Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 14/02/2025.
Khi mới ban hành, nhiều ý kiến trái chiều nhau, có ý kiến đồng tình, ủng hộ, có ý kiến lo lắng cho kết quả học tập của học sinh. Sau gần một học kỳ triển khai, kết quả học tập của học sinh biến động như thế nào?
Người viết là giáo viên trung học phổ thông đã đối chiếu kết quả học tập của học sinh tại trường trung học phổ thông cụ thể ở phía Nam giữa 2 học kỳ trước và sau khi có Thông tư 29.
Thông tư 29 đã làm thay đổi quan điểm dạy và học
Sau một thời gian áp dụng, Thông tư đã bộc lộ những ưu điểm nổi bật và khó có thể phủ nhận.
Một là, học sinh giảm phụ thuộc vào học thêm. Trước đây, học sinh thường coi học thêm quan trọng hơn học chính khóa, cho rằng học thêm là cách để đạt được điểm cao. Do đó, nhiều học sinh không chủ động trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, mà ỷ lại vào các lớp học thêm.
Khi Thông tư 29 có hiệu lực, nhiều học sinh cảm thấy bị “sốc”, tâm lý hụt hẫng bởi không còn được học thêm tràn lan, lo sợ ảnh hưởng đến điểm số.
Tuy nhiên, nhà trường và giáo viên tư vấn kịp thời nên học sinh cân bằng tâm lý và nhận thức được tầm quan trọng của việc chủ động, tự giác và tìm tòi kiến thức; từ đó, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào học thêm.
Hai là, học sinh giảm áp lực học tập. Trước khi Thông tư 29 ra đời, học sinh học thêm một môn nhiều lớp với nhiều giáo viên khác nhau, nhiều mục đích khác nhau.
Lớp học để hiểu bài và lớp học để được điểm cao, làm đẹp học bạ, tạo nên gánh nặng áp lực về thời gian, tiền bạc và sức khỏe.
Từ khi Thông tư 29 có hiệu lực, học sinh hạn chế học thêm nên có thời gian để phát triển toàn diện hơn. Các em được tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể dục thể thao, trau dồi kỹ năng mềm và có thời gian thư giãn.
Ba là, đảm bảo sự công bằng trong môi trường giáo dục. Trước đây, học sinh không có điều kiện kinh tế để đi học thêm thì ít được công nhận sự tiến bộ, thậm chí bị đối xử khác biệt. Sự chênh lệch rõ ràng về kết quả học tập giữa 2 nhóm học sinh này cho thấy sự bất bình đẳng trong giáo dục. Có thể nói, Thông tư 29 cấm giáo viên dạy thêm học sinh chính khóa, đã khắc phục hạn chế này, tạo cơ hội cho tất cả học sinh được tiếp cận kiến thức như nhau.
Bốn là, nâng cao trách nhiệm của giáo viên trong giờ dạy chính khóa. Thông tư 29 buộc giáo viên phải nâng cao trách nhiệm trong giờ dạy chính khóa. Hiện tượng giáo viên đầu tư dạy thêm nhiều hơn tiết dạy trên lớp làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã lý giải tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 9/6 rằng, việc trang bị kiến thức cho học sinh là nhiệm vụ chính của giáo viên trong giờ dạy trên lớp.
Nếu giáo viên không hoàn thành được điều này mà lại tiếp tục dạy thêm các nội dung đó ngoài giờ, có thể dẫn đến những “biến tướng” trong giảng dạy, khiến giáo viên không hoàn thành trách nhiệm của mình. Quy định này đã buộc giáo viên phải đầu tư vào tiết dạy chính khóa, tích cực đổi mới phương pháp để thu hút học sinh nhiều hơn trong tiết dạy.
Năm là, kết quả học tập của học sinh được đánh giá chính xác. Trước khi có Thông tư 29, kết quả học tập của học sinh có thể không phản ánh đúng năng lực thực sự do tác động của việc học thêm.
Thậm chí có những trường hợp tiêu cực như trong kỳ kiểm tra cuối học kỳ 2 vừa qua như giáo viên tiết lộ đề kiểm tra Văn ở lớp học thêm (theo Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ngày 15/5/2025). Sau khi Thông tư 29 có hiệu lực, kết quả học tập của học sinh dần dần được đánh giá thực chất hơn, phản ánh đúng năng lực của học sinh và quá trình nỗ lực của mỗi em.
Thông tư 29 có ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh?
Thông tư 29 hướng đến mục tiêu dạy thật học thật, phát huy năng lực thật của học sinh. Để đánh giá toàn diện hiệu quả của Thông tư này, cần phải có một thời gian đủ dài để có dữ liệu phong phú và phân tích một cách khoa học.
Trong phạm vi bài viết này, người viết chỉ so sánh kết quả học lực môn Toán của học sinh ở 2 học kỳ, năm học 2024-2025, nơi người viết đang công tác. Theo quy định hiện tại, kết quả học tập của học sinh trong từng học kì được đánh giá theo 01 (một) trong 04 (bốn) mức: Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt.
Thứ nhất, so sánh kết quả bộ môn Toán trước và sau tác động của Thông tư 29. Việc này có ý nghĩa quan trọng, bởi vì đây là môn được quan tâm đặc biệt và có xu hướng dạy thêm học thêm nhiều nhất.
Theo đó, kết quả bộ môn Toán cả trường có sự tiến bộ rõ rệt giữa hai học kỳ. Trong đó, tỷ lệ Chưa đạt, Đạt và Khá có giảm nhẹ; tỷ lệ Tốt tăng 6,58%. Cụ thể từng khối như sau:
Khối 10, tỷ lệ học sinh Tốt tăng mạnh (5,58%). Kết quả này cho thấy, các em đã làm quen tốt hơn với môi trường học tập mới và có sự cố gắng vươn lên.
