Sách giáo khoa sẽ được đưa vào diện Nhà nước kiểm soát giá, quy định giá trần

02/11/2022 16:50
Mộc Trà
0:00 / 0:00
0:00
GDVN- Dự thảo Luật Giá sửa đổi có điểm mới là sách giáo khoa được vào diện Nhà nước định giá, kiểm soát giá.

Không ấn định giá mà quy định giá trần sách giáo khoa

Chiều ngày 2/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày trước Quốc hội tờ trình dự Luật Giá (sửa đổi).

Dự luật sẽ được xem xét, thông qua sau 2 kỳ họp. Theo chương trình nghị sự, Luật Giá sửa đổi sẽ được thảo luận tại tổ vào ngày 7/11 và thảo luận tại hội trường vào 12/11.

Một điểm mới của luật sửa đổi lần này là Nhà nước sẽ quy định giá bán tối đa (giá trần), không ấn định giá bán mà để các đơn vị phát hành quyết định.

Việc này nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán sách giáo khoa và bảo đảm lợi ích người dân.

Trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách cho rằng sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng rất rộng và tác động trực tiếp tới người dân, trong đó có người thu nhập thấp.

Vì vậy, cần thiết phải kiểm soát, khống chế giá mặt hàng này để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng; tạo công cụ bảo vệ quyền và lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường. .Ảnh: quochoi.vn.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường. .Ảnh: quochoi.vn.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí như Dự thảo Luật, theo đó Nhà nước quy định giá bán tối đa (giá trần); không ấn định giá, để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán cụ thể nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán, bảo đảm lợi ích của người dân; đồng thời đề nghị tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc tổ chức thực hiện, bảo đảm tuyệt đối không để thông đồng giá.

Luật Giá sửa đổi lần này cũng đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hóa, dịch vụ và bổ sung 2 hàng hóa, dịch vụ vào danh mục do Nhà nước định giá, gồm sách giáo khoa, hàng hóa dịch vụ phục vụ quốc phòng, an ninh.

Tuy vậy, theo nhận định, số lượng hàng hóa Nhà nước định giá vẫn nhiều. Đại diện cơ quan thẩm tra của Quốc hội lo ngại Nhà nước định giá nhiều dịch vụ có thể sẽ dẫn đến can thiệp sâu, làm giảm tính cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, ảnh hưởng đến lợi ích, quyền lựa chọn của người tiêu dùng.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường đề nghị Chính phủ rà soát, bổ sung các tiêu chí... để bảo đảm vai trò quản lý Nhà nước song vẫn tôn trọng yếu tố thị trường, tránh áp dụng tùy tiện.

Với một số lĩnh vực đặc thù, cơ quan thẩm tra đề nghị có quy định khắc phục những bất cập phát sinh thời gian qua, một mặt bảo đảm không để lỗ hổng trong quản lý, một mặt phải khả thi để không làm ách tắc quá trình vận hành như định giá vật tư, trang thiết bị y tế...

Một số nội dung liên quan đến giá sách giáo khoa và dịch vụ giáo dục trong dự thảo trình Quốc hội.

Một số nội dung liên quan đến giá sách giáo khoa và dịch vụ giáo dục trong dự thảo trình Quốc hội.

Theo số liệu của Tổng cục thống kê, giá sách giáo khoa tiếp tục tăng gần 0,3% trong tháng 10/2022; giá vở, giấy viết các loại nhích nhẹ 0,09%... so với tháng trước.

2 luồng quan điểm về Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Chính phủ đề nghị duy trì. Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, khác với các quỹ tài chính khác, Quỹ bình ổn giá xăng dầu được hình thành, quản lý nhằm góp phần bình ổn giá xăng dầu, không phát sinh bộ máy, và không quản lý tập trung.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày trước Quốc hội tờ trình dự Luật Giá (sửa đổi). Ảnh: quochoi.vn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày trước Quốc hội tờ trình dự Luật Giá (sửa đổi). Ảnh: quochoi.vn.

Vừa qua, quỹ này phát huy tác dụng tích cực, hiệu quả trong tạo “bước đệm” nhằm góp phần bình ổn, giúp mặt hàng này trong nước không tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát.

Diễn biến giá xăng dầu phức tạp, khó dự báo nên công cụ Quỹ bình ổn giá vẫn cần thiết.

Trước đề xuất này của Chính phủ, thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Phú Cường cũng đồng tình vẫn cần duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu. Bởi quỹ này là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, tức là biện pháp kinh tế, không phải can thiệp hành chính.

Bối cảnh thực tế của Việt Nam hiện nay, việc bỏ quỹ là chưa phù hợp. Tuy nhiên, đa số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính ngân sách đề nghị việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên có thời hạn và thời điểm, tiến tới phải vận hành theo thị trường.

Việc điều hành Quỹ Bình ổn giá xăng dầu phải linh hoạt, hiệu quả, kịp thời hơn; có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng quỹ.

Ngược lại, cũng có quan điểm tại cơ quan thẩm tra đề nghị không duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu, do quỹ này hình thành qua trích lập từ giá mua người tiêu dùng trả, song lại do doanh nghiệp quản lý và quyết định sử dụng nằm tại cơ quan điều hành. Người tiêu dùng không tiếp cận được thông tin về việc sử dụng quỹ. Việc lập quỹ bản chất là sự can thiệp của Nhà nước vào một loại hàng hóa có tính nhạy cảm rất cao với thị trường, khiến giá xăng dầu trong nước và thế giới khó đồng nhất, không phản ánh đúng tính chất thị trường của hàng hóa.

Khi giá xăng dầu tăng cao, quỹ bị âm thì doanh nghiệp vẫn phải chi, thậm chí vay ngân hàng bù vào; còn khi giá xăng dầu thế giới xuống thấp, giá xăng dầu trong nước lại giảm chậm do phải trích lập, bù đắp cho phần quỹ âm trước đó, làm ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng.

Ngoài ra, trong tờ trình dự thảo Luật Giá (sửa đổi), Chính phủ đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hoá, dịch vụ và bổ sung 2 hàng hoá, dịch vụ vào danh mục, gồm sách giáo khoa, hàng hoá dịch vụ phục vụ quốc phòng, an ninh. Tuy vậy, số lượng hàng hoá Nhà nước định giá vẫn nhiều.

Cơ quan thẩm tra lo ngại, Nhà nước định giá nhiều dịch vụ có thể sẽ dẫn đến can thiệp sâu, làm giảm tính cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, ảnh hưởng đến lợi ích, quyền lựa chọn của người tiêu dùng.

Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Chính phủ rà soát, bổ sung các tiêu chí... để bảo đảm vai trò quản lý nhà nước song vẫn tôn trọng yếu tố thị trường, tránh áp dụng tuỳ tiện.

Mộc Trà