Trước đây, khi các trường đại học công lập chưa có hội đồng trường, bộ máy lãnh đạo của trường đại học gồm có đảng ủy và ban giám hiệu. Trong đó, theo Quy định số 97-QĐ/TW ngày 22/3/2004 của Ban Bí thư quy định về chức năng của đảng bộ đơn vị sự nghiệp như sau: “Là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,…” và với 05 nhiệm vụ:
Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng;
Lãnh đạo công tác tư tưởng;
Lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ;
Lãnh đạo các đoàn thể nhân dân;
Xây dựng tổ chức đảng.
Như vậy, đảng ủy là cơ quan lãnh đạo được Đại hội Đảng bộ trường bầu ra, là hạt nhân lãnh đạo chính trị có vai trò quan trọng, quyết định tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ vai trò lãnh đạo toàn diện các mặt công tác của trường.
 |
Ảnh minh họa: website nhà trường |
Ban giám hiệu đứng đầu là hiệu trưởng, theo Luật sửa đổi một số điều của Luật Giáo dục đại học năm 2018 quy định hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý, điều hành các hoạt động của nhà trường theo quy định của pháp luật và các quy chế, quy định do trường ban hành; có nhiệm vụ triển khai, thực hiện các nghị quyết của đảng ủy, báo cáo đảng ủy trường về các hoạt động và kết quả công tác theo quy định.
Do đó, đảng ủy trường là tổ chức cao nhất lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách; lãnh đạo thông qua việc ban hành nghị quyết và kiểm tra, giám sát ban giám hiệu thực hiện nghị quyết. Ban giám hiệu thực hiện công tác quản lý, điều hành các mặt hoạt động của nhà trường theo nghị quyết của đảng ủy, theo quy chế, quy định của trường và quy định của pháp luật. Mối quan hệ công tác chỉ có hai chiều qua lại, đó là: Đảng ủy lãnh đạo, kiểm tra, giám sát ban giám hiệu bằng nghị quyết và ban giám hiệu báo cáo kết quả việc thực hiện triển khai nghị quyết của đảng ủy.
Hiện nay, khi các trường đại học công lập thành lập hội đồng trường thì bộ máy lãnh đạo nhà trường thêm một tổ chức trong mối quan hệ công tác ba chiều giữa đảng ủy, hội đồng trường và ban giám hiệu.
Theo quy định của Luật sửa đổi một số điều của Luật Giáo dục đại học năm 2018, hội đồng trường là tổ chức quản trị, thực hiện quyền đại diện của chủ sở hữu và các bên có lợi ích liên quan. Như vậy, hội đồng trường giữ vai trò quản trị nhà trường theo Quy chế Tổ chức và Hoạt động của trường và quy định của pháp luật.
Qua quá trình thực hiện, giữa đảng ủy, hội đồng trường thường nảy sinh những khó khăn chồng chéo vì ở đây đều hiểu là các tổ chức có vai trò lãnh đạo, chỉ đạo. Thậm chí nếu không hiểu rõ chức năng của mỗi bên sẽ có thể làm vô hiệu hóa vai trò của hội đồng trường, vì nếu hội đồng trường chỉ thực hiện theo nghị quyết của đảng ủy thì dần sẽ làm mất vai trò lãnh đạo và ngược lại nếu đảng ủy chưa thông qua thì hội đồng trường cũng không thể thực hiện vai trò của mình!
Vậy làm thế nào để tăng cường hiệu quả mối quan hệ công tác giữa đảng ủy, hội đồng trường và ban giám hiệu trong các trường đại học công lập?
Để giải quyết tốt mối quan hệ công tác, tập thể lãnh đạo trường cần ban hành quy định về mối quan hệ công tác giữa đảng ủy, hội đồng trường và ban giám hiệu trong các trường đại học công lập, từ đó làm rõ nguyên tắc và phạm vi quan hệ công tác của mỗi bên liên quan, như sau:
Thứ nhất, về nguyên tắc quan hệ công tác cần:
Bảo đảm sự thống nhất, đồng thuận, tránh chồng chéo trong hoạt động giữa đảng ủy, hội đồng trường và ban giám hiệu;
Bảo đảm tuân thủ đúng chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của mỗi bên;
Trường hợp có ý kiến khác nhau giữa các bên, cần trao đổi để đồng thuận giải quyết công việc vì lợi ích chung của trường;
Việc xử lý mối quan hệ công tác đối với các công việc cụ thể sẽ thực hiện theo quy định của nhà trường và quy định của pháp luật;
Định kỳ hàng năm hoặc trong trường hợp cần thiết, đảng uỷ, hội đồng trường, ban giám hiệu họp liên tịch để thống nhất về công tác chung của trường.
Thứ hai, về phạm vi công tác:
Đối với đảng ủy: Lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lãnh đạo thông qua việc ban hành nghị quyết và kiểm tra, giám sát hội đồng trường, ban giám hiệu thực hiện nghị quyết;
Đối với hội đồng trường: Triển khai thực hiện các nghị quyết của đảng ủy; quyết định chiến lược, kế hoạch phát triển, kế hoạch hàng năm và những nhiệm vụ của trường theo Quy chế Tổ chức và Hoạt động của trường và quy định của pháp luật; giám sát việc thực hiện các nghị quyết, giám sát việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản của trường; báo cáo đảng ủy về các hoạt động của hội đồng trường; thực hiện trách nhiệm giải trình theo quy định của pháp luật.
Đối với ban giám hiệu: Triển khai, thực hiện các nghị quyết của đảng ủy và nghị quyết của hội đồng trường; thực hiện việc quản lý, điều hành theo Quy chế Tổ chức và Hoạt động của trường và theo quy định của pháp luật; báo cáo đảng ủy, báo cáo hội đồng trường về các hoạt động và kết quả công tác theo quy định; thực hiện trách nhiệm giải trình theo quy định của pháp luật.
Việc phân định rõ vai trò, trách nhiệm, nguyên tắc và phạm vi quan hệ công tác giữa đảng ủy, hội đồng trường và ban giám hiệu trong các trường đại học công lập là rất cần thiết, đảm bảo đúng chức năng, tránh chồng chéo, dẫm chân lên nhau, cản trở tiến trình phát triển của nhà trường và gây mâu thuẫn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường.
