nhất ở mỗi bậc học), nên những giáo viên được tuyển dụng từ năm 2015 đến nay và những giáo viên có bằng đại học từ năm 2012 hầu như xếp ở hạng III, IV không được thăng hạng dù giáo viên trên có giỏi hay có thành tích gì, những giáo viên này thiệt thòi vô cùng lớn.
Chùm Thông tư 01, 02, 03, 04/2021/T-BGDĐT được ban hành không giải quyết được vấn đề trên, dự kiến việc bổ nhiệm các hạng mới theo chùm Thông tư này lại dự kiến không căn cứ vào nhiệm vụ đang đảm nhận để được bổ nhiệm hạng mới, cũng giống như lần bổ nhiệm theo Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 giáo viên ở hạng cũ cao sẽ gần như được bổ nhiệm hạng mới cao, ví dụ các trường hợp hạng II cũ sẽ được chuyển qua hạng II mới.
Do đó sẽ có trường hợp bổ nhiệm “nhầm hạng” ở Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 tiếp tục “nhầm hạng” ở Thông tư 01, 02, 03, 04 mới.
Giáo viên "khó có cửa" được thăng hạng theo Thông tư 34?
Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục ban hành Thông tư 34/2021 về thi, xét thăng hạng thì người viết cho rằng vẫn chưa giải quyết được vấn đề giáo viên sẽ tiếp tục được bổ nhiệm “nhầm hạng”.
Giáo viên được bổ nhiệm “nhầm hạng” II theo chùm Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 và dự kiến được bổ nhiệm hạng II theo chùm Thông tư 01, 02, 03, 04/2021 ở các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở hiện nay là khá lớn.
Trong khi để được dự thi, xét thăng hạng thì phải đáp ứng nội dung quy định tại Điều 3. Tiêu chuẩn, điều kiện thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp:
“Giáo viên được đăng ký dự thi hoặc xét thăng hạng lên chức danh nghề nghiệp cao hơn liền kề khi có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện sau:
1. Cơ sở giáo dục có nhu cầu và được người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền quản lý cử đi dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp….”
Bên cạnh các điều kiện khác thì giáo viên phải được cơ quan có thẩm quyền cử đi dự thi, xét thăng hạng.
Việc quy định này có phần cứng nhắc, chưa cụ thể. Việc dự thi, xét thăng hạng là do giáo viên nhận thấy đủ điều kiện, tiêu chuẩn và tự nguyện đăng ký dự thi, xét thăng hạng là hợp lý nhất.
Nên người viết đề xuất thay thế nội dung trên bằng: “Giáo viên đủ tiêu chuẩn thì tự nguyện thực hiện hồ sơ, đăng ký thi, xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp”.
Bên cạnh đó, một số địa phương đã ban hành chỉ tiêu ở các hạng ví dụ hạng I là 5%, hạng II là 15%, hạng III là 80% nên hầu như hiện nay đã hết chỉ tiêu để thi, xét thăng hạng lên hạng I, II do đó hầu như không tổ chức, gửi danh sách thi, xét thăng hạng.
Vì thế, người viết cho rằng nên bỏ chỉ tiêu % giáo viên ở các hạng, giáo viên đủ tiêu chuẩn ở hạng nào thì được dự thi, xét thăng hạng lên hạng đó và thực hiện mỗi năm một lần, không nhất thiết giáo viên phải đủ 9 năm mới được dự thi, xét thăng hạng từ hạng III lên hạng II như quy định hiện nay.
Các Thông tư 20, 28, 29/2017 ban hành thi, xét thăng hạng không quy định cụ thể thời gian thi, xét thăng hạng đã dẫn đến thời gian qua không tổ chức thi, xét thăng hạng thiệt thòi lớn cho giáo viên.
Do đó, giáo viên không giữ chức vụ gì dù đạt thành tích cao cũng "khó có cửa" để dự thi, xét thăng hạng. Còn đối với giáo viên đang giữ chức vụ quản lý đang ở hạng III, IV cũng "khó có cửa" dự thi, xét thăng hạng vì có thể đã hết “chỉ tiêu”.
Một số bài viết gần đây cho rằng sẽ có tình trạng giáo viên chạy đua ghế tổ trưởng, tổ phó hay tạo cuộc đua các danh hiệu,… thực chất đó chỉ là thiệt thòi cho các giáo viên đang ở hạng III, IV hiện nay cần phải thi thăng hạng thì phải đáp ứng các tiêu chuẩn trình độ, nghiệp vụ, nhiệm vụ,…
Còn giáo viên đang ở “nhầm hạng” I, II ở chùm Thông tư 20, 21, 22, 23/2015 thì vẫn được ưu tiên chuyển đổi sang I, II mới mà không cần giữ nhiệm vụ, cũng không cần thời gian giữ hạng,… Gần như chỉ cần đủ trình độ đại học, có đủ chứng chỉ,… là sang hạng I, II mới.
Người viết đồng tình với quan điểm tác giả Phan Tuyết qua bài viết “Cơ hội thăng hạng vẫn mịt mù, thầy cô chuẩn bị tinh thần thi ngoại ngữ”:
“…Nhiều người đã quên đi những thiệt thòi của những thầy cô giáo bao nhiêu năm có tấm bằng đại học, có đầy đủ các văn bằng chứng chỉ, có khá nhiều thành tích không thua gì những đồng nghiệp khác nhưng vẫn ngậm ngùi nhận mức lương trung cấp, cao đẳng từ nhiều năm nay.
Những thầy cô giáo này, mới là thiệt thòi nhất và cho đến thời điểm này vẫn chưa thể biết đến khi nào các thầy cô giáo ấy mới được nhận mức lương theo văn bằng mình đã nỗ lực cả công sức và tiền bạc mới có được.”
Do đó, để giải quyết bất cập giáo viên “nhầm hạng” và giáo viên có cơ hội được thi, xét thăng hạng là quy định giáo viên được tự nguyện nộp hồ sơ thi, xét thăng hạng và giáo viên thi, xét thăng hạng trúng tuyển hạng nào thì được bổ nhiệm hạng đó.
Ví dụ giáo viên có trình độ thạc sĩ đang ở hạng III, IV đủ tiêu chuẩn có thể dự thi, xét thăng hạng lên hạng II thậm chí hạng I mà không nên quy định chỉ được dự thi, xét thăng hạng liền kề.
Vấn đề bổ nhiệm và ở “nhầm hạng” trong một thời gian dài gây bức xúc cho giáo viên, rất may là Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã có ý kiến về việc sửa đổi chùm Thông tư trong đó có ý là sửa đổi bất cập, bất công, giáo viên không bị thiệt thòi,…
Hy vọng lần sửa đổi tới sẽ không còn tình trạng giáo viên ở “nhầm hạng” và giáo viên đủ tiêu chuẩn ở hạng nào thì được bổ nhiệm ở hạng đó.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
