Ngày 8/6, trên các diễn đàn và mạng xã hội lan truyền đi thông tin đề thi Toán kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Thành phố Hồ Chí Minh vừa diễn ra từ ngày 5 đến 7/6/2023 có “sạn”.
Cụ thể, tại đề thi này, ở câu số 5, theo Anh Trung Hiếu (từ Leipzig, Đức) thì câu này đã có một số sai sót về mặt bản chất của Vật lý, như:
Đề cho công suất P cùng với đơn vị đi kèm là W thì các hệ số a,b trong công thức P=at + b phải có đơn vị tương ứng là W/s và W. Nếu đáp án hoặc lời giải của học sinh chỉ cho số, mà thiếu đơn vị là không đúng.
Nếu hiểu là tìm thời gian t tính từ t= 0 để P (t) = 105W thì dữ kiện “đun sôi nước” là gây hiểu lầm, không liên quan đến bài toán.
 |
Trích đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Toán ở Thành phố Hồ Chí Minh vừa diễn ra (ảnh: CTV) |
Nếu vẫn giữ cách hiểu là tìm thời gian để đun sôi nước với công suất 105W thì nảy sinh ra nhiều rắc rối. Giả sử đun m (kg) nước từ T1 (độ C)lên T2 (độ C), nhiệt dung riêng C (J/kgC) thì nhiệt lượng cần là Q = m.c (T2-T1).
Đề viết đun sôi nước với công suất cố định là gây hiểu lầm, vì thiếu các dữ kiện nhiệt độ bắt đầu, khối lượng nước, nhiệt dung riêng của nước.
Hơn nữa, giải theo hướng này thì không liên quan gì đến hàm P (t) đã cho, mà chỉ áp dụng tính công W = P.t = 105 .t và giải phương trình Q = W và tìm ẩn t.
Bởi vì công suất P (t) thay đổi theo thời gian t, nên công cần thực hiện là W = tích phân [ P (t’) dt’] từ t’ = 0 đến t’ = t (thời gian cần tìm) và giải Q = W tìm ẩn t. Hiểu theo cách này thì kiến thức tích phân nằm ngoài chương trình và dữ kiện 105 W trở nên mơ hồ.
Trong khi đó, một giáo viên Vật lý bậc trung học cơ sở tại Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh khi trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam thì đánh giá, câu 5b của đề thi này không đầy đủ kiến thức Vật lý để giải được.
Nam giáo viên này cho hay, câu này giống với một bài Toán dành cho các học sinh chuyên Vật Lý, mà các giáo viên thường hay cho các em học chuyên Vật lý để giải.
“Câu này phải yêu cầu tính giá trị trung bình công suất hao phí mới dùng được. Phía trên cho đồ thị với các giá trị thay đổi liên tục, thì không thể lấy một giá trị rồi lấy công suất trừ đi, ra công suất đun nước được” – thầy giáo này cho biết.
Thầy giáo này nghĩ rằng, câu 5b với học sinh bình thường thì các em giải máy móc thì được, còn với các em học sinh chuyên Vật lý nghĩ sâu xa hơn thì khó mà giải, vì có cảm giác thiếu dữ liệu về mặt kiến thức.
Thầy giáo này kiến nghị với Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đề thi cần được ra kỹ hơn về mặt nội dung, vì môn Vật lý khác với môn Toán, là chú trọng về mặt đơn vị, chứ câu 5b thì về mặt đơn vị không có thì rất kỳ, rất dễ gây hiểu lầm cho các em học sinh, nhất là với các em đang học chuyên Vật lý.
Phản hồi về vấn đề này, ngày 9/6, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Bảo Quốc – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh (phụ trách chuyên môn) khẳng định, câu 5 của đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Toán của thành phố hoàn toàn bình thường, không có gì gọi là “sạn”.
Ông Nguyễn Bảo Quốc nhấn mạnh, đây là đề thi môn Toán, câu này cho giả thiết, yêu cầu học sinh dùng kiến thức và các năng lực giải Toán để giải quyết, đưa ra kết quả cuối cùng, chứ nhìn dưới góc độ Vật lý thì lại có thể nhìn theo hướng khác, nên dữ liệu và nội dung cũng có thể nhìn theo hướng này.
Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đưa ra ví dụ, bài toán ở câu 3 đề thi môn này yêu cầu tính tỷ lệ cân nặng lý tưởng với tham số là chiều cao lý tưởng, nhưng ngày xưa có thể thích khuôn mặt tròn người đầy đặn thì công thức này là sai, nhưng người gầy ốm thì công này lại có thể phù hợp.
Nhìn chung, theo ông Quốc, cần nhìn đề thi để đánh giá dưới khía cạnh nào để đánh giá vấn đề cho chắc chắn, có thể có những đánh giá khác nhau.
Các câu hỏi này trong đề Toán đã rất cụ thể, có công thức, dữ liệu liên quan để yêu cầu học sinh tính toán theo yêu cầu của đề bài, sử dụng hệ phương trình để giải.
Ông Nguyễn Bảo Quốc đưa ra nhận định, nếu nhìn câu hỏi này dưới khía cạnh của môn Vật lý, đưa ra phân tích thì lại có thể đi vào chuyên Vật lý rất sâu, không phù hợp với đang giải, đánh giá về mặt kiến thức Toán học.
Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, câu 5 của đề này học sinh bình thường hoàn toàn có thể làm được, không có vấn đề gì gọi là sai sót.
