Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/1/2025.
Luật có 9 Chương, 89 Điều quy định về quy tắc, phương tiện, người tham gia giao thông đường bộ, chỉ huy, điều khiển, tuần tra, kiểm soát, giải quyết tai nạn giao thông đường bộ, trách nhiệm quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Luật này cũng đã quy định các hành vi bị nghiêm cấm, với nhiều điểm mới đáng chú ý. Theo đó, một trong những quy định hoàn toàn mới của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ nhận được sự chú ý đó là các điều khoản về điểm trừ giấy phép lái xe. Đây là lần đầu tiên nước ta luật hóa điểm của giấy phép lái xe.
Cụ thể, tại Điều 58 của Luật quy định: điểm của giấy phép lái xe được dùng để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của người lái xe, bao gồm 12 điểm. Số điểm trừ mỗi lần vi phạm tùy thuộc tính chất, mức độ của hành vi vi phạm.
Dữ liệu về điểm trừ giấy phép lái xe của người vi phạm sẽ được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu ngay sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực. Giấy phép lái xe được phục hồi đủ 12 điểm khi chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất.
Trường hợp giấy phép lái xe bị trừ hết điểm thì người đó không được điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo loại giấy phép đã bị trừ hết điểm.
Sau ít nhất 6 tháng kể từ ngày bị trừ hết điểm, người có giấy phép lái xe được tham gia kiểm tra nội dung kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông theo quy định. Việc kiểm tra kiến thức do lực lượng cảnh sát giao thông tổ chức, người có giấy phép lái xe có kết quả đạt yêu cầu mới được phục hồi đủ 12 điểm.
Theo Bộ Công an, việc trừ điểm giấy phép lái xe không phải là hình thức xử phạt vi phạm hành chính; hành vi vi phạm đã bị trừ điểm giấy phép lái xe thì không áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép lái xe. Như vậy, chủ phương tiện có thể vừa bị trừ điểm giấy phép lái xe vừa bị phạt tiền. Tuy nhiên, tài xế bị trừ điểm thì không bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.
Liên quan đến việc xử phạt các hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thông, trước đây đã có những hành vi vi phạm được đánh giá là gây mất an toàn giao thông nghiêm trọng, tài xế sẽ bị tước giấy phép lái xe theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.
Cụ thể với tài xế ô tô bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe với các hành vi vi phạm sau:
Vượt đèn vàng, vượt đèn đỏ; Chạy xe vượt quá tốc độ quy định từ 20 - 35km/h; Không tuân thủ hiệu lệnh của cảnh sát giao thông; Đi ngược chiều trên đường 1 chiều, đi ngược chiều trên đường có biển “Cấm đi ngược chiều hoặc đi vào đường cấm; Không chấp hành những quy định về việc dừng xe, đỗ xe trên đường cao tốc; Có vi phạm nồng độ cồn nhưng chưa vượt quá 0.25 mg/1 lít khí thở hoặc chưa vượt quá 50mg/100ml máu; Gây cản trở hoặc không nhường đường cho xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ.
Các lỗi vi phạm này sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng.
Bên cạnh đó, các lỗi vi phạm như: Chạy xe ô tô quá tốc độ trên 35km; Tài xế xe đón - trả khách trên tuyến đường cao tốc; Xe gây tai nạn giao thông nhưng không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không tham gia cấp cứu người bị nạn, không đến trình báo cơ quan có thẩm quyền, chủ động bỏ trốn.
Các lỗi vi phạm này sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 2 đến 4 tháng:
Còn đối với lỗi vi phạm điều khiển xe có nồng độ cồn vượt quá 0.25 - 0.4mg/1 lít khí thở hoặc vượt quá 50 - 80mg/100ml máu thì tài xế xe ô tô sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ từ 3 đến 5 tháng.
Ngoài ra, với các lỗi vi phạm như: Không chấp hành yêu cầu của cảnh sát giao thông, người thi hành công vụ về việc kiểm tra độ cồn, chất ma túy; Chạy ngược chiều hoặc lùi xe trên đường cao tốc; Người điều khiển xe có nồng độ cồn cao hơn 0.4mg/1 lít khí thở hoặc cao hơn 80mg/100ml máu thì tài xế ô tô sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 4 đến 6 tháng.
Đặc biệt, đối với các lỗi như: Người điều khiển xe ô tô có nồng độ cồn vượt quá 0.4mg/1 lít khí thở hoặc vượt quá 80mg/100ml máu ở mức cao nhất sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe trong 22 - 24 tháng và phạt hành chính kèm theo từ 30 - 40 triệu đồng. (1)
Đối với xe máy, trước khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 được thông qua, theo khoản 10 Điều 6 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 123/2021/NĐ-CP) quy định các trường hợp sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe đối với xe máy.