Khối 11, ấn tượng nhất là tỷ lệ học sinh Chưa đạt giảm sâu (4,74%) và gia tăng đáng kể tỷ lệ học sinh Tốt (11,39%). Việc tăng tỷ lệ học sinh giỏi có thể do sự tập trung hơn vào các kiến thức chuyên sâu và sự nỗ lực của các em.
Khối 12, trái lại so với khối 10 và 11, tỷ lệ học sinh Chưa đạt tăng nhẹ (0,88%), tỷ lệ Đạt tăng nhẹ, tỷ lệ Khá giảm sâu (6,26%), tỷ lệ Tốt tăng nhẹ (2,69%). Có thể do áp lực thi cử hoặc sự phân hóa học sinh rõ rệt hơn ở năm cuối cấp.
Tóm lại, kết quả môn Toán của nhà trường đã có sự cải thiện đáng kể trong học kỳ 2, thể hiện qua việc giảm tỷ lệ học sinh Chưa đạt và tăng tỷ lệ học sinh Tốt. Các khối 10 và 11 có sự tiến bộ rất tích cực.
Thứ hai, so sánh kết quả học tập của học sinh toàn trường giữa 2 học kỳ để có nhận định khái quát. Kết quả như sau:
Nhìn chung, tỷ lệ học sinh xếp loại Tốt tăng đáng kể (8,25%), số học sinh đạt loại Khá giảm nhẹ, số học sinh loại Đạt giảm đáng kể (6,97%), số học sinh Chưa đạt vẫn giữ nguyên. Đây là một tín hiệu tích cực cho thấy chất lượng học tập chung của toàn trường đang được cải thiện đáng kể. Cụ thể ở từng khối như sau:
Khối 10 tiến bộ vượt bậc. Tỷ lệ học sinh loại Tốt tăng vọt, tỷ lệ Đạt giảm mạnh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của 3 em học sinh Chưa đạt trong học kỳ 2 cũng cần quan tâm để hỗ trợ kịp thời.
Khối 11 có sự đột phá mạnh mẽ. Tỷ lệ học sinh loại Tốt tăng vọt, trong khi tỷ lệ Đạt và Chưa đạt đều giảm đáng kể. Điều này cho thấy sự nỗ lực rất lớn của giáo viên và học sinh.
Khối 12 có xu hướng hơi khác lạ, bởi các em tập trung vào những môn thi tốt nghiệp nhiều hơn. Tỷ lệ Tốt và Đạt giảm nhẹ nhưng loại Khá tăng lên. Dù có 01 học sinh chưa đạt ở học kỳ 2 (trong khi đó học kỳ 1 không có) không đáng kể.
Dù kết quả học tập có biến động nhưng nhìn chung không đáng kể. Theo thống kê, số học sinh được khen thưởng (loại Giỏi và Xuất sắc) ở học kỳ 2 tăng vọt so với học kỳ 1. Cụ thể, học kỳ 1 có 350 em, học kỳ 2 có 464 em. Lý giải cho việc tăng này, có thể do các em có thời gian để đầu tư học tập đều các môn.
Nhận định ban đầu về tác động của Thông tư 29
Dựa trên dữ liệu so sánh trên, có thể đưa ra nhận định ban đầu rằng: Thông tư 29/2020/TT-BGDĐT dường như không gây ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến kết quả học tập của học sinh tại trường được khảo sát. Ngược lại, nó còn góp phần thúc đẩy phương pháp dạy và học tích cực để giữ vững thành tích ở học kỳ 1.
Cần lưu ý rằng, ở học kỳ 1, kết quả học tập còn chịu tác động của học thêm trong nhà trường, Nơi mà giáo viên được tổ chức dạy thêm đại trà cho tất cả học sinh chính khóa, kể cả trong và ngoài giờ hành chính. Khi đó, có khả năng giáo viên “mớm” đề hoặc tiết lộ đề kiểm tra cho học sinh học thêm.
Đến học kỳ 2, Thông tư 29 có hiệu lực từ ngày 14/2 với quy định: “Giáo viên đang dạy học tại các nhà trường không được dạy thêm ngoài nhà trường có thu tiền của học sinh đối với học sinh mà giáo viên đó đang được nhà trường phân công dạy học theo kế hoạch giáo dục của nhà trường”. Việc dạy thêm và dạy chính khóa đã được tách bạch, nhằm tạo sự công bằng cho tất cả học sinh.
Tuy nhiên, để đánh giá toàn diện tác động của Thông tư 29 và khẳng định hiệu quả tích cực của nó, cần có thời gian và số liệu phong phú để phân tích kỹ lưỡng. Dữ liệu trên đây chỉ là của một trường cụ thể và chỉ có thể coi là gợi ý ban đầu để đánh giá Thông tư. Điều không thể phủ nhận là Thông tư đã tác động tích cực đến sự thay đổi phương pháp dạy học, thái độ học tập của học sinh và vai trò của giáo viên trong tiết dạy chính khóa.
Có thể nói, Thông tư 29 bước đầu lập lại nền nếp trong môi trường dạy thêm học thêm, từng gây nhức nhối trong thời gian qua. Việc cấm giáo viên dạy thêm học sinh chính khóa là đúng đắn, tránh những “biến tướng” tiêu cực trong giáo dục, đồng thời trả lại danh dự cho nhà giáo.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