Trong đó, với các hành vi như: Chở theo từ 03 người trở lên trên xe; Điều khiển xe có liên quan trực tiếp đến vụ tai nạn giao thông mà không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không tham gia cấp cứu người bị nạn; Đi vào khu vực cấm, đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển; Không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông; Không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn của người điều khiển giao thông hoặc người kiểm soát giao thông; Người đang điều khiển xe sử dụng ô (dù), điện thoại di động, thiết bị âm thanh, trừ thiết bị trợ thính; Đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển “Cấm đi ngược chiều"; Không nhường đường hoặc gây cản trở xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ.
Các hành vi nói trên tài xế xe máy sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 tháng đến 3 tháng.
Bên cạnh đó, với các hành vi vi phạm như: Sử dụng chân chống hoặc vật khác quệt xuống đường khi xe đang chạy; Điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định trên 20 km/h; Không chú ý quan sát, điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định gây tai nạn giao thông; đi vào đường cao tốc, dừng xe, đỗ xe, quay đầu xe, lùi xe, tránh xe, vượt xe, chuyển hướng, chuyển làn đường không đúng quy định gây tai nạn giao thông; không đi đúng phần đường, làn đường, không giữ khoảng cách an toàn giữa hai xe theo quy định gây tai nạn giao thông hoặc đi vào đường có biển báo hiệu có nội dung cấm đi vào đối với loại phương tiện đang điều khiển, đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển “Cấm đi ngược chiều” gây tai nạn giao thông.
Đồng thời cùng với các hành vi vi phạm như: Buông cả hai tay khi đang điều khiển xe; dùng chân điều khiển xe; ngồi về một bên điều khiển xe; nằm trên yên xe điều khiển xe; thay người điều khiển khi xe đang chạy; quay người về phía sau để điều khiển xe hoặc bịt mắt điều khiển xe; Điều khiển xe lạng lách hoặc đánh võng trên đường bộ trong, ngoài đô thị; Điều khiển xe chạy bằng một bánh đối với xe hai bánh, chạy bằng hai bánh đối với xe ba bánh; Điều khiển xe thành nhóm từ 02 xe trở lên chạy quá tốc độ quy định.
Các hành vi vi phạm này tài xế xe máy sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 2 tháng đến 4 tháng.
Ngoài ra, các hành vi tái phạm hoặc vi phạm nhiều lần một trong các hành vi sau đây: Buông cả hai tay khi đang điều khiển xe; dùng chân điều khiển xe; ngồi về một bên điều khiển xe; nằm trên yên xe điều khiển xe; thay người điều khiển khi xe đang chạy; quay người về phía sau để điều khiển xe hoặc bịt mắt điều khiển xe; Điều khiển xe lạng lách hoặc đánh võng trên đường bộ trong, ngoài đô thị; Điều khiển xe chạy bằng một bánh đối với xe hai bánh, chạy bằng hai bánh đối với xe ba bánh; Điều khiển xe thành nhóm từ 02 xe trở lên chạy quá tốc độ quy định; Điều khiển xe đi vào đường cao tốc, trừ xe phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc; Gây tai nạn giao thông không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, bỏ trốn không đến trình báo với cơ quan có thẩm quyền, không tham gia cấp cứu người bị nạn; Gây tai nạn giao thông hoặc không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của người thi hành công vụ.
Các hành vi này sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 3 tháng đến 5 tháng.
Ngoài ra, các hành vi vi phạm về điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng chưa vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc chưa vượt quá 0,25 miligam/1 lít khí thở sẽ thì tài xế xe máy sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 10 tháng đến 12 tháng.
Nếu điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở thì tài xế xe máy sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 16 tháng đến 18 tháng
Nghiêm trọng hơn, đối với các hành vi như: Điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở; Không chấp hành yêu cầu kiểm tra về nồng độ cồn của người thi hành công vụ; Điều khiển xe trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy; Không chấp hành yêu cầu kiểm tra về chất ma túy của người thi hành công vụ thì tài xế xe máy sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 22 tháng đến 24 tháng. (2)
Tư liệu tham khảo:
(1) https://binhphuoc.gov.vn/vi/stp/an-toan-giao-thong/quy-dinh-nhung-loi-vi-pham-bi-giu-bang-lai-xe-o-to-1648.html
(2) https://thuvienphapluat.vn/cong-dong-dan-luat/vi-pham-nhung-loi-nao-se-bi-tuoc-bang-lai-xe-may-212671.aspx
